Erik od Pomeranije
Erik od Pomeranije znan i kao Erik III u Danskoj i Norveškoj i kao Erik XIII u Švedskoj (Pomeranija, oko 1381. - Rügenwalde / današnje Darłowo u Poljskoj, negdje u junu 1459.), bio je kralj Kalmarske unije od 1397. do 1439. u Danskoj i Švedskoj, a od 1397. do 1442. u Norveškoj.[1]
| Erik od Pomeranije | |
|---|---|
 | |
| Portret Erika od Pomeranije | |
| Danski kralj | |
| Vladavina | 1396. - 1439. |
| Prethodnik | Margaret I od Danske |
| Nasljednik | Christoffer III |
| Švedski kralj | |
| Vladavina | 1396. - 1439 |
| Prethodnik | Margaret I od Danske |
| Nasljednik | Christoffer I |
| Norveški kralj | |
| Vladavina | 1396. - 1442. |
| Prethodnik | Margaret I od Danske |
| Nasljednik | Christoffer I |
| Supruge | Philippa Engleska |
| Dinastija | Griffins |
| Otac | Warcisław VII knez od Pomeranije |
| Majka | Marija od Mecklenburga |
| Rođenje | oko 1381. Pomeranija |
| Smrt | jun 1459. Rügenwalde / današnje Darłowo (Poljska) |
Erika su autokratski način vladanja i ratovi po tuđini na kraju koštali gubitka trona u sva tri kraljevstva.[1]
Biografija uredi
Erik je bio sin kneza Warcisława VII od Pomeranije i pra-nećak Margarete I kraljice Kalmarske unije tri ujedinjena skandinavska kraljevstva. Erika je kraljica Margaret usvojila - 1387. Ona mu je svojom vještom diplomacijom uspjela osigurati tron Kalmarske unije - 1397., kojom je i pored toga efikasno vladala sve do svoje smrti u 1412.[1]
Erik je nakon njezine smrti vrlo brzo formirao snažan skandinavski baltički imperij, sa centrom u Danskoj. Uz podršku danske dijete - 1413. i njemačkog kralja Žigmunda 1424., pokrenuo je dva rata (1416. - 1422., 1426. - 1435) protiv Grofovije Holstein kako bi povratio kontrolu nad Schleswigom. Nakon tog se je Grofovija Holstein udružila 1426. sa sjevernonjemačkim trgovačkim gradovima Hanzeatske lige, čiji su trgovački interesi bili ugroženi Erikovom politikom favoriziranja danskih trgovaca i zanatlija.[1]
Iako je Erik potpuno izgubio Schleswig na račun holsteinsko - hanzeatske koalicije - 1432. ipak je uspio poraziti hanzeatsku flotu i nametnuti prve takse za prolaz brodova po tjesnacima između Danske i Švedske.[1]
Erikovo uporno favoriziranje Danaca, i nametnuti visoki porezi za financiranje ratova, izazvali su žestoko protivljenje po Norveškoj i Švedskoj, a i među danskim seljacima. Kad je hanzeatska blokada - 1434. zaustavila izvoz švedskog željeza i bakra, pobunili su se i švedski rudari. Vodeći švedski plemići iskoristili su to nezadovoljstvo i pridobili uz sebe i članove danskog Državnog savjeta - da od Erika zatraže reformu Kalmarske unije sa ustavnim oblicima vlasti.[1]
Kada je to Erik odbio, srušen je s trona - 1439. u Danskoj i Švedskoj a 1442. i u Norveškoj, pa ga je naslijedio Christopher III Bavarski u sva tri kraljevstva unije.[1]
On se nakon tog povukao u egzil na baltičkom otoku Gotland, odakle se neuspješno pokušao vratiti na ton - 1449., nakon tog je pobjegao u Pomeraniju gdje je i umro.[1]
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
| Prethodnik: | Danski kralj | Nasljednik: |
| Margaret I od Danske | Christoffer III |
| Prethodnik: | Švedski kralj | Nasljednik: |
| Margaret I od Danske | Christoffer I |
| Prethodnik: | Norveški kralj | Nasljednik: |
| Margaret I od Danske | Christoffer I |