Јитпинг
Јитпинг (Jyutping, изг. [jyːt̚˨ pʰɪŋ˧]) е систем за романизација на кантонскиот јазик разработен од страна на Лингвистичкото друштво на Хонгконг (LSHK) во 1993 г.
Јитпинг
| |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Традиционално | 粵拼 | ||||||||||||||
Упростено | 粤拼 | ||||||||||||||
|
Поимот „јитпинг“ (粵拼) е слеан од првите кинеските знаци на зборовите Jyut6 jyu5 (粵語 = „јуе“, т.е. кантонски) и ping3 jam1 (拼音 = „фонетска азбука“).
Почетоци
уредиb /p/ 巴 б | p /pʰ/ 怕 п | m /m/ 媽 м | f /f/ 花 ф | |
d /t/ 打 д | t /tʰ/ 他 т | n /n/ 那 н | l /l/ 啦 л | |
g /k/ 家 г | k /kʰ/ 卡 к | ng /ŋ/ 牙 нг | h /h/ 蝦 х | |
gw /kʷ/ 瓜 гв | kw /kʰʷ/ 誇 кв | w /w/ 蛙 в | ||
z /ts/ 渣 ц | c /tsʰ/ 叉 ц | s /s/ 沙 с | j /j/ 也 ј |
Завршетоци
уредиaa /aː/ 沙 а | aai /aːi/ 徙 ај | aau /aːu/ 梢 ау | aam /aːm/ 三 ам | aan /aːn/ 山 ан | aang /aːŋ/ 坑 анг | aap /aːp/ 圾 ап | aat /aːt/ 剎 ат | aak /aːk/ 客 ак |
ai /ɐi/ 西 аи | au /ɐu/ 收 ау | am /ɐm/ 心 ам | an /ɐn/ 新 ан | ang /ɐŋ/ 笙 анг | ap /ɐp/ 濕 ап | at /ɐt/ 失 ат | ak /ɐk/ 塞 ак | |
e /ɛː/ 些 е | ei /ei/ 四 еј | eu /ɛːu/ 掉[1] еу | em /ɛːm/ 舐[2] ем | eng /ɛːŋ/ 鄭 енг | ep /ɛːp/ 夾[3] еп | ek /ɛːk/ 石 ек | ||
i /iː/ 詩 и | iu /iːu/ 消 иу | im /iːm/ 閃 им | in /iːn/ 先 ин | ing /ɪŋ/ 星 инг | ip /iːp/ 攝 ип | it /iːt/ 洩 ит | ik /ɪk/ 識 ик | |
o /ɔː/ 疏 о | oi /ɔːi/ 開 ои | ou /ou/ 蘇 оу | on /ɔːn/ 看 он | ong /ɔːŋ/ 康 онг | ot /ɔːt/ 喝 от | ok /ɔːk/ 索 ок | ||
u /uː/ 夫 у | ui /uːi/ 灰 уи | un /uːn/ 寬 ун | ung /ʊŋ/ 鬆 унг | ut /uːt/ 闊 ут | uk /ʊk/ 叔 ук | |||
oe /œː/ 鋸 е | oeng /œːŋ/ 商 енг | oek /œːk/ 削 ек | ||||||
eoi /ɵy/ 需 еј | eon /ɵn/ 詢 ен | eot /ɵt/ 摔 ет | ||||||
yu /yː/ 書 ји | yun /yːn/ 孫 јин | yut /yːt/ 雪 јит | ||||||
m /m̩/ 唔 м | ng /ŋ̩/ 吳 нг |
Тонови
уредиКантонскиот има девет тонови и шест посебни тонски контури. Меѓутоа, бидејќи три од деветте се „настапни“, т.е. „влезни“ (入聲, јитпинг: jap6 sing1) што се јавуваат само во согласки што савршуваат на p, t и k, јитпинг не им дава посебни тонски броеви (но имаат во кантонскиот пинјин - подолу наведени во загради).
Назив на тонот (кантонски) | Jam1 Ping4 (陰平) | Jam1 Soeng5 (陰上) | Jam1 Heoi3 (陰去) | Joeng4 Ping4 (陽平) | Joeng4 Soeng5 (陽上) | Joeng4 Heoi3 (陽去) | Gou1 Jam1 Jap6 (高陰入) | Dai1 Jam1 Jap6 (低陰入) | Joeng4 Jap6 (陽入) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Тонски број | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 1 (7) | 3 (8) | 6 (9) |
Назив на тонот (македонски) | висок or високонадолен | среднонагорен | среден | нисконадолен | нисконагорен | низок | високонастапен | среднонастапен | нисконастапен |
Контура[1] | ˥ 55 / ˥˧ 53 | ˧˥ 35 | ˧ 33 | ˨˩ 21 / ˩ 11 | ˩˧ 13 | ˨ 22 | ˥ 5 | ˧ 3 | ˩ 2 |
Знак за пример | 分 | 粉 | 訓 | 焚 | 奮 | 份 | 忽 | 發 | 佛 |
Пример | fan1 | fan2 | fan3 | fan4 | fan5 | fan6 | fat1 | faat3 | fat6 |
Примери
уредиТрадиционално | Упростено | Романизација |
---|---|---|
廣州話 | 广州话 | gwong2 zau1 waa2 |
粵語 | 粤语 | jyut6 jyu5 |
你好 | 你好 | nei5 hou2 |
Транскрипција на строфа од стихозбирката „Триста песни од времето на Танг“:
春曉 孟浩然 | Ceon1 Hiu2 Maang6 Hou6jin4 |
春眠不覺曉, | Ceon1 min4 bat1 gok3 hiu2, |
處處聞啼鳥。 | cyu3 cyu3 man4 tai4 niu5. |
夜來風雨聲, | Je6 loi4 fung1 jyu5 sing1, |
花落知多少? | faa1 lok6 zi1 do1 siu2? |
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ MATTHEWS, S.; YIP, V. Cantonese: A Comprehensive Grammar; London: Routledge, 1994
Надворешни врски
уреди- LSHK - шема за романизација на кантонскиот јазик Архивирано на 19 мај 2011 г. (англиски)
- Напатствие за изговор на јитпингот (англиски)
- 粵拼易 JyutPingEasy.Net Архивирано на 16 септември 2017 г. - транслитерација на кинески знаци во јитпинг (англиски)
🔥 Top keywords: Главна страницаЕвропско првенство во фудбал 2024Специјална:БарајКарлес ПуџдемонГоран МинчевОче нашМакедонијаВесна БендевскаНикола ГруевскиЕвропско првенство во фудбал 2020Еразмо ОхридскиСкопјеКуниШкотскаВтора светска војнаГордана ЈанкулоскаСпецијална:СкорешниПромениСписок на змии во МакедонијаКочо РацинМочуриштеВесна ЈаневскаКурбан бајрамДржавни празници во МакедонијаАвтомобилски регистарски таблички во МакедонијаХороскопски знациПоштенски броеви во МакедонијаКатегорија:Села во МакедонијаГерманијаКирил БарбареевПовикувачки броеви во МакедонијаМакедонски парламентарни избори (2024)Список на повикувачки броеви на земјитеХристијан МицкоскиВознесение ХристовоДуховденМакедонска револуционерна организацијаСветско првенство во фудбалГрцијаМинистерство за животна средина и просторно планирање