Футболдан Англия чемпионаты 2010/11
(Футболдан Англия чемпионаты 2010/2011 бетінен бағытталды)
Футболдан Англия чемпионаты 2010/2011 — 1992 жылы құрылған Премьер-лигасы жоғарғы дивизионының 19 ұтыс ойыны болды. Турнир күнтiзбесінiң жеребе тастауы 2010 жылдың 17 маусым айы британ уақытына сәйкес сағат 9.00 өтті.[1]
| Футболдан Англия чемпионаты 2010/2011 | |
| FA Premier League | |
 | |
| Чемпионат сипаттамасы | |
|---|---|
| Өткізу уақыты | 14 тамыз 2010 — 22 мамыр 2011 |
| Қатысушылар саны | 20 |
| Өткізетін қалалар | 13 |
| Стадиондар | 20 |
| Жүлделі орындар | |
 Чемпион | Манчестер Юнайтед (19 рет) |
 Екінші орын | |
 Үшінші орын | |
| Турнир статистикасы | |
| Ойналған ойындар саны | 380 |
| Голдар саны | 1063 (2,8 бір ойында) |
| Бомбардир(лер) |
|
Турнирда 20 құрамалар ат салысты. Жүлдегер лауазымын Премьер-лига тарихында 12-ші рет «Манчестер Юнайтед» клубы ұтып алды. Сонымен қатар «Манчестер Юнайтед» Англия футбол тарихындағы чемпиондық титул санына қарай рекорд орнатты (Англия чемпионатының жоғарғы дивизионының 19 мәрте жүлдегері). Маусымның қорытындылары нәтижесінде Премьер-лигадан «Вест Хэм Юнайтед», «Блэкпул» және «Бирмингем Сити» клубтары шығып қалды.
Маусым 14 тамыз 2010 жылы басталып, 22 мамыр 2011 жылы аяқталды.[2]
Алдыңғы маусыммен салыстырғандағы өзгерістер өңдеу
|
|
Турнир регламентінің өзгеруі өңдеу
Ағылшын Премьер-лигасы клуб құрамасынның ойыншылар санына шектеу қойды. 2010/11 маусымынан бастап, клубтар чемпионатта өз құрамасында қатысатын ойыншылар саны 25 ойыншыдан көп болмауы керек. 21 жаста және одан да жас футболистер бұл шектеу тізіміне енбей, клубтар өз құрамасында жас ойыншылардың санын 25 ойыншы шектеуінен тыс тіркей алады.
Сонымен қатар осындан маусымнан бастап, Премьер-лиганың клубтарындағы жас ойыншылардың үлкен дамуына үлес қосу үшін, «үйінде өсірілген ойыншылар» ережесі іске кіреді (home-grown players). Ережеге сәйкес, клуб құрамасы тізімінде кем дегенде 8 клубта өсірілген ойыншылар болуы тиіс. Клубта өсірілген деп, Англия футбол ассоциациясында немесе Уэльс футбол ассоциациясында қатарындағы клубтарда тіркеген және 21 жасына жетер алдында үш толық маусымын өткізген (немесе 36 ай), ұлтына немесе жасына тәуелді емес жас ойыншылар кіреді.[3]
Қатысушы клубтар өңдеу
Жарыстардың географиясы өңдеу
2010/11 маусымдағы Премьер-лига клубтарының географиясы
Премьер-лига 2010/11 маусымында Англияның төрт аймағының футбол клубтары өнерін көрсетті.
Премьер-лига 2010/11 маусымында Йоркшир және Хамбер, Шығыс Мидленд, Шығыс Англия, Оңтүстік-Шығыс Англия және Оңтүстік-Батыс Англия аймақтарының клубтары қатыспайды.
Стадиондар өңдеу
Жаттықтырушылар, капитандар, форма жабдықтаушы және демеушілер өңдеу
Nike компаниясы 2010/11 маусымға T90 TRACER атты добының жаңа дизайнын жетілдірді.[4] Қыс мерзіміне алаңда көтеріңкі айырушылық арналған арнайы түске ие добы шығарылды.[5] Umbro компаниясы футбол төрешілеріне жаңа формасын таныстырды: жейделер қара, жасыл лайм, көгілдір түстеріне ие.
Жаттықтырушылар өзгерісі өңдеу
| Клуб | Кеткен жаттықтырушы | Кетудің себебі | Бос қызмет орны | Кестедегi орын | Жаңа жаттықтырушы | Тағайындалу күні |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Вест Хэм Юнайтед |  Джанфранко Дзола | Қызметінен босатылды | 11 мамыр 2010 бастап[6] | Маусым алдындағы мерзiм |  Аврам Грант | 3 маусым 2010 бастап[7] |
| Ливерпуль |  Рафаэль Бенитес | Өзара келісім арқылы | 3 маусым 2010 бастап[8] |  Рой Ходжсон | 1 маусым 2010 бастап[9] | |
| Фулхэм | Рой Ходжсон | «Ливерпуль» клубын басқарды | 1 маусым 2010 бастап[9] |  Марк Хьюз | 29 маусым 2010 бастап[10] | |
| Астон Вилла |  Мартин О’Нил | Қызметін босатты | 9 тамыз 2010 бастап[11] |  Жерар Улье | 8 қыркүйек 2010 бастап | |
| Ньюкасл Юнайтед |  Крис Хьютон | Қызметінен босатылды | 6 желтоқсан 2010 бастап[12] | 11-шы | Алан Пардью | 9 желтоқсан 2010 бастап[13] |
| Блэкберн Роверс | Сэм Эллардайс | 13 желтоқсан 2010 бастап[14] | 13-ші |  Стив Кин | 22 желтоқсан 2010 бастап[15] | |
| Ливерпуль | Рой Ходжсон | Өзара келісім арқылы | 8 қаңтар 2011 бастап[16] | 12-ші | Кенни Далглиш | 8 қаңтар 2011 бастап[16] |
| Вест Бромвич Альбион | Роберто Ди Маттео | Қызметінен босатылды | 6 ақпан 2011 бастап[17] | 16-шы | Рой Ходжсон | 11 ақпан 2011 бастап[18] |
| Вест Хэм Юнайтед | Аврам Грант | 15 мамыр 2011 бастап | 20-шы | Кевин Кин (м. а.) | 16 мамыр 2011 бастап |
Клуб иелерінің ауысуы өңдеу
| Клуб | Жаңа иесі | Бұрынғы иесі | Дата |
|---|---|---|---|
| Ливерпуль |  New England Sports Ventures | Том Хикс және Джордж Джиллет | 15 қазанның 2010[19] |
| Блэкберн Роверс |  Venky's (India) Limited | Jack Walker Trust | 19 қарашаның 2010[20] |
Чемпионат көшбасылары өңдеу
Матчтар қорытындысы өңдеу
| Өз алаңында/ Қонақта1 | АРС | АСТ | БИР | БЛБ | БЛП | БОЛ | ВБА | ВХЮ | ВУЛ | ЛИВ | МС | МЮ | НЬЮ | САН | СТО | ТОТ | УИГ | ФУЛ | ЧЕЛ | ЭВЕ |
| Арсенал | 1:2 | 2:1 | 0:0 | 6:0 | 4:1 | 2:3 | 1:0 | 2:0 | 1:1 | 0:0 | 1:0 | 0:1 | 0:0 | 1:0 | 2:3 | 3:0 | 2:1 | 3:1 | 2:1 | |
| Астон Вилла | 2:4 | 0:0 | 4:1 | 3:2 | 1:1 | 2:1 | 3:0 | 0:1 | 1:0 | 1:0 | 2:2 | 1:0 | 0:1 | 1:1 | 1:2 | 1:1 | 2:2 | 0:0 | 1:0 | |
| Бирмингем Сити | 0:3 | 1:1 | 2:1 | 2:0 | 2:1 | 1:3 | 2:2 | 1:1 | 0:0 | 2:2 | 1:1 | 0:2 | 2:0 | 1:0 | 1:1 | 0:0 | 0:2 | 1:0 | 0:2 | |
| Блэкберн Роверс | 1:2 | 2:0 | 1:1 | 2:2 | 1:0 | 2:0 | 1:1 | 3:0 | 3:1 | 0:1 | 1:1 | 0:0 | 0:0 | 0:2 | 0:1 | 2:1 | 1:1 | 1:2 | 1:0 | |
| Блэкпул | 1:3 | 1:1 | 1:2 | 1:2 | 4:3 | 2:1 | 1:3 | 2:1 | 2:1 | 2:3 | 2:3 | 1:1 | 1:2 | 0:0 | 3:1 | 1:3 | 2:2 | 1:3 | 2:2 | |
| Болтон Уондерерс | 2:1 | 3:2 | 2:2 | 2:1 | 2:2 | 2:0 | 3:0 | 1:0 | 0:1 | 0:2 | 2:2 | 5:1 | 1:2 | 2:1 | 4:2 | 1:1 | 0:0 | 0:4 | 2:0 | |
| Вест Бромвич Альбион | 2:2 | 2:1 | 3:1 | 1:3 | 3:2 | 1:1 | 3:3 | 1:1 | 2:1 | 0:2 | 1:2 | 3:1 | 1:0 | 0:3 | 1:1 | 2:2 | 2:1 | 1:3 | 1:0 | |
| Вест Хэм Юнайтед | 0:3 | 1:2 | 0:1 | 1:1 | 0:0 | 1:3 | 2:2 | 2:0 | 3:1 | 1:3 | 2:4 | 1:2 | 0:3 | 3:0 | 1:0 | 3:1 | 1:1 | 1:3 | 1:1 | |
| Вулверхэмптон Уондерерс | 0:2 | 1:2 | 1:0 | 2:3 | 4:0 | 2:3 | 3:1 | 1:1 | 0:3 | 2:1 | 2:1 | 1:1 | 3:2 | 2:1 | 3:3 | 1:2 | 1:1 | 1:0 | 0:3 | |
| Ливерпуль | 1:1 | 3:0 | 5:0 | 2:1 | 1:2 | 2:1 | 1:0 | 3:0 | 0:1 | 3:0 | 3:1 | 3:0 | 2:2 | 2:0 | 0:2 | 1:1 | 1:0 | 2:0 | 2:2 | |
| Манчестер Сити | 0:3 | 4:0 | 0:0 | 1:1 | 1:0 | 1:0 | 3:0 | 2:1 | 4:3 | 3:0 | 0:0 | 2:1 | 5:0 | 3:0 | 1:0 | 1:0 | 1:1 | 1:0 | 1:2 | |
| Манчестер Юнайтед | 1:0 | 3:1 | 5:0 | 7:1 | 4:2 | 1:0 | 2:2 | 3:0 | 2:1 | 3:2 | 2:1 | 3:0 | 2:0 | 2:1 | 2:0 | 2:0 | 2:0 | 2:1 | 1:0 | |
| Ньюкасл Юнайтед | 4:4 | 6:0 | 2:1 | 1:2 | 0:2 | 1:1 | 3:3 | 5:0 | 4:1 | 3:1 | 1:3 | 0:0 | 5:1 | 1:2 | 1:1 | 2:2 | 0:0 | 1:1 | 1:2 | |
| Сандерленд | 1:1 | 1:0 | 2:2 | 3:0 | 0:2 | 1:0 | 2:3 | 1:0 | 1:3 | 0:2 | 1:0 | 0:0 | 1:1 | 2:0 | 1:2 | 4:2 | 0:3 | 2:4 | 2:2 | |
| Сток Сити | 3:1 | 2:1 | 3:2 | 1:0 | 0:1 | 2:0 | 1:1 | 1:1 | 3:0 | 2:0 | 1:1 | 1:2 | 4:0 | 3:2 | 1:2 | 0:1 | 0:2 | 1:1 | 2:0 | |
| Тоттенхэм Хотспур | 3:3 | 2:1 | 2:1 | 4:2 | 1:1 | 2:1 | 2:2 | 0:0 | 3:1 | 2:1 | 0:0 | 0:0 | 2:0 | 1:1 | 3:2 | 0:1 | 1:0 | 1:1 | 1:1 | |
| Уиган Атлетик | 2:2 | 1:2 | 2:1 | 4:3 | 0:4 | 1:1 | 1:0 | 3:2 | 2:0 | 1:1 | 0:2 | 0:4 | 0:1 | 1:1 | 2:2 | 0:0 | 1:1 | 0:6 | 1:1 | |
| Фулхэм | 2:2 | 1:1 | 1:1 | 3:2 | 3:0 | 3:0 | 3:0 | 1:3 | 2:1 | 2:5 | 1:4 | 2:2 | 1:0 | 0:0 | 2:0 | 1:2 | 2:0 | 0:0 | 0:0 | |
| Челси | 2:0 | 3:3 | 3:1 | 2:0 | 4:0 | 1:0 | 6:0 | 3:0 | 2:0 | 0:1 | 2:0 | 2:1 | 2:2 | 0:3 | 2:0 | 2:1 | 1:0 | 1:0 | 1:1 | |
| Эвертон | 1:2 | 2:2 | 1:1 | 2:0 | 5:3 | 1:1 | 1:4 | 2:2 | 1:1 | 2:0 | 2:1 | 3:3 | 0:1 | 2:0 | 1:0 | 2:1 | 0:0 | 2:1 | 1:0 |
Дереккөз: Barclays Premier League
1 Үйінде өнер көрсеткен құрама сол жақ терезесінде көрсетілген.
Түстер: көк = алаң иесінің жеңісі; сары = теңбе-тең; қызыл = қонақтар жеңісі.
Маусым статистикасы өңдеу
Бомбардирлер өңдеу
| Голдық доп шығару өңдеу
|
Хет-триктер өңдеу
| Түсініктеме | |
|---|---|
| 4 | Ойыншы 4 гол соқты |
| 5 | Ойыншы 5 гол соқты |
| Ойыншы | Мемлекет | Клуб | Қарсыласы | Есебі | Мезгілі | Дк |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Дидье Дрогба |  Кот-д’Ивуар | Челси | Вест Бромвич Альбион | 6:0 | 14 тамыздың 2010 | [22] |
| Тео Уолкотт | England | Арсенал | Блэкпул | 6:0 | 21 тамыздың 2010 | [23] |
| Энди Кэрролл | England | Ньюкасл Юнайтед | Астон Вилла | 6:0 | 22 тамыздың 2010 | [24] |
| Димитр Бербатов |  Болгария | Манчестер Юнайтед | Ливерпуль | 3:2 | 19 қыркүйектің 2010 | [25] |
| Кевин Нолан | England | Ньюкасл Юнайтед | Сандерленд | 5:1 | 31 қазанның 2010 | [26] |
| Димитр Бербатов5 | Болгария | Манчестер Юнайтед | Блэкберн Роверс | 7:1 | 27 қарашаның 2010 | [27] |
| Марио Балотелли | Италия | Манчестер Сити | Астон Вилла | 4:0 | 28 желтоқсанның 2010 | [28] |
| Леон Бест | Ирландия | Ньюкасл Юнайтед | Вест Хэм Юнайтед | 5:0 | 5 қаңтардың 2011 | [29] |
| Димитр Бербатов | Болгария | Манчестер Юнайтед | Бирмингем Сити | 5:0 | 22 қаңтардың 2011 | [30] |
| Робин ван Перси |  Нидерланд | Арсенал | Уиган Атлетик | 3:0 | 22 қаңтардың 2011 | [31] |
| Луи Саа4 |  Франция | Эвертон | Блэкпул | 5:3 | 5 ақпанның 2011 | [32] |
| Карлос Тевес |  Аргентина | Манчестер Сити | Вест Бромвич Альбион | 3:0 | 5 ақпанның 2011 | [33] |
| Дирк Кёйт | Нидерланд | Ливерпуль | Манчестер Юнайтед | 3:1 | 6 наурыздың 2011 | [34] |
| Уэйн Руни | England | Манчестер Юнайтед | Вест Хэм Юнайтед | 4:2 | 2 сәуірдің 2011 | [35] |
| Макси Родригес | Аргентина | Ливерпуль | Бирмингем Сити | 5:0 | 23 сәуірдің 2011 | [36] |
| Макси Родригес | Аргентина | Ливерпуль | Фулхэм | 5:2 | 9 мамырдың 2011 | [37] |
| Сомен Чойи |  Камерун | Вест Бромвич Альбион | Ньюкасл Юнайтед | 3:3 | 22 мамырдың 2011 | [38] |
Голдар өңдеу
- Маусымның бірінші голы: Стюарт Даунинг «Астон Вилла» құрамасың қатарында «Вест Хэм Юнайтед» клубына қарсы ойынында (14 тамыз 2010)[39]
- Маусымның ең тез голы: 30 секунд — Макси Родригес «Ливерпуль» құрамасың қатарында «Фулхэма» клубына қарсы ойынында (9 мамыр 2011)[40]
- Ойындағы голдардың ең үлкен айырмашылығы: 6[41]
- Челси 6:0 Вест Бромвич Альбион (14 тамыз 2010)
- Арсенал 6:0 Блэкпул (21 тамыз 2010)
- Уиган Атлетик 0:6 Челси (21 тамыз 2010)
- Ньюкасл Юнайтед 6:0 Астон Вилла (22 тамыз 2010)
- Манчестер Юнайтед 7:1 Блэкберн Роверс (27 қараша 2010)
- Ойындағы ең көп соғылған голдар саны: 8[41]
- Манчестер Юнайтед 7:1 Блэкберн Роверс (27 қараша 2010)
- Эвертон 5:3 Блэкпул (5 ақпан 2011)
- Ньюкасл Юнайтед 4:4 Арсенал (5 ақпан 2011)
- Ойындағы бір құрамының ең көп соққан голдар саны: 7 — Манчестер Юнайтед 7:1 Блэкберн Роверс (27 қараша 2010) [41]
- Қатарынан ең аз гол соға алмаған ойындар саны: 5 — Манчестер Юнайтед[41]
- Қатарынан ең көп гол соға алмаған ойындар саны: 13 — Уиган Атлетик[41]
Тәртіп өңдеу
- Ең нашар тәртіп (сары қағаз — 1 балл, қызыл — 3):
- Манчестер Сити — 89 балл (74 сары және 5 қызыл қағаздары)[21]
- Таңдаулы тәртіп:
- Блэкпул — 53 балл (47 сары және 2 қызыл қағаздары)[21]
- Ең көп сары қағаздар саны (клуб): 76 — Ньюкасл Юнайтед[21]
- Ең көп сары қағаздар саны (ойыншы): 14 — Шейк Тьоте (Ньюкасл Юнайтед)[21]
- Ең көп қызыл қағаздар саны (клуб): 7 — Вест Бромвич Альбион[21]
- Ең көп қызыл қағаздар саны (ойыншы): 2[21]
- Ли Каттермол (Сандерленд)
- Крейг Гарднер (Бирмингем Сити)
- Лоран Косельни (Арсенал)
- Юсуф Мулумбу (Вест Бромвич Альбион)
- Райан Шоукросс (Сток Сити)
- Ең көп бұзушылық жасаған ойыншы: 114 — Кевин Дэвис (Болтон Уондерерс)[21]
Жеңілмеген матчтар өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ How the fixtures are produced (ағыл.), PremierLeague.com (09.06.2010).
- ↑ Start date confirmed for new season (ағыл.), PremierLeague.com (22.12.2009).
- ↑ Home-grown quota for Premier League (ағыл.), PremierLeague.com (15.09.2009).
- ↑ Official ball unveiled (ағыл.), PremierLeague.com (10.08.2010).
- ↑ Nike T90 TRACER 10/11 Match Ball (ағыл.), FootballShirtCulture.com.
- ↑ West Ham sack manager Gianfranco Zola (ағыл.), BBC Sport (11.05.2010).
- ↑ Avram Grant confirmed as West Ham boss (ағыл.), BBC Sport (03.06.2010).
- ↑ Rafa Benitez leaves Liverpool (ағыл.), BBC Sport (03.06.2010).
- ↑ a b Roy Hodgson leaves Fulham to become Liverpool manager (ағыл.), BBC Sport (01.07.2010).
- ↑ Mark Hughes named new manager of Premier League Fulham (ағыл.), BBC Sport (29.07.2010).
- ↑ Martin O'Neill resigns as Aston Villa boss (ағыл.), BBC Sport (09.08.2010).
- ↑ Chris Hughton sacked by Newcastle (ағыл.), BBC Sport (06.12.2010).
- ↑ Alan Pardew signs lengthy deal as new Newcastle manager (ағыл.), BBC Sport (09.12.2010).
- ↑ Blackburn Rovers sack Sam Allardyce (ағыл.), BBC Sport (13.12.2010).
- ↑ Kean's for the season (ағыл.), Blackburn Rovers F.C. (22.12.2010).
- ↑ a b Roy Hodgson exits Liverpool & Kenny Dalglish takes over (ағыл.), BBC Sport (08.01.2011).
- ↑ West Brom part company with manager Di Matteo, BBC Sport (06.02.2011).
- ↑ Roy Hodgson named new manager of West Brom (ағыл.), BBC Sport (11.02.2011).
- ↑ Liverpool takeover completed by US company NESV, BBC Sport, British Broadcasting Corporation (15 қазан 2010). Тексерілді 15 қазан 2010.
- ↑ Rao family buy Blackburn Rovers from Jack Walker Trust, BBC Sport, British Broadcasting Corporation (19 қараша 2010). Тексерілді 19 қараша 2010.
- ↑ a b c d e f g h i Barclays Premier League Statistics (ағыл.). PremierLeague.com. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 ақпан 2012.
- ↑ Chelsea 6–0 West Brom (ағыл.), BBC Sport (14.08.2010).
- ↑ Arsenal 6–0 Blackpool (ағыл.), BBC Sport (21.08.2010).
- ↑ Newcastle 6–0 Aston Villa (ағыл.), BBC Sport (22.08.2010).
- ↑ Man Utd 3–2 Liverpool (ағыл.), BBC Sport (19.09.2010).
- ↑ Newcastle 5-1 Sunderland (ағыл.), BBC Sport (31.10.2010).
- ↑ Man Utd 7-1 Blackburn (ағыл.), BBC Sport (27.11.2010).
- ↑ Fletcher, Paul. Man City 4–0 Aston Villa (ағыл.), BBC Sport (28.12.2010).
- ↑ Chowdhury, Saj. Newcastle 5–0 West Ham (ағыл.), BBC Sport (05.01.2011).
- ↑ Man Utd 5-0 Birmingham (ағыл.), BBC Sport (22.01.2011).
- ↑ Hughes, Ian. Arsenal 3–0 Wigan (ағыл.), BBC Sport (22.01.2011).
- ↑ Phillips, Owen. Everton 5-3 Blackpool (ағыл.), BBC Sport (05.02.2011).
- ↑ Bevan, Chris. Man City 3-0 West Brom (ағыл.), BBC Sport (05.02.2011).
- ↑ McNulty, Phil. Liverpool 3–1 Man Utd (ағыл.), BBC Sport (06.03.2011).
- ↑ West Ham 2–4 Manchester United (ағыл.), BBC Sport (02.04.2011).
- ↑ Liverpool 5-0 Birmingham (ағыл.), BBC Sport (23.04.2011).
- ↑ Fulham 2-5 Liverpool (ағыл.), BBC Sport (09.05.2011).
- ↑ Newcastle 3-3 WBA (ағыл.), BBC Sport (09.05.2011).
- ↑ Lyon, Sam. Live – Saturday football, BBC Sport, British Broadcasting Corporation (14 тамыз 2010). Тексерілді 14 тамыз 2010.
- ↑ OptaJoe. 0:30, Twitter (9 мамыр 2011). Тексерілді 10 мамыр 2011.
- ↑ a b c d e f g Barclays Premier League Stats - 2010-11. ESPN Soccernet. ESPN. Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 сәуір 2012. Тексерілді, 19 сәуір 2011.
🔥 Top keywords: Мәңгілік бала бейнеШоқан Шыңғысұлы УәлихановАбай ҚұнанбайұлыБауыржан МомышұлыҚазақстанҚазақстан географиясыТәуелсіз Мемлекеттер ДостастығыШанхай Ынтымақтастық ҰйымыСырым ДатұлыҚазақстандағы туризмПопуляцияТүр түзілуБасты бетДамушы елдерҚаныш Имантайұлы СәтбаевШәкәрім ҚұдайбердіұлыҒылыми-техникалық революцияҚазақстанның экологиялық проблемаларыЭкологиялық жүйеСырым Датұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысыХалықаралық ұйымдарСемей полигоныБактерияларТабиғи ресурстарды ұтымды пайдалануМемлекеттік басқару формасы бойынша елдер тізіміҰлы Жібек жолыБіріккен Ұлттар ҰйымыЫбырай АлтынсаринТуризмБайқоңыр (ғарыш айлағы)Ұлы Отан соғысыҚазақстанның географиялық орны мен шекараларыАрнайы:ІздеуЭкологиялық проблемаГендік инженерияҚазақстанның сыртқы саясатыҚожа Ахмет Ясауи кесенесіМұхитқа шыға алмайтын елдерСарматтар