Windstreek

noord, oost, zuid en west
(Doorverwezen vanaf Windrichting)

Een windrichting, windstreek, kompasstreek of hemelstreek is 1/32e deel van de kompasroos en komt overeen met 11,25°. Het wordt gebruikt voor het globaal aangeven van de richting van waaruit de wind komt. De vier hoofdstreken zijn noord, oost, zuid en west. Deze windstreken zijn te combineren, zo ligt noordoost precies tussen noord en oost.

De hoofdstreken worden vaak met de eerste letter afgekort. Soms wordt daarbij vaak de voorkeur gegeven aan de Engelse afkortingen (noorden = N, oosten = E, zuiden = S, westen = W). Behalve dat ze internationaal bekend zijn, hebben ze nog twee voordelen: de O wordt niet met de nul verward (of met de Franse O, die West betekent) en de Z wordt, als de afbeelding op zijn kant staat, niet met de N verward.

De koers van een schip of vliegtuig wordt tegenwoordig[(sinds) wanneer?] meestal in graden (of tientallen graden) aangegeven.

Een tabel met het aantal graden, de afkorting van de windrichting en de benaming bij een in 32 streken opgedeelde kompasroos:

Kompasroos met windstreken. Onderverdeling streken, in graden en duizendsten (mil). 360° = 6400 duizendsten.
GradenAfkortingRichting
0Nnoord
11¼NtOnoord ten oosten
22½NNOnoordnoordoost
33¾NOtNnoordoost ten noorden
45NOnoordoost
56¼NOtOnoordoost ten oosten
67½ONOoostnoordoost
78¾OtNoost ten noorden
90Ooost
101¼OtZoost ten zuiden
112½OZOoostzuidoost
123¾ZOtOzuidoost ten oosten
135ZOzuidoost
146¼ZOtZzuidoost ten zuiden
157½ZZOzuidzuidoost
168¾ZtOzuid ten oosten
180Zzuid
191¼ZtWzuid ten westen
202½ZZWzuidzuidwest
213¾ZWtZzuidwest ten zuiden
225ZWzuidwest
236¼ZWtWzuidwest ten westen
247½WZWwestzuidwest
258¾WtZwest ten zuiden
270Wwest
281¼WtNwest ten noorden
292½WNWwestnoordwest
303¾NWtWnoordwest ten westen
315NWnoordwest
326¼NWtNnoordwest ten noorden
337½NNWnoordnoordwest
348¾NtWnoord ten westen
360Nnoord

Bij de kortste route tussen twee locaties (grootcirkelnavigatie) blijft de koers meestal niet gelijk.

In tegenstelling tot de richting van de wind (richting van de luchtverplaatsing) wordt bij het aangeven van de windrichting aangeduid waar de wind vandaan komt. Zo is een westelijke wind een luchtverplaatsing van west naar oost. Dit geldt ook voor een 'stroming' van bijvoorbeeld een regengebied of een hogedrukgebied; een westelijke stroming gaat van west naar oost. Er zijn enkele geheugensteuntjes om deze windrichtingen te onthouden: Nooit Opstaan Zonder Wekker, Nooit Oorlog Zonder Wapens en Nooit Op Zondag Werken.

Trivia bewerken

  • In de Noordse mythologie zijn Norðri, Suðri, Austri en Vestri ("Noord, Zuid, Oost en West") vier dwergen in de Edda Gylfaginning, die elk een van de vier windhoeken droegen. Samen houden ze de hemel omhoog, die van de schedel van de reus Ymir was gemaakt.
  • In Den Haag wordt op de meeste plattegronden van de stad de Noordzee als het Noorden gezien, terwijl in werkelijkheid de zee in het WNW ligt. Op een plattegrond van Den Haag met de zee in het Noorden liggen straat- en wijknamen (deels) vernoemd naar windstreken op de 'juiste' plek.[1]

Referenties bewerken

  1. Den Haag in kaart gebracht, 750 jaar groei in plattegronden uit het Gemeentearchief (Sdu Uitgevers - Den Haag), Kees Stal, blz. 8