രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിൽ ഇന്ത്യ

പ്രധാന ലേഖനം: ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ സമരം

ഗാന്ധിജി, പട്ടേൽ, മൗലാനാ ആസാദ് എന്നിവർ നയിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് നാസി ജർമ്മനിയെ വിമർശിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും അവർക്കെതിരെ യുദ്ധം ചെയ്യാൻ താൽപര്യപ്പെട്ടിരുന്നില്ല.^[9] ഇന്ത്യയ്ക്കു സ്വാതന്ത്ര്യം നൽകാത്തിടത്തോളം കാലം ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാരുമായി സഹകരിക്കില്ലെന്നു പ്രഖ്യാപിച്ചുകൊണ്ട് 1942 ഓഗസ്റ്റിൽ കോൺഗ്രസിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ പ്രക്ഷോഭം ആരംഭിച്ചു. പക്ഷെ ഇന്ത്യയ്ക്കു സ്വാതന്ത്ര്യം നൽകുവാൻ ബ്രിട്ടൻ വിസമ്മതിച്ചു. സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്ത 60000-ത്തോളം കോൺഗ്രസ് നേതാക്കളെ ബ്രിട്ടീഷുകാർ അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് ജയിലിലടച്ചു. ക്രൂരപീഡനമുറകളിലൂടെ സമരം അടിച്ചമർത്തുവാൻ ബ്രിട്ടൻ ശ്രമിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. പ്രമുഖ നേതാക്കളെയെല്ലാം 1945 ജൂൺ വരെ തടവിലിട്ടു. ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ സമരത്തെ എതിർത്തിരുന്ന മുസ്ലീം ലീഗ് ബ്രിട്ടീഷ് രാജിനെ പിന്തുണച്ചു.^[10]

1940-ൽ ഇന്ത്യ ബ്രിട്ടനോടൊപ്പം ചേർന്ന് രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിൽ പങ്കെടുക്കുമെന്ന് വൈസ്രോയ് ലിൻലിത്ഗോ പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. ഇന്ത്യൻ നേതാക്കളോടു ചർച്ച ചെയ്യാതെയാണ് വൈസ്രോയിയുടെ പ്രഖ്യാപനം നടന്നത്.^[1] അതിനാൽ വൈസ്രോയിയുടെ തീരുമാനത്തെ വിമർശിച്ചുകൊണ്ട് ഇന്ത്യൻ നേതാക്കൾ രംഗത്തെത്തി.

അഹിംസാ മാർഗ്ഗത്തിലൂടെ ബ്രിട്ടനിൽ നിന്നു സ്വാതന്ത്യം നേടിയെടുക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നു മനസ്സിലാക്കിയ സുഭാഷ് ചന്ദ്ര ബോസ് കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി വിട്ട് പുതിയ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയുണ്ടാക്കി. സായുധ വിപ്ലവത്തിലൂടെ ഇന്ത്യയെ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൽ നിന്നു സ്വതന്ത്രയാക്കും എന്നു തീരുമാനിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം ഒരു സൈന്യം തന്നെ രൂപപ്പെടുത്തിയെടുത്തു. ബ്രിട്ടന്റെ ശത്രുക്കളായ ജർമ്മനിയുമായും ഇറ്റലിയുമായും ജപ്പാനുമായും അദ്ദേഹം സഖ്യമുണ്ടാക്കി. ജപ്പാന്റെ പിന്തുണയോടെ സുഭാഷ് ചന്ദ്ര ബോസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ ആർമി ബ്രിട്ടീഷ് ബർമ്മ ആക്രമിച്ചു.^[11] സിംഗപ്പൂരിൽ അദ്ദേഹം ആസാദ് ഹിന്ദ് ഗവൺമെന്റ് രൂപീകരിച്ചു. ^[12]

1939-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിൽ 2,05,000 പേരുണ്ടായിരുന്നു. ഇത് 1945 ആയപ്പോഴേക്കും 25 ലക്ഷമായി ഉയർന്നു.^[13] 1942-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് പ്രദേശങ്ങളായ ബർമ്മയും ആൻഡമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകളും ജപ്പാൻ സൈന്യം പിടിച്ചെടുത്തു. 1943 ഒക്ടോബർ 21-ന് ആൻഡമാൻ ദ്വീപുകൾ അവർ ആസാദ് ഹിന്ദ് ഗവൺമെന്റിനു കൈമാറി. അടുത്ത വർഷം മാർച്ചിൽ ജപ്പാന്റെ സഹായത്തോടെ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ ആർമി ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലേക്ക് ആക്രമിച്ചു കയറുകയും കൊഹിമ വരെ എത്തുകയും ചെയ്തു. അതിനുശേഷം കൊഹിമ യുദ്ധവും ഇംഫാൽ യുദ്ധവുമുണ്ടായി. 1945-ൽ ജപ്പാന്റെ പരാജയത്തെത്തുടർന്ന് ഈ പ്രദേശങ്ങളെല്ലാം ബ്രിട്ടീഷുകാർ തിരിച്ചുപിടിച്ചു.^[14] രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധം ശക്തി പ്രാപിച്ചിരുന്ന 1943-ൽ ബംഗാളിൽ കടുത്ത ക്ഷാമം ഉണ്ടാകുകയും പത്തുലക്ഷത്തിലധികം പേർ പട്ടിണി കിടന്നു മരിക്കുകയും ചെയ്തു. ബ്രിട്ടീഷ് പ്രധാനമന്ത്രി വിൻസ്റ്റൺ ചർച്ചിൽ ബംഗാളിലും മറ്റു പ്രദേശങ്ങളിലും അടിയന്തര ഭക്ഷണമോ ധനസഹായമോ നൽകാതിരുന്നത് വലിയ വിവാദമായിരുന്നു.

• 
  നാസി ജർമ്മനി പരാജയപ്പെട്ടപ്പോൾ സ്വാസ്തിക് പതാകയുമായി നിൽക്കുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ സൈനികൻ
• 
  ഐ.എൻ.എ.യിൽ ചേരാൻ വിസമ്മതിച്ച ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ സൈനികരെ കൊല്ലുന്ന ജാപ്പനീസ് സൈന്യം^[15]
• 
  ഫ്രാൻസിലെ അറ്റ്ലാന്റിക് മതിൽ സംരക്ഷിക്കുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ സൈനികൻ

• Bandyopadhyay, Sekhar. From Plassey to Partition: A History of Modern India (2004)
• Barkawi, Tarak. "Culture and Combat In the Colonies: The Indian Army In the Second World War," Journal of Contemporary History (2006) 41#2 pp 325–355 doi=10.1177/0022009406062071 online
• Brown, Judith M. Modern India: The Origins of an Asian Democracy (1994)
• Brown, Judith M. Gandhi: Prisoner of Hope (1991)
• Fay, Peter W. (1993), The Forgotten Army: India's Armed Struggle for Independence, 1942-1945., Ann Arbor, University of Michigan Press., ISBN 0-472-08342-2.
• Gopal, Sarvepalli. Jawaharlal Nehru: A Biography (1976)
• Herman, Arthur. Gandhi & Churchill: The Epic Rivalry that Destroyed an Empire and Forged Our Age (2009), pp 443-539.
• Hogan, David W. India-Burma. World War II Campaign Brochures. Washington D.C.: United States Army Center of Military History. CMH Pub 72-5. Archived from the original on 2011-07-19. Retrieved 2018-08-20.
• Jalal, Ayesha. The Sole Spokesman: Jinnah, the Muslim League and the Demand for Pakistan (1993),
• James, Lawrence. Raj: the making and remaking of British India (1997) pp 545-85, narrative history.
• Judd, Dennis. The Lion and the Tiger: The Rise and Fall of the British Raj, 1600–1947 (2004)
• Karnad, Raghu. Farthest Field - An Indian Story of the Second World War (Harper Collins India, 2015) ISBN 9351772039
• Khan, Yasmin. India At War: The Subcontinent and the Second World War (2015), wide-ranging scholarly survey excerpt; also published as The Raj At War: A People's History Of India's Second World War (2015)' online review
• Marston, Daniel. The Indian Army and the end of the Raj (Cambridge UP, 2014).
• Moore, Robin J. "India in the 1940s", in Robin Winks, ed. Oxford History of the British Empire: Historiography (2001), pp. 231–242
• Mukerjee, Madhusree. Churchill's Secret War: The British Empire and the Ravaging of India during World War II (2010).
• Raghavan, Srinath. India's War: World War II and the Making of Modern South Asia (2016). wide-ranging scholarly survey excerpt
• Read, Anthony, and David Fisher. The Proudest Day: India's Long Road to Independence (1999) online edition Archived 2008-06-27 at the Wayback Machine.; detailed scholarly history of 1940–47
• Roy, Kaushik. "Military Loyalty in the Colonial Context: A Case Study of the Indian Army during World War II." Journal of Military History 73.2 (2009): 497-529.
• Voigt, Johannes. India in The Second World War (1988).
• Wolpert, Stanley A. Jinnah of Pakistan (2005).

• India in World War II എന്ന വിഷയവുമായി ബന്ധമുള്ള കൂടുതൽ പ്രമാണങ്ങൾ (വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിൽ)