సింబియన్

సింబియన్ అనేది ఆపివేయబడిన మొబైల్ ఆపరేటింగ్ సిస్టమ్ (OS), స్మార్ట్‌ఫోన్‌ల కోసం రూపొందించిన కంప్యూటింగ్ ప్లాట్‌ఫాం.^[5] సింబియన్‌ను మొదట పిడిఎల (పర్సనల్ డిజిటల్ అసిస్టెంట్) కోసం ప్రొప్రయిటరీ సాఫ్ట్‌వేర్ OS గా 1998 లో సింబియన్ లిమిటెడ్ కన్సార్టియం నిర్మించింది.^[6] 1998 లో సియోన్ కి చెందిన EPOC OSను సింబియన్ OSగా పేరు మార్చబడింది. ఈ OS విడుదల చేయని x86 పోర్ట్ ఉన్నప్పటికీ, ARM ప్రాసెసర్లపై ప్రత్యేకంగా విడుదల చేయబడింది. సింబియన్‌ను శామ్‌సంగ్, మోటరోలా, సోనీ ఎరిక్సన్ వంటి అనేక పెద్ద మొబైల్ ఫోన్ బ్రాండ్లు ఇంకా అన్నింటికంటే ఎక్కువగా నోకియా ఉపయోగించాయి. ఇది ఫుజిట్సు, షార్ప్, మిత్సుబిషితో సహా బ్రాండ్లచే జపాన్లో కూడా విస్తృతంగా వినియోగించబడింది. 2010 చివరి వరకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా సగటున అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన స్మార్ట్‌ఫోన్ OS ఇది. స్మార్ట్‌ఫోన్‌లు పరిమిత ఉపయోగంలో ఉన్న సమయంలో- iOS, Android ల చేత అధిగమించబడింది. ఇది ఉత్తర అమెరికాలో అంత ప్రాచుర్యం పొందలేదు.

సింబియన్ OS

అభివృద్ధికారులు	సింబియన్ లిమిటెడ్ (1998–2008) సింబియన్ ఫౌండేషన్ (2008–11) నోకియా (2010–11) యాక్సెంచర్‌ - నోకియా తరపున (2011–13)[1]
ప్రోగ్రామింగ్ భాష	C++[2]
నిర్వహణవ్యవస్థ కుటుంబం	RTOS
పనిచేయు స్థితి	నిలిపివేయబడింది
మూల కోడ్ విధానం	ప్రొప్రయిటరీ సాఫ్ట్‌వేర్,[3] గతంలో ఉచిత సాఫ్ట్‌వేర్ (2010–11)
తొలి విడుదల	5 జూన్ 1997; 26 సంవత్సరాల క్రితం (1997-06-05) (as EPOC32)
ఇటీవల విడుదల	నోకియా బెల్లె ఫీచర్ ప్యాక్ 2 / 2 అక్టోబర్ 2012
విడుదలైన భాషలు	Multi-lingual
తాజా చేయువిధము	65
ప్యాకేజీ మేనేజర్	.sis, .sisx, .jad, .jar
ప్లాట్ ఫారములు	ARM, x86[4]
Kernel విధము	రియల్ టైమ్ మైక్రోకెర్నల్, EKA2
అప్రమేయ అంతర్వర్తి	S60 (from 2009)
లైెసెన్స్	ప్రొప్రయిటరీ సాఫ్ట్‌వేర్, గతంలో EPL కింద లైసెన్స్ పొందింది
అధికారిక జాలస్థలి	(మే 2014 నాటికి పనిచేయుటలేదు), (defunct as of 2009–10)

సింబియన్ OS ప్లాట్‌ఫాం రెండు భాగాలతో ఏర్పడింది: ఒకటి మైక్రోకెర్నల్ ఆధారిత ఆపరేటింగ్ సిస్టమ్ దాని అనుబంధ లైబ్రరీలతో పాటు మరొకటి యూసర్ ఇంటర్‌ఫేస్ (మిడిల్‌వేర్)- ఇది OS పైన గ్రాఫికల్ షెల్‌ను అందిస్తుంది.^[7] నోకియా నిర్మించిన ఎస్ 60 (గతంలో సిరీస్ 60) ప్లాట్‌ఫాం అత్యంత ప్రముఖ వినియోగదారు ఇంటర్‌ఫేస్, ఇది 2002 లో మొదట విడుదలైంది. తరువాత చాలా నోకియా సింబియన్ పరికరాలలో ఉపయోగించబడింది. UIQ అనేది మోటరోలా, సోనీ ఎరిక్సన్ లు ఎక్కువగా ఉపయోగించే వినియోగదారు ఇంటర్‌ఫేస్, సింబియన్ ఎస్ 60 నుండి సాంప్రదాయ కీబోర్డ్ అంతర్వర్తి (ఇంటర్ఫేస్) కాకుండా పెన్-ఆధారిత పరికరాలపై దృష్టి పెట్టింది. జపనీస్ మార్కెట్లో క్యారియర్ ఎన్ టి టి డోకోమో నుండి వచ్చిన MOAP(S) ప్లాట్‌ఫాం మరొక అంతర్వర్తి (ఇంటర్ఫేస్).^[8][9] సింబియన్ OS పైన నిర్మించినప్పటికీ, ఈ విభిన్న ఇంటర్‌ఫేస్‌ల అనువర్తనాలు ఒకదానితో ఒకటి అనుకూలంగా లేవు. నోకియా 2004 లో సింబియన్ లిమిటెడ్ లో అతిపెద్ద వాటాదారుగా అవతరించింది.2008 లో నోకియా మొత్తం కంపెనీని కొనుగోలు చేసింది.^[10] లాభాపేక్షలేని సింబియన్ ఫౌండేషన్ అప్పుడు సింబియన్ OS కి రాయల్టీ రహిత వారసునిగా రూపొందించబడింది - ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను ఏకీకృతం చేయాలని S60 పైన దృష్టి సారించి UIQ అభివృద్ధిని నిలిపివేసింది. టచ్‌స్క్రీన్-ఫోకస్డ్ సింబియన్^1 (లేదా S60 5 వ ఎడిషన్) 2009 లో సృష్టించబడింది. సింబియన్^2 (MOAP ఆధారంగా) ను జపాన్ మార్కెట్ కోసం ఫౌండేషన్ సభ్యులలో ఒకరైన ఎన్ టి టి డోకోమో ఉపయోగించారు. సింబియన్^3 2010 లో S60 5 వ ఎడిషన్ వారసుడిగా విడుదలైంది, ఆ సమయానికి ఇది పూర్తిగా ఉచిత సాఫ్ట్‌వేర్‌గా మారింది. యాజమాన్య ఆపరేటింగ్ సిస్టమ్ నుండి ఉచిత సాఫ్ట్‌వేర్ ప్రాజెక్ట్‌కు మారిన ఈ పరిణామాన్ని చరిత్రలోనే అతిపెద్దదిగా భావిస్తున్నారు.^[11] సింబియన్^3 2011 లో అన్నా ఇంకా బెల్లె నవీకరణలను అందుకుంది.^{[12] [13]}

2010 చివరలో సింబియన్ ఫౌండేషన్ విచ్ఛిన్నమైంది. అప్పుడు నోకియా OS అభివృద్ధిని తిరిగి నియంత్రణలోకి తీసుకుంది.^{[14] [15]} ఫిబ్రవరి 2011 లో, నోకియా, జపాన్ వెలుపల ఇప్పటికీ సింబియన్‌కు మద్దతు ఇస్తున్న ఏకైక సంస్థ. నోకియా మైక్రోసాఫ్ట్ కి చెందిన విండోస్ ఫోన్ 7 OSను దాని ప్రాధమిక స్మార్ట్‌ఫోన్ ప్లాట్‌ఫామ్‌గా ఉపయోగిస్తుందని ప్రకటించింది, అయితే సింబియన్ క్రమంగా ప్రాచుర్యాన్ని కోల్పోయింది.^[16][17] రెండు నెలల తరువాత, నోకియా OS ని యాజమాన్య లైసెన్సింగ్‌కు తరలించింది, జపనీస్ OEM లతో మాత్రమే సహకరించింది.^[18] ఆ తరువాత సింబియన్ అభివృద్ధిని యాక్సెంచర్‌కు అవుట్సోర్స్ చేసింది.^[19][20] రెండు ప్రధాన ప్రణాళికాబద్ధమైన నవీకరణలతో సహా 2016 వరకు మద్దతు వాగ్దానం చేయబడినప్పటికీ, 2012 నాటికి నోకియా ఎక్కువగా అభివృద్ధిని వదిలివేసింది. దానితో చాలా మంది సింబియన్ డెవలపర్లు యాక్సెంచర్‌ను విడిచిపెట్టారు.^[21] జనవరి 2014 లో నోకియా డెవలపర్‌ల నుండి కొత్త లేదా మార్చబడిన సింబియన్ సాఫ్ట్‌వేర్‌ను అంగీకరించడం మానేసింది.^[22] 2012 లో నోకియా 808 ప్యూర్ వ్యూ అధికారికంగా నోకియా నుండి వచ్చిన చివరి సింబియన్ స్మార్ట్‌ఫోన్.^[23] ఎన్ టి టి డోకోమో జపాన్‌లో OPP (S) (MOAP వారసుడు ఆపరేటర్ ప్యాక్ సింబియన్) పరికరాలను విడుదల చేస్తూనే ఉంది, ఇవి ఇప్పటికీ సింబియన్ పైన మిడిల్‌వేర్‌గా పనిచేస్తాయి.^[24]