Departament e region d'otramar
Un departament e region d'otramar (DROM) es un territòri francés qui constituís a l'encòp un departament (DOM) e una region (ROM) d'otramer. Aqueste estatut concernís la Guadelope, la Guaiana, la Martinica, Maïòta e La Reünion.
Los departaments e regions d'otramer son regís per l'article 73 de la Constitucion de la Cinquena Republica: las leis e reglaments aplicables en França metropolitana i son aplicables de plen drech mas d'adaptacions son possiblas. Se destrian de las collectivitats d'otramar dotadas d'estatuts especifics.
Al vejaire l'Union europèa, los departaments e regions d'otramar son de regions ultraperifericas[1].
Istòria modificar
La Guadalope, la Martinica, la Guaiana e La Reünion son eissuidas del primièr empèri colonial francés: aquestas illas son colonizadas per la França dins lo sègle XVII e venon d'economias de plantacion repausant subretot sus l'esclavatge fins a son abolicion en 1848.
Après la Segonda Guèrra mondiala, alara que l'estatut de l'empèri colonial francés evolua, Aquestas quatre ancianas colonias venon de departements per la lei del 19 de març de 1946. Aquesta departamentalizacion significa l'integracion complèta de las illas a la Republica francesa que las leis e decrets aplicats en metropòmi i venon aplicables, pasmens se de particularitats demoran[2]. Los governaires colonials son remplaçats per de prefècte dependants del ministèri de l'Interior.
La Constitucion de la Quatrena Republica confirma l'existéncia dels departaments d'otramar. La lei del 27 d'octobre de 1946 sus la composicion e l'eleccion de l'Assemblada de l'Union francesa ne dona la lista que comprend alara, en mai de la Guadalopa, la Martinica, la Guaian e La Reünion, los departements franceses d'Argeria[3]. Aquestes, creats en 1848 après conquista de l'Argeria per la França, son alara al nombre de tres. Passant a quatre puèi a quinze e a tretze entre 1955 e 1958 abans de desparéisser amb l'independéncia de l'Argeria en 1962.
La Constitucion de la Cinquena Republica adoptada en 1958 prevei, dins son article 73 que « Lo regim legislatiu e l’organizacion administrativa dels departaments d’Otramar pòdon far l’objècte de mesuras d’adaptacions necessitadas per lor situacion particulara. »
En 1976, lo territòri d'otramar de Sant Pèire e Miquelon, tanben eritat del primièr empèri colonial, ven lo cinquen departament d'otramar[4] abans de venir una collectivitat territoriala d'estatut particular en 1985[5].
En 1982, dins l'encastre del procediment de decentralizacion, las regions prenon lo reng de collectivitat territoriala tot coma los departaments. Una let prevei alara que dins los departaments d'otramar, lo conselh general e lo conselh regional fusonen en una assemblada unica elegida al vòte proporcional mas aqueste tèxte es censurat pel Conselh constitucional jutjant que, segon la Constitucion, « l'estatut dels departaments d'otramar deu èsser lo mèsme qu'aqueste dels departaments metropolitans »[6]. Una novèla lei es alara adoptada, fasent de la Guadalopa, de la Guaiana, de la Martinica e de La Reünion de regions monodepartamentalas ont existisson un conselh general e un conselh regional, amb cadun de competéncias diferentas[7].
En 2003, una revision de l'article 73 de la Constitucion acaba amb aquesta complexitat e dona la possibilitat de crea« una collectivitat se substituissent a un departament e una region d'otramar » o « una assemblada deliberanta unica per ambedoas collectivitats » a condicion qu'aqueste projècte siá validat per référendum dins lo quita territòri[8].
Es aquesta opcion de la collectivitat territoriala unica qu'es retenguda en 2011 après que los Maoreses votèron per la departamentalizacion. Maïota, territòri crompat per la França al sègle XIX es ligat al territòri de las Comòras de 1946 a l'independéncia de las Comòras en 1975, èra primièr una collectivitat territoriale d'estatut particular[9] venguda « collectivitat departementala » en 2001[10].
En 2007, las comunas insulàrias de Sant Bartomieu e Sant Martin se desligan de la Guadalopa per venir de collectivitats d'otramar.
En 2016, la Guaiana e la Martinica venon a lor torn de las collectivitats territorialas unicas.
Lista modificar
Departaments e regions d'otramar actuals modificar
| Nom | Còdi INSEE | Departamentalization | Cap-luòc | Superfícia | Populacion | Subdivisions | Fus orari[11] | Conselh departemental | Conselh regional | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Guadalope | _(zoom).svg) | 971 | 1946 | Basse-Terre | 1 629 km2 | 402 119 | Arrondiments, cantons, comunas | UTC-4 | Conselh departamental de la Guadalope | Conselh regional de la Guadalope |
| Martinica | _(zoom).svg) | 972 | 1946 | Fort-de-France | 1 128 km2 | 385 551 | Arrondiments, comunas | UTC-4 | Assemblada de Martinica | |
| Guaiana | .svg) | 973 | 1946 | Cayenne | 86 504 km2 | 259 865 | Arrondiments, comunas | UTC-3 | Assemblada de Guaiana | |
| La Reünion | _(zoom).svg) | 974 | 1946 | Saint-Denis | 2 512 km2 | 835 103 | Arrondiments, cantons, comunas | UTC+4 | Conselh departamental de La Reünion | Conselh regional de La Reünion |
| Maiòta | _(zoom).svg) | 976 | 2011 | Dzaoudzi (de jure)[12] | 374 km2 | 256 518 | Cantons, comunas | UTC+3 | Conselh departamental de Maïòta | |
Ancians departaments d'otramar modificar
| Nom | Còdi INSEE | Cap-luòc | Creacion | Disparicion | Rason | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Argièr |  | 91 / 9A | Argièr | 1848 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Oran |  | 92 / 9G | Oran | 1848 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Constantina |  | 93 / 9D | Constantina | 1848 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Bòna |  | 99 / 9C | Bòna | 1955 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Batna |  | 9B | Batna | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Medèa |  | 9E | Medèa | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Mostaganèm |  | 9F | Mostaganèm | 1957 | 1962 | Indeprendéncia d'Argeria |
| Orleansvila |  | 9H | Orleansvila | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Setif |  | 9J | Setif | 1957 | 1962 | Indeprendéncia d'Argeria |
| Tiaret |  | 9K | Tiaret | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Tizi-Ozo |  | 9L | Tizi-Ozo | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Tlemcèn |  | 9M | Tlemcèn | 1957 | 1962 | Independéncia d'Argeria |
| Aumala | 9M | Aumala | 1958 | 1959 | Partejat entre los departaments de Medèa e Batna | |
| Bogia | 9P | Bogia | 1958 | 1959 | Partejat entre los departaments de Setif e Constantina | |
| Saïda | 9R | Saïda | 1958 | 1962 | Independéncia d'Argeria | |
| Sant Pèrire e Miquelon |  | 975 | Saint-Pierre | 1976 | 1985 | Ven una collectivitat territoriala d'estatut particular |
Estatut modificar
Los departaments e regions d'otramar son regís per l'article 73 de la Constitucion que prevei un regim d'identitat legislativa, es a dire que « las leis e reglaments son aplicables de plin drech »
Pasmens, la Constitucion prevei tanben que d'« adaptacions tenent a las caracteristicas e constrenchas particularas d'aquestas collectivitats » se pòdon far.
Institucions modificar
.jpg)
Las institucions dels departaments e regions d'otramar son globalament las mèsmas qu'aquestas dels departaments e regions de metropòli.
L'Estat i es atal representat per un prefècte e lo territòri es talhat en arrondiments e comunas, aquestas constituissent lo mai pichon escalon de las collectivitats territorialas.
Cada DROM essent a l'encòp un departament e una region, dispausa d'un conselh departamental e d'un conselh regional encargat cadun d'exercir las competéncias d'aquestas collectivitats. Pasmesn, l'article 73 de la Constitucion prevei qu'una collectivitat territoriala unica pòt se substituir a un departament e una region d'otramar. Aquesta disposicion s'aplica a:
- Maïòta, que conselh departamental exercís tanben las competéncias d'un conselh regional;
- la Guaiana, que l'Assemblada de Guaiana exercís las competéncias d'un conselh departamental e d'un conselh regional;
- la Martinica, que l'Assemblada de Martinica exercís las competéncias d'un conselh departamental e d'un conselh regional amb un conselh executiu encargat del poder executiu.
Adaptacions e competéncias particularas modificar
L'article 73 de la Constitucion prevei que d'adaptacions a las leis e als reglaments pòdon èsser fachas per prene en compte de la situacion particulara dels departaments e regions d'otramar.
Aquestas adaptacions pòdon èsser[13]:
- realizadas per l'Estat: pòt s'agir per exemple d'una dintrada en vigor d'un tèxte diferenta en otramar e en metropòli o d'una lei qu'autoriza lo govèrn a realizar de modalitats d'aplicacion particulara dins los DROM per decret en Conselh d'Estat;
- realizadas per las quita collectivitats a condicion d'i èsser abilitadas pel Parlament, tanben per l'adaptacion d'una disposicion tenent normalament de la lei.
D'entre las adaptacions juridicas especificas a l'otramar existisson per exemple de mesuras fiscalas (coma l'autreg de mar o de deduccions), l'atribucion de competéncias (per exemple la gestion de las rotas nacionalas pels conselhs regionals de Guadalopa, de Martinica e de la Reünion e non pas l'Estat), de règlas d'amenatjament (coma la zona dels cinquanta pases geometrics), d'ajudas e financiaments (continuitat territoriala), etc.
Mai, la Constitucion prevei que los departaments e regions d'otramar — levat La Reünion — pòdon èsser autorizadas per la lei a fixar d'espereles las règlas aplicables sus lor territòri dins un nombre limitat de matèrias (qu'exclusisson la nacionalitat, los drechs civics, las garantidas de las libertats publicas, l'estat e la capacitat de las personas, l'organizacion de la justícia, lo drech penal, la procedura penala, la politica estrangièra, la defensa, la seguretat e l'òrdre publics, la moneda, lo credit e los cambis o lo drech electoral). La lei organica prevei que per çò fae, l'assemblada deliberanta de la collectivitat territoriala concernida deu adoptar una demanda d'abilitacion a la majoritat absoluda de sos membres e, se l'abilitacion es acordada, expira après doas annadas maxim. Las mesuras adoptadas per un departament o una region d'otramar en vertut d'una tala abilitacion son publicadas al Jornal oficial.
Union europèa modificar
Los departaments e regions d'otramar son, del vejaire de l'Union europèa (UE), de regions ultraperifericas. Aqueste estatut, previst per l'article 349 del Tractat sul foncionament de l'Union europèa, fa dels DROM una partida integranta del territòri de l'Union europèa ont lo drech comunautari s'aplica coma dins las autras regions de l'UE mas fa possible de « mesuras especificas » portant « per exemple sus las politicas douanièras e comercialas, la politica fiscala, las zonas francas, las politicas dins los domènis de l'agricultura e de la pèsca, las condicions de provesiment en matèrias primièras e en bens de consomacion de primièra necessitat, las ajudas d'Estat, e las condicions d'accès als fons estructurals e als programas orizontals de l'Union » (article 349)[14],[15].
Las DROM benefician per exemple, que son de regions ultraperifericas, del Fons europèu de desvolopament economic e regional (FEDER) e del Fons social europèu (FSE) amb de tauses mai naut qu'en metropòli.
En mai dels DROM, Sant Martin (collectivitat d'otramar), las Canàrias (Espanha), Açòres e Madèira (Portugal) son tanben de regions ultraperifericas de l'UE.
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ .
- ↑ Loi no 46-451 du 19 mars 1946.
- ↑ .
- ↑ Loi no 76-664 du 19 juillet 1976 relative à l’organisation de Saint-Pierre-et-Miquelon.
- ↑ Loi no 85-595 du 11 juin 1985 relative au statut de l'archipel de Saint-Pierre-et-Miquelon.
- ↑ .
- ↑ Loi no 82-1171 du 31 décembre 1982 portant organisation des régions de Guadeloupe, de Guyane, de Martinique et de La Réunion.
- ↑ .
- ↑ Loi no 76-1212 du 24 décembre 1976 relative à l'organisation de Mayotte.
- ↑ Loi no 2001-616 du 11 juillet 2001 relative à Mayotte.
- ↑ Les DROM n'observent pas l'heure d'été. Leur décalage horaire avec la France métropolitaine n'est donc pas constant toute l'année.
- ↑ Le conseil départemental et l'hôtel de préfecture sont à Mamoudzou.
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .