Nui Testamint

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Nui Testamint, aofekort 't NT, is 'n verzaomeling vaan 27 gesjrifte oet 't vreug Christendom op 't Aajdgrieks, wat Zjezus Christus verkondeg es de Messias en Zoon vaan God dee is gekomme um Israël en de wereld te redde vaan de oondergaank. 't Nui Testamint is de twiede haaf vaan de Biebel, 't heileg book vaan 't Christendom. 't Ierste haaf vaan de Biebel, 't Aajd Testamint, kump groetdeils euverheer mèt 't heileg book vaan 't Joededom: de Thora. 't Nui Testamint is dus 't momint boe 't Christendom ziech aofsjeid vaan 't Joededom. Toch verwieze de nuitestamintische gesjrifte dèks nao 't Aajd Testamint. Alle riechtinge vaan 't Christendom gebruke de Biebel, mèt bei Testaminte, es basis vaan 't geluif en 't woord vaan God.

D'n term "Testamint" is aofgeleid vaan 't Latien testamentum, wat op 't Hebreeuws "בְּרִית" (berît) geneump, "διαθήκη" (diathēkē) op 't Aajdgrieks en ouchwel "boond" op 't Limbörgs. In plaots vaan 't "Nui Testamint" weurt daomèt ouch soms op 't Duits gesproke vaan "den Schriften des Neuen Bundes" ofwel de Gesjrifte vaan 't Nui Verboond.

Me verdeilt 't Nui Testamint in veer deile:

De Evangelië (lètterlek 'gooj kemissies'): veer biografieë vaan Zjezeke, boe-in zien jäög, zien lier, zien werke (de woondere die heer zouw höbbe verriech), zienen doed, zien Wederopstanding en hiemelvaort weure vertèld.
De Historie: allein 't book Handelinge. De apostele stiechten 't christendom en verspreie 't Woord door groete deile vaan 't Romeins Riek.
De Epistele vaan Paulus: Breve, touwgesjreve aon Paulus, die antwoord geve op kwesties boe geluivege mèt zaote. Ze zien geneump nao de gemeinte of de persoen die 't antwoord zouw höbbe verlangk en gekrege.
De Kathelieke Epistele. 'Katheliek' weurt in dezen tied nog in de lètterleke beteikenis 'algemein' gebruuk. De epistele zien neet veur ein bepaolde gemeinte, meh veur alle christene.
De Apocalyptische literatuur: Allein 't book Revelatie. 'Apocalyps' beteikent lètterlek 'oet de deuk doon', 'oonthölle'; dit sleit op de veurspeulinge die Johannes in 't book krijg. Veural bekind is de literatuur euver 't Ind vaan de Tije (eschatologie) mèt de veurspeuling tot Zjezeke op d'n Daag des Oerdeils trökkump op Eerd.

Limbörgse naom	Griekse naom	Opmerkinge
Evangelië
Matteüs	Τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον To kata Matthaīon euangelion
Marcus	Τὸ κατὰ Μᾶρκον εὐαγγέλιον To kata Mārkon euangelion
Lucas	Τὸ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγέλιον To kata Loukān euangelion
Johannes	Τὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιον To kata Iōannēn euangelion
Historie
Handelinge	Πράξεις τῶν Ἀποστόλων Prakseis tōn apostolōn	Grieksen titel beteikent voloet 'Handelinge vaan de apostele'.
Epistele vaan Paulus
Romeine	Πρὸς Ῥωμαίους Pros Rhōmaious
1 Korinthiërs	Πρὸς Κορινθίους Αʹ Pros Korinthious I
2 Korinthiërs	Πρὸς Κορινθίους Βʹ Pros Korinthious II
Galate	Πρὸς Γαλάτας Pros Galatas
Efeziërs	Πρὸς Ἐφεσίους Pros Ephesious
Filippenze	Πρὸς Φιλιππησίους Pros Philippēsious
Kolossenze	Προς Κολοσσαεῖς Pros Kolossaeis
1 Thessalonicenze	Πρὸς Θεσσαλονικεῖς Αʹ Pros Thessalonikeis I
2 Thessalonicenze	Πρὸς Θεσσαλονικεῖς Βʹ Pros Thessalonikeis II
1 Timotheüs	Πρὸς Τιμόθεον Αʹ Pros Timotheon I
2 Timotheüs	Πρὸς Τιμόθεον Βʹ Pros Timotheon II
Titus	Πρὸς Τίτον Pros Titon
Filemon	Πρὸς Φιλήμονα Pros Philēmona
Aander epistele
Hebreeërs	Πρὸς Ἡβραίους Pros Hebraious
Jakobus	Ἰάκωβος Iakōbos	Epistel vaan, neet aon Jakobus. Gelt veur alle naovolgende.
1 Petrus	Πέτρου Αʹ Petrou I
2 Petrus	Πέτρου Βʹ Petrou II
1 Johannes	Ἰωάννη Αʹ Iōannē I
2 Johannes	Ἰωάννη Βʹ Iōannē II
3 Johannes	Ἰωάννη Γʹ Iōannē III
Judas	Ἰούδα Iouda	Touwgesjreve aon Judas, dener vaan Zjezeke, neet dezelfde wie Judas Iskariot. Daorum ouch neet te verwarre mèt 't Evangelie nao Judas (zuug oonder).
Apocalyptische beuk
Revelatie	Ἀποκάλυψη του Ιωάννη Apokalupsē tou Iōannē	In 't Nederlands Openbaring.

Apocriefe bij 't Nui Testamint bewirk

Dees apocriefe beuk hure neet bij 't Nui Testamint: ze weure neet door de roems-kathelieke of prottestantse kèrke erkind. Sommege vaan dees beuk zien neet bewoerd gebleve en allein bekind oet verwiezinge door Kèrkvaajers, aandere zien gedeiltelek euvergelieverd, dèks es versjendeleerde papyrus. De rei tot dees beuk zoe slech bekind zien, is tot ze al vreug door Hiëronymus en Augustinus zien verworpe. De beuk waore in gebruuk bij aander christeleke struiminge es de orthodoxe. De in de beuk gepropageerde theologie versjèlt soms hendeg vaan wat me in conventioneel christendom gewoen is. Dit gelt veural veur de gesjrifte vaan 't gnosticisme. Umtot dees gróp in Egypte bezunder actief waor (en ouch umtot in 't druug Egyptisch klimaot vergete papyri neet zoe gaw vergoon), zien väöl vaan dees gesjrifte in 't Koptisch euvergelieverd.

Oonder de apocriefe bij 't Nui Testamint zien: