लोक सेवा आयोग (नेपाल)

लोक सेवा आयोग कार्यविधि ऐन, २०६६ अनुसार आयोगले देहायको कुनै एक वा एकभन्दा बढी तरीकाद्बारा उपयुक्त उम्मेदवार छनौट गर्नेछ :-

• क) खुला प्रतियोगितात्मक लिखित परीक्षा,
• ख) खुला प्रतियोगितात्मक प्रयोगात्मक परीक्षा,
• ग) छनौट,
• घ) अन्तर्वार्ता र
• ङ) आयोगले तोकेका अन्य तरीकाहरु ।

उम्मेदवार छनौट प्रक्रियाको लागि आयोगले बार्षिक कार्यतालिका तयार गर्दछ । जसमा विभिन्न चरणमा हुने छनौट प्रकृयाहरूको बिवरण समेत उल्लेख हुन्छ ।

सम्बन्धित निकायवाट रिक्त पद पूर्ति गर्न माग प्राप्त भए पछि लोक सेवा अयोगले सम्वन्धित ऐन नियम अनुसार पद पूर्तिको लागि संख्या निर्धारण गर्ने गरिन्छ । यसरी पदसंख्या निर्धारण भैसकेपछि आयोगको साप्ताहिक रूपमा प्रत्येक बुधवार प्रकाशित हुने बुलेटिन र गोरखापत्र राष्ट्रिय दैनिकमा विज्ञापन प्रकाशन गर्ने गर्दछ । विज्ञापन गर्दा २१ दिन र दोव्वर दस्तुरी तिरी थप ७ दिनको म्याद दिई दरखास्त आव्हान गरिन्छ । खुला तथा आन्तरिक प्रतियोगितात्मक परीक्षाको लागि विज्ञापन प्रकाशित भैसकेपछि आयोगका क्षेत्रीय निर्देशनालय, अञ्चल कार्यालय र काठमाण्डौ उपत्यका दरखास्त सङ्कलन केन्द्रमा विज्ञापित पदको दरखास्त लिइन्छ । साथै राजपत्र अनंकित र राजपत्रांकित तृतीय श्रेणी (राजपत्र)को अप्राविधिक तर्फका पदहरूको लागि आयोगका कार्यालयहरु नभएको जिल्लाहरूमा, जिल्ला हुलाक कार्यालयहरूमा समेत दरखास्त बुझाउन पाउने व्यवस्था छ । तर आयोगको केन्द्रीय कार्यालय र मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय निर्देशनालयमा दरखास्त बुझाउन सकिने व्यवस्था छैन । यसरी विज्ञापित पदका लागि प्राप्त भएका दरखास्त उपर छानविन गरी परीक्षार्थीलाई परीक्षामा समेल हुन पाउने प्रवेश पत्र जारी गरीन्छ ।

छनौट प्रक्रियामा निष्पक्षता र शुद्धता कायम गर्नको लागि आयोगले प्रश्नपत्र निर्माण, प्रश्नपत्र परिमार्जन, उत्तरपुस्तिका परीक्षण, अन्तर्वार्ता सञ्चालन तथा लिखित परीक्षा र अन्तर्वार्तामा संलग्न पदाधिकारीलाई एक अर्काको काम कारवाहीका विषय थाहा पाउन नसक्ने प्रणाली अवलम्वन गरी तटस्थ राख्ने नीति अख्तियार गरेको छ ।

उक्त कार्यहरु सम्पादन गर्ने क्रममा सम्वन्धित सेवा समूह र पदको परीक्षा संचालनको लागि आवश्यक पर्ने प्रश्नपत्रहरु निर्माण गर्न सम्वन्धित विषयका दक्षलाई पठाइने र गोप्य शीलवन्दी रूपमा प्रश्नपत्रको सेट प्राप्त हुने, उक्त कच्चा प्रश्नपत्रका सेटहरु मध्ये पुनः सोही विषयका अर्को दक्षलाई वोलाई कम्तीमा ५ सेट तयारी प्रश्नपत्र निर्माण गरी प्रत्येक सेटलाई छुट्टै सङ्केत नम्वर दिई राखिने र परीक्षा संचालनको समयमा उक्त सेटहरुमध्ये आयोगका सम्माननीय अध्यक्षवाट सङ्केत नम्वरका आधारमा छनौट भएको प्रश्नपत्रको सेट प्रयोगमा ल्याइन्छ ।

लिखित परीक्षा सञ्चालन पछि प्राप्त भएका समपूर्ण उत्तरपुस्तिकाहरूमा परीक्षा सञ्चालन शाखाले प्रथम कोड राख्ने र दोश्रो कोड राख्नका लागि अन्य कुनै शाखाका पदाधिकारीलाई जिम्मा दिने प्रचलन रहेबाट परीक्षामा उच्चतम गोप्यता कायम हुने गरेको छ । यसरी दोश्रो कोड पछि प्राप्त उत्तरपुस्तिकाहरु सम्माननीय अध्यक्षले तोकेका सम्वन्धित विषयका दक्ष/विशेषज्ञहरूलाई परीक्षणको लागि पठाइन्छ । परीक्षण पछि प्राप्त भएका उत्तरपुस्तिकाहरूको प्राप्ताङ्क टेवुलेशन गरी कोडको आधारमा डिकोड गरी नतिजा प्रकाशन गरीन्छ । अन्तर्वार्ताका लागि छनोट भएका उम्मेदवारहरूलाई सम्वन्धित विषयमा दक्ष समेतको संलग्नतामा अन्तर्वार्ता लिने र एकले दिएको अंक अर्कोले नदेख्ने गरी गोप्य रूपमा राखिने र उम्मेदवारको योग्यताक्रम तथा सिफारिश गर्ने समयमा मात्र खोलिन्छ । यसका साथै लिखित परीक्षामा उम्मेदवारले प्राप्त गरेको अंक अन्तर्वार्ता लिने क्रममा थाहा नहुने गरी योग्यताक्रम तथा सिफारिश गर्ने समयमा मात्र पठाइने गरिन्छ ।

लोक सेवा आयोगले प्रश्नपत्र निर्माण, प्रश्नपत्र परिमार्जन, उत्तर पुस्तिका परीक्षण, अन्तर्वार्ता, मनोबैज्ञानिक व्यक्तित्व परीक्षण, पाठ्यक्रम निर्माण लगायतका आयोगको कामका लागि सम्वन्धित शाखाले सम्वन्धित विषयका आवश्यक संख्यामा दक्षहरूको नाम समावेश भएको सूचीलाई समय समयमा अद्यावधिक गराइ दक्ष र विशेषज्ञहरूको सूची राख्दै आएको छ । आयोगले उनीहरूलाई गोप्यरुपवाट कुनै खास प्रकारको छनौट कार्यको लागि तोक्ने गर्दछ । आयोगले निश्चित पदहरु, जसमा उम्मेदवार बढी संलग्न हुन्छन् त्यसमा Screening Test को प्रक्रिया प्रारम्भ गरिसकेको छ । यसबाट प्रारम्भिक चरणको परीक्षामा उत्तीर्ण हुनेहरु मात्र मूल परीक्षामा संलग्न हुन पाउने व्यवस्था गरेको छ ।

खुला प्रतियोगितावाट उम्मेदवारको अन्तिम छनौट भएपछि नियुक्तिका लागि राजपत्रांकित पदको हकमा निजामती सेवाको पद भएमा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय र छुट्टै ऐन नियम अन्तरगतका पद भएमा त्यस्तो सेवा सञ्चालन गर्ने निकायमा सिफारिश गर्ने व्यवस्था रहेको छ भने राजपत्र अनंकित पदको हकमा र्सवप्रथम उम्मेदवारले रोजेको कार्यालयमा सिफारिश गर्नु पर्ने र एक भन्दा बढी उम्मेदवारले एउटै कार्यालय रोजेकोमा माथिलो योग्यताक्रममा रहेकोलाई पहिले सिफारिश गर्नुपर्ने व्यवस्था रहेको छ । नियुक्तिका लागि सम्वन्धित निकायमा सिफारिश पत्र पठाउँदा सम्वन्धित उम्मेदवारको दरखास्त फाराम एक प्रति र सो साथ पेश भएका प्रमाणपत्रका प्रतिलिपिहरु समेत पठाउनु पर्ने व्यवस्था छ ।

लोक सेवा आयोगले तोकेको मापदण्ड बमोजिम उम्मेरद्वारले विज्ञापन खुले पश्चात सम्बन्धित पदमा दर्खास्त दिन सक्नेछन्।दरखास्त दुइ प्रकारले दिन सकिने छ। जस्मा कार्यालयमा गएर कागजी फारम भरि लाग्ने दस्तुर तिरी दिन सकिने वा अनलाइन मार्फत दर्खास्त दिन यहाँ गएर आफ्नो प्रफाइल बनाएर दिन सकिन्छ। अनलाइन दरखास्त दिएपछि दस्तुर पनि अनलाईन माध्यम वा बैंक भौचर मार्फत भुक्तानी दिन सकिने छ।

नेपालको संबिधानको भाग २३ को धारा २४२ बमोजिम यस निकायमा एकजना अध्यक्ष तथा अन्य चार जना सदस्य राख्न सक्ने ब्यबस्था गरिएको छ । हाल यस सङ्गठनमा पदासिन रहेका सदस्यहरू निम्न रहेका छन् :-

• श्री उमेश प्रसाद मैनाली, माननीय अध्यक्ष
• श्रीमति विन्द्रा हाडा भट्टराई, माननीय सदस्य
• डा गोविन्द प्रसाद कुसुम, माननीय सदस्य
• श्री श्रीपुरुष ढकाल, माननीय सदस्य
• श्री व्रह्म देव राय, माननीय सदस्य
• श्री कृष्ण चन्द्र झा, माननीय सदस्य
• श्री महेन्द्र प्रसाद गुरागाई, सचिब
• श्री किरणराज शर्मा, प्रवक्ता (सह-सचिब)
• श्री देविप्रसाद सुवेदी, सूचना अधिकारी

क्षेत्रीय निदर्शेनालय र अञ्चल कार्यालयहरू सम्पादन गर्नुहोस्

क्षेत्रीय निर्देशनालयहरू सम्पादन गर्नुहोस्

• पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय निर्देशनालय, धनकुटा
• मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय निर्देशनालय, अनामनगर, काठमाडौँ
• पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय निर्देशनालय, पोखरा, कास्की
• मध्य पश्चिमाञ्चल क्षेत्रिय निर्देशनालय, विरेन्द्रनगर, सुर्खेत
• सुदूर पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय निर्देशनालय, दिपायल, डोटी

अञ्चल कार्यालयहरू सम्पादन गर्नुहोस्

• मेची अञ्चल कार्यालय, इलाम
• सगरमाथा अञ्चल कार्यालय, दिक्तेल, खोटाङ
• जनकपुर अञ्चल कार्यालय, जलेश्वर, महोत्तरी
• नारायणी अञ्चल कार्यालय, हेटौँडा, मकवानपुर
• लुम्बिनी अञ्चल कार्यालय, बुटवल, रूपन्देही
• धवलागिरी अञ्चल कार्यालय, वाग्लुङ
• राप्ती अञ्चल कार्यालय, तुलसीपुर, दाङ
• कर्णाली अञ्चल कार्यालय, खलङ्गा, जुम्ला
• महाकाली अञ्चल कार्यालय, महेन्द्रनगर, कञ्चनपुर

सम्पर्क ठेगाना सम्पादन गर्नुहोस्

लोक सेवा आयोग
केन्द्रीय कार्यालय
अनामनगर, काठमाडौँ,
पोष्ट बक्स नं. : ८९७९
फोन : ४७७१४८८, ४७७१४८१, ४७७१४९४, ४७७१५२८
फ्याक्स : ४७७१४९०
ईमेल : [email protected]

आधिकारीक वेवसाईट सम्पादन गर्नुहोस्

www.psc.gov.np