Pjesëza
Pjesëzat është fjalë e pandryshueshme që shpreh nuanca kuptimore ose emocionale.Ato janë të ngjashme me lidhëzat. Pjesëzat, sipas kuptimit, mund të grupohen si vijon:
- dëftuese: ja:Ja kush erdhi…
- përcaktuese - saktësuese: mu, pikërisht, tamam, porsa, sapo, deri etj.:Pikërisht ai më ka paditur.
- përforcuese: vetëm, veç, bile, sidomos, veçanërisht, madje etj.;Të gjithë flasin mirë frëngjisht, sidomos Mira.
- përafruese - veçuese ose kufizuese: vetëm, veç, veçanërisht:Vetëm të rinjtë punonin.
- përafruese: afërsisht, afro, aty-aty, nja, gati, rreth, pothuaj etj:Në stadium ishin rreth 10.000 vetë.
- pohuese: po, posi, po që po, po se po, si urdhëron etj:A do të shkosh në Prishtinë? Posi.
- mohuese: jo, nuk, s', mos, jo që jo, as që etj.;Nuk e kam takuar.
- pyetëse: a, ë, e:A erdhi motra nga Vlora?
- dyshuese: ndoshta, mbase, kushedi, sikur, vallë, gjë etj.:Përse erdhi vallë?E keni takuar gjë Mirën?
- zbutëse: pa, as, le, para, dot etj.:Pa shihni kush na ka ardhur.A nuk e shihni se kush na ka ardhur.
- emocionale shprehëse: ç`, de, pa, pra, se, seç, etj.:Ja pra kështu ndodhi.E pse pa, për një fjalë goje u zumë.
Pjesëzat janë dy llojesh: me vend të ngulitur ose me vend të lirë.Të parat qëndrojnë gjithmonë para apo pas fjalës ose grupit emëror a foljor të dhënë:- para: nuk, ja, desh, sapo etj.;- pas: de, dot etj.
Pjesëzat me vend të lirë mund të vendosen në fillim, në mes dhe në fund të fjalës:Vallë, kush erdhi?Kush erdhi vallë?Kush të jetë, vallë, ky që erdhi?
Pjesëzat mund të jenë fjali të thjeshta,të përngjitura dhe lokucione:
Të thjeshta : bile,ja,jo,nuk etj;
Të përngjitura:posi,thuajse,kushedi etj;
Lokucione:as që,ja që, jo që, po se po etj.
Sioas kuptimit pjesëzat ndahen në tri grupe kryesore:
Pjesëza që shprehin nuanca kuptimore;
Pjesëza modale,
Pjesëza emocionale.
Pjesëza që shprehin nuanca kuptimore janë : dëftuese,përcaktuese,përforcuese dhe përafruese.