1653

1650 - 1651 - 1652 - 1653 - 1654 - 1655 - 1656

Gebäörtenisse bewirk

28 fibberwarie - Begin van de Driedaagse Zeësjlaag veur de kus van Kent.
fibberwarie - Keuning Lodewijk XIV van Frankriek dans mèt in 't "Ballet de La nuit" van Jean Baptiste Lully. Hae haet de rol van "Zónnekeuning", en hae kump dao neet meë vanaaf.
De Sjtate-Generaal laote 60 nuuj aorlogssjepe boewe van ein verbaeterd model.
De verbanne Karel II van Èngelandj beejt de Repebliek samewirking aan.
't Sjlechte verloup van de aorlog leijt tot ein oplaeving van de róp nao Oranje.
14 mieërt - Admiraal van Galen vernetigt ein Èngelsje vloot die ter versjterking van de Èngelsje Levantvloot nao Livorno gesjtuurd wirt.
Zelfs in de Noordzeë beginne Nederlandjers aeve sjnel Èngelsje sjepe te veraovere es de Èngelsje mèt hun sjepe doon.
20 april - In Èngelandj verdrief Oliver Cromwell mèt 30 bewaopende de róndj 100 aafgevaerdigde van 't Rómpparlamènt.
12 juni – 13 juni – Biej de Zeësjlaag biej Nuujpaort versjleit de Èngelsje vloot de Nederlandjse vloot, die 17 sjepe kwietraak.
10 augustus - De Nederlandjse vloot verlus de Sjlaag biej Ter Heijde (Battle of Scheveningen). Maarten Harpertszoon Tromp kump hiebiej óm.
20 september - Rijcklof van Goens wirt door de VOC beneump tot commissaris en commandeur van Ceylon.
November - Oliver Cromwell besef dat hae niks mèt deze aorlog zal winne en wilt vreje zónger verlees of wins. Hae is beduch veur eine trukkeër van de Oranjes en -nog meë- hun Stuart-verwante.
11 november - Cornelis Tromp wirt beneump tot sjout-biej-nach biej de Admiraliteit van Amsterdam.
't Graaf van Childerik I wirt óntdèk.
16 december - Oliver Cromwell wirt Lord Protector van Èngelandj, Sjotlandj en Ierlandj.
Nederlandj annexeert 't eilandj Solor in Indonesië.
Hendrik Hamel óntdèk biej eine sjipbreuk Korea.
Royal Delft/De Porceleyne Fles in Delft is opgerich.
D'r volge relle in Dordrecht, Den Haag, Rotterdam en veural Enkhoeze wo 't volk ein aantal daag de sjtad euvernump.
De Repebliek gebruuk ziene grip op 't Oaszeë- en Middellandjse Zeëgebeed óm de Èngelsje gans oet dees gebeje te waere. 't Verbóndj mèt Denemarke maak 't meugelik de Sont te sjlute.

Meziek bewirk

Jean-Baptiste Lully compeneert 't ballèt La nuit

Literatuur bewirk

Constantijn Huygens sjrief Trijntje Cornelis

Beeldende kuns bewirk

Rembrandt voltoajt zien sjilderiej 't Offer van Isaac. Dit sjilderiej is in 't bezit van de Hermitage in Sint-Petersburg.
Rembrandt voltoajt ouch zien sjilderiej Aristoteles pienzend biej ein borsbeeld van Homerus. Dit sjilderiej is in 't bezit van 't Metropolitan Museum of Art in New York.

Aristoteles pienzend biej ein borsbeeld van Homerus (1653) door Rembrandt van Rijn
Kesjteël Bentheim (1653) Jacob Isaacksz. van Ruisdael
Le Christ et la femme adultère (1653) Nicolas Poussin, Louvre

Gebaore bewirk

17 fibberwarie - Arcangelo Corelli, Italiaanse violis, compenis en meziekleëraar (gesjtórve 1713)
1 juni - Georg Muffat, Duutsje orgelcompenis (gesjtórve 1704)
5 juli - Thomas Pitt, gouverneur van Madras (gesjtórve 1726)
9 augustus - John Oldham, Èngelsje dichter (gesjtórve 1683)
1 september - Johann Pachelbel, Duutsje barokorganis en –compenis (gesjtórve 1706)
18 oktober – Abraham van Riebeeck, Gouverneur van de VOC (gesjtórve 1713)
16 november – Joan van Hoorn, Gouverneur van de VOC (gesjtórve 1711)

Gesjtórve bewirk

23 mieërt – Johann van Galen (ca. 49), Duutsj-Nederlandjse zeëoffeseer
10 augustus - Maarten Harpertszoon Tromp (55), admiraal in de Nederlandjse marine.
3 oktober – Marcus Zuerius van Boxhorn (41), Nederlandjse geleërde

datum ónbekènd

Artemisia Gentileschi , Italiaanse sjilderes

Commons

In de categorie 1653 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje