Geseran belakang gusi tak bersuara

Nombor AFA	134
Pengekodan
X-SAMPA	S
Imej
Sampel audio
	noicon sumber · bantuan

Geseran belakang gusi tak bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam kebanyakan/sebilangan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara ʃ dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan S dalam X-SAMPA.

Bunyi konsonan ini didapati dalam bahasa Melayu melalui kata serapan bahasa Arab dieja dengan huruf ش‎ syin^[1]^:112 (turut dieja sedemikian dalam tulisan Jawi) atau bahasa Inggeris. Bunyi ini dirumikan berlambang dwihuruf sy (contohnya: syarat, Musytari dan skuasy) dalam sistem Ejaan yang Disempurnakan disetujui Malaysia dan Indonesia pada tahun 1972;^[2] sebelum ini ia hanya diwakili mengikut gaya ejaan diperkenalkan hasil pengaruh Barat - Ejaan Rumi Baharu di Malaysia mengeja bunyi ini dengan dwilambang sh mengikut kelaziman bahasa Inggeris dipelopori Richard James Wilkinson manakala sistem-sistem ejaan Republik dan van Ophuijsen di Indonesia menggunakan dwilambang sj mengikut kelaziman bahasa Belanda.^[2]^[3]

Ciri-ciri

Ciri-ciri geseran belakang gusi tak bersuara:

Cara artikulasinya adalah geseran sibilan, iaitu dihasilkan dengan menghalakan aliran udara melalui alur di antara lidah dan deaerah artikulasi ke hujung tajam gigi, menimbulkan gelora yang kuat.
Daerah artikulasinya adalah lelangit-gusi, iaitu belakang gusi melengkung (separa dipalatalkan), dalam erti kata lain disebut dengan daun lidah di belakang batas gusi, dan bahagian hadapan lidah dilengkungkan ke arah lelangit.
Jenis pembunyiannya adalah tak bersuara, iaitu dihasilkan tanpa menggetarkan pita
Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.

Penggunaan

Bahasa		Perkataan	IPA	Erti	Catatan
Melayu		[[[Ortografi bahasa Melayu\|sy'arikat]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda cacat (bantuan)	[ʃarikat]	'syarikat'	Rujuk fonologi bahasa Melayu
Arab	Baku^[4]	شمسcode: ar is deprecated	[ʃams]	'matahari'	Rujuk fonologi bahasa Arab
Belanda^[5]		[[[Ortografi bahasa Belanda\|sjabloon]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃabloun]	'templat'	Mungkin juga [sʲ]. Rujuk fonologi bahasa Belanda
Esperanto		[[[Ortografi bahasa Esperanto\|ŝelko]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃelko]	'pita ambin'	Rujuk fonologi bahasa Esperanto
Georgia^[6]		შარიcode: ka is deprecated	[ˈʃɑɾi]	'merungut'
Inggeris		[[[Ortografi bahasa Inggeris\|sheep]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃiːp]	'biri-biri'	Rujuk fonologi bahasa Inggeris
Itali^[7]		[[[Abjad Itali\|fasce]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ˈfaʃʃe]	'jalur-jalur'	Rujuk fonologi bahasa Itali
Jerman		[[[Ortografi bahasa Jerman\|schön]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃøːn]	'cantik'	Rujuk fonologi bahasa Jerman
Perancis^[8]		[[[Ortografi bahasa Perancis\|cher]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃɛʁ]	'mahal'	Rujuk fonologi bahasa Perancis
Portugis^[9]		[[[Ortografi bahasa Portugis\|cheirar]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan)	[ʃeiˈɾaɾ]	'menghidu'	Rujuk fonologi bahasa Portugis
Sepanyol	Andalusian	chico	[ˈʃiko̞]	'budak lelaki'
	Rioplatense	mayo	[maˈʃo]	'bulan Mei'
	Chile	chileno	[ʃiˈle̞no̞]	'orang Chile'
Zapotec	Tilquiapan^[10]	xana	[ʃana]	'bagaimana?'

Rujukan

^ Zaharani Ahmad; Maizura Osman; Nor Hashimah Jalaluddin (2011). "Penyerapan dan pengubahsuaian konsonan Arab dalam Bahasa Melayu". Jurnal Bahasa. Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia. 1: 109–130.
^ ^a ^b Asmah Haji Omar (1989), "The Malay Spelling Reform", Journal of the Simplified Spelling Society (2): 9–13, diarkibkan daripada yang asal pada 26 Ogos 2011
^ S. Takdir Alisjahbana (1976). Language Planning for Modernization: The Case of Indonesian and Malaysian. Den Haag: Mouton & Co. m/s. 61–62. ISBN 9783110819106.
^ Thelwall (1990:37)
^ Gussenhoven (1992:46)
^ Shosted & Chikovani (2006:255)
^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
^ Fougeron & Smith (1993:73)
^ Cruz-Ferreira (1995:91)
^ Merrill (2008:108)

Bibliografi

Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94
Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)
Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264
Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association, 20 (2): 37–41

[1] Zaharani Ahmad; Maizura Osman; Nor Hashimah Jalaluddin (2011). "Penyerapan dan pengubahsuaian konsonan Arab dalam Bahasa Melayu". Jurnal Bahasa. Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia. 1: 109–130.

[Asmah-2] Asmah Haji Omar (1989), "The Malay Spelling Reform", Journal of the Simplified Spelling Society (2): 9–13, diarkibkan daripada yang asal pada 26 Ogos 2011

[3] S. Takdir Alisjahbana (1976). Language Planning for Modernization: The Case of Indonesian and Malaysian. Den Haag: Mouton & Co. m/s. 61–62. ISBN 9783110819106.

[4] Thelwall (1990:37)

[5] Gussenhoven (1992:46)

[6] Shosted & Chikovani (2006:255)

[7] Rogers & d'Arcangeli (2004:117)

[8] Fougeron & Smith (1993:73)

[9] Cruz-Ferreira (1995:91)

[10] Merrill (2008:108)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]