Wiki ไทย 2024
ไทยDeutschEnglish

เอลาม

(เปลี่ยนทางจาก จักรวรรดิเอลาไมท์)
บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

เอลาม หรือ จักรวรรดิเอลาไมท์ (อังกฤษ: Elam หรือ Elamite Empire; ลิเนียร์อีลาไมต์: hatamti; อักษรรูปลิ่มเอลาไมต์: 𒁹𒄬𒆷𒁶𒋾 haltamti; ซูเมอร์: 𒉏𒆠 elam; แอกแคด: 𒉏𒈠𒆠 elamtu; ฮีบรู: עֵילָם ʿēlām; เปอร์เซียเก่า: 𐎢𐎺𐎩 hūja)[1][2] เป็นอารยธรรมโบราณที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของอิหร่านปัจจุบัน เอลามเป็นศูนย์กลางทางตะวันตกสุดและทางตะวันตกเฉียงใต้ของอิหร่านปัจจุบันที่ครอบคลุมตั้งแต่ที่ลุ่มคูเซสสถาน (Khuzestan) และ จังหวัดอิลาม (Ilam Province) ที่เป็นต้นกำเนิดของคำว่า “เอลาม” ไปจนถึงจิรอฟท์ในจังหวัดเคอร์มาน (Kerman province) และเบอร์เนดในซาโบล (Zabol) [ต้องการอ้างอิง] และรวมทั้งบางส่วนเล็กน้อยของทางใต้ของอิรัก จักรวรรดิเอลาไมท์รุ่งเรืองอยู่ระหว่าง 2800 ปีจนถึง 550 ปีก่อนคริสต์ศักราช

เอลาม
ฮัลตัมตี
𒁹𒄬𒆷𒁶𒋾
d
แผนที่แสดงพื้นที่จักรวรรดิเอลาม (สีส้ม) และดินแดนเพื่อนบ้าน โดยแสดงพื้นที่อ่าวเปอร์เซียในยุคสัมฤทธิ์ด้วย
ชื่อภาษาท้องถิ่นElamites, Susiana
ภูมิภาคอิหร่าน, อิรักตอนใต้
สมัยก่อนกลุ่มชนอิหร่าน
ช่วงเวลา3200 – 539 ปีก่อนคริสต์ศักราช
ก่อนหน้าเอลามดั้งเดิม
ถัดไปจักรวรรดิอะคีเมนิด
ประวัติศาสตร์อิหร่านแผ่นดินใหญ่
Faravahar background
กษัตริย์แห่งเปอร์เชีย
ก่อนยุคใหม่
ก่อน อิสลาม
ก่อนคริสต์ศักราช
ก่อนประวัติศาสตร์
วัฒนธรรมก่อนเอลาไมท์3200–2800
จักรวรรดิเอลาไมท์2800–550
แหล่งโบราณคดีบัคเตรีย-มาร์เกียนา2200–1700
ราชอาณาจักรมานไนศตวรรษที่ 10-7
จักรวรรดิมีเดีย728–550
จักรวรรดิอคีเมนียะห์550–330
จักรวรรดิซิลูซิด330–150
ราชอาณาจักรกรีก-บัคเตรีย250-125
จักรวรรดิพาร์เธีย248–ค.ศ.  224
หลังคริสต์ศักราช
จักรวรรดิกุษาณะ30–275
จักรวรรดิซาสซานิยะห์224–651
จักรวรรดิเฮพธาไลท์425–557
เฮพธาไลท์-กุษาณะ565–670
หลัง อิสลาม
อาณาจักรกาหลิป637–651
จักรวรรดิอุมัยยะฮ์661–750
จักรวรรดิอับบาซียะฮ์750–1258
จักรวรรดิทาฮิริยะห์821–873
ราชวงศ์อาลาวิยะห์864–928
จักรวรรดิซัฟฟาริยะห์861–1003
จักรวรรดิซามานิยะห์819–999
จักรวรรดิไซยาริยะห์928–1043
จักรวรรดิไบอิยะห์934–1055
จักรวรรดิกาสนาวิยะห์975–1187
จักรวรรดิกอร์1149–1212
จักรวรรดิเซลจุค1037–1194
จักรวรรดิควาเรซเมีย1077–1231
ราชวงศ์คาร์ติยะห์1231-1389
จักรวรรดิข่านอิล1256–1353
ราชวงศ์มุซาฟฟาริยะห์1314–1393
ราชวงศ์จุพานิยะห์1337–1357
ราชวงศ์จาไลยิริยะห์1339–1432
ราชวงศ์เตมือร์1370–1506
คารา โคยันลู เตอร์โคมันส์1407–1468
อัค โคยันลู เตอร์โคมันส์1378–1508
จักรวรรดิซาฟาวิยะห์1501–1722*
จักรวรรดิโมกุล1526–1857
ราชวงศ์โฮทาคิ1722–1738
จักรวรรดิอาฟชาริยะห์1736–1750
* หรือ 1736
ยุคใหม่
จักรวรรดิดุรรานี1747–1823
เอมิเรตอัฟกานิสถาน1823–1929
อิทธิพลของบริติชและรัสเซีย1826–1919
อิสรภาพและสงครามกลางเมือง1919–1929
สมัยปกครองของมุฮัมมัดเมดไซ1929–1973
สาธารณรัฐอัฟกานิสถาน1973–1978
สาธารณรัฐประชาธิปไตยอัฟกานิสถาน1978–1992
ประวัติศาสตร์อัฟกานิสถานสมัยปัจจุบันตั้งแต่ 1992
ลำดับเหตุการณ์
อาณาจักรข่านแห่งคอเคซัส1722–1828
ภายใต้การปกครองของรัสเซีย1828–1917
สาธารณรัฐประชาธิปไตย1918–1920
สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต1920–1991
สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจานตั้งแต่ 1991
รัฐสุลต่านรูม1077–1308
จักรวรรดิออตโตมัน1299–1923
สาธารณรัฐตุรกีตั้งแต่ 1923
ราชวงศ์ซานด์1750–1794
ราชวงศ์กอญัร1781–1925
ราชวงศ์ปาห์ลาวี1925–1979
การปฏิวัติอิหร่าน1979
รัฐบาลชั่วคราว1979
สาธารณรัฐอิสลามอิหร่านตั้งแต่ 1979
อีรักออตโตมัน1632–1919
กษัตริย์ฮาชิไมท์1920–1958
การปฏิวัติและสาธารณรัฐ1958–2003
สาธารณรัฐอิรักตั้งแต่ 2004
เอมิเรตบูคารา1785–1920
สาธารณรัฐประชาชนโซเวียตบุฮารา / อุซเบก1920–1929
สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอิสระทาจิก1929
สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทาจิก1929–1991
สาธารณรัฐทาจิกิสถานตั้งแต่ 1991
เอมิเรตบูคารา1785–1920
สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก1924–1991
อิสรภาพ1991
สาธารณรัฐอุซเบกิสถานตั้งแต่ 1991

ตั้งอยู่ทางตะวันออกของเมโสโปเตเมียเอลามเป็นส่วนหนึ่งของเมืองในตะวันออกโบราณระหว่างยุคทองแดง (Chalcolithic) การเริ่มใช้บันทึกโดยตัวอักษรจากตั้งแต่ 3000 ปีก่อนคริสต์ศักราชประจวบกับประวัติศาสตร์ของเมโสโปเตเมีย ในสมัยเอลาไมท์โบราณ (ยุคสัมริดตอนกลาง) เอลามประกอบด้วยกลุ่มราชอาณาจักรบนที่ราบสูงอิหร่านที่มีศูนย์กลางอยู่ที่อันชาน และจากราวศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราชศูนย์กลางก็ย้ายไปอยู่ที่ซูซา (Susa) บนที่ราบต่ำคูเซสสถาน วัฒนธรรมของเอลามมีบทบาทสำคัญในหมู่ชนกูเทียน (Gutian people) โดยเฉพาะในสมัยที่จักรวรรดิอคีเมนียะห์เข้ามาแทนที่และภาษาเอลาไมท์ยังคงใช้เป็นภาษาราชการ

ภาษาเอลาไมท์ไม่มีความเกี่ยวข้องกับตระกูลภาษาใดๆ และดูเหมือนจะเป็นภาษาอิสระเช่นภาษาสุเมเรียน แต่นักค้นคว้าบางคนเชื่อว่าเป็นส่วนหนึ่งของภาษาเอลาโม-ดราวิเดียน (Elamo-Dravidian)

อ้างอิง แก้

  1. ↑ "Elam (GN)". Oracc: The Open Richly Annotated Cuneiform Corpus.
  2. ↑ "Elamtu [ELAM] (GN)". Oracc: The Open Richly Annotated Cuneiform Corpus. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-03-26. สืบค้นเมื่อ 2022-03-08.

ข้อมูล แก้

  • Quintana Cifuentes, E., "Historia de Elam el vecino mesopotámico", Murcia, 1997. Estudios Orientales. IPOA-Murcia.
  • Quintana Cifuentes, E., "Textos y Fuentes para el estudio del Elam", Murcia, 2000. Estudios Orientales. IPOA-Murcia.
  • Quintana Cifuentes, E., La Lengua Elamita (Irán pre-persa), Madrid, 2010. Gram Ediciones. ISBN 978-84-88519-17-7
  • Khačikjan, Margaret: The Elamite Language, Documenta Asiana IV, Consiglio Nazionale delle Ricerche Istituto per gli Studi Micenei ed Egeo-Anatolici, 1998 ISBN 88-87345-01-5
  • Persians: Masters of Empire, Time-Life Books, Alexandria, Virginia (1995) ISBN 0-8094-9104-4
  • Pittman, Holly (1984). Art of the Bronze Age: southeastern Iran, western Central Asia, and the Indus Valley. New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 9780870993657.
  • D. T. Potts, "Elamites and Kassites in the Persian Gulf",Journal of Near Eastern Studies, vol. 65, no. 2, pp. 111–119, (April 2006)
  • Potts, Daniel T. (2016) [1999]. The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State. Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-09469-7.
  • McAlpin, David W., Proto Elamo Dravidian: The Evidence and Its Implications, American Philosophy Society (1981) ISBN 0-87169-713-0
  • Vallat, François. 2010. "The History of Elam". The Circle of Ancient Iranian Studies (CAIS)
  • Álvarez-Mon, Javier; Basello, Gian Pietro; Wicks, Yasmina, บ.ก. (2018). The Elamite World. Routledge Worlds. Oxford: Routledge. ISBN 978-1-138-99989-3.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เอลาม
วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ เอลาม

29°54′N 52°24′E / 29.900°N 52.400°E / 29.900; 52.400

บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https:https://www.how.com.vn/wiki/index.php?lang=th&q=เอลาม&oldid=11480624"
🔥 Top keywords: หน้าหลักองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทยอสมทดวงใจเทวพรหม (ละครโทรทัศน์)พิเศษ:ค้นหาหม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินีณพสิน แสงสุวรรณพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัววอลเลย์บอลชายเอวีซีแชลเลนจ์คัพ 2024ชาตรี ศิษย์ยอดธงวอลเลย์บอลชายเนชันส์ลีก 2024พระสุนทรโวหาร (ภู่)พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัววอลเลย์บอลตะวันฉาย พี.เค.แสนชัยมวยไทยยิมราชวงศ์จักรีพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประเทศไทยวรกมล ชาเตอร์ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรปประเทศอังกฤษพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรพระราชวัชรธรรมโสภณ (ศิลา สิริจนฺโท)รถถัง จิตรเมืองนนท์4 KINGS 2สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์รอยรักรอยบาปโครงการเติมเงินผ่านกระเป๋าเงินดิจิทัล 10,000 บาทอิษยา ฮอสุวรรณทักษอร ภักดิ์สุขเจริญประเทศจีนฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป 2024วัฒนา อัศวเหมพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชพีรญา มะลิซ้อนสงครามดอกกุหลาบไฮคิว!! คู่ตบฟ้าประทาน