Jan Mela

polski działacz społeczny i polarnik

Jan "Jaś" Mela (ur. 30 grudnia 1988 w Gdańsku) – polski podróżnik i działacz społeczny. Najmłodszy w historii zdobywca dwóch biegunów w jednym roku (miał 15 lat), a zarazem pierwsza osoba z niepełnosprawnością, która tego dokonała[1].

Jan Mela
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 grudnia 1988
Gdańsk

Zawód, zajęcie

podróżnik, działacz społeczny

Rodzice

Urszula i Bogdan Mela

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Życiorys

edytuj

W 1998 roku przeżył rodzinną tragedię, gdy w jeziorze utopił się jego młodszy brat, Piotr[2].

24 lipca 2002 doznał porażenia prądem, kiedy wszedł podczas deszczu do niezabezpieczonej stacji transformatorowej na placu zabaw w Malborku. Odzyskawszy przytomność, został niezwłocznie przewieziony do szpitala w Gdańsku, gdzie po trzech miesiącach leczenia podjęto decyzję o amputacji lewego podudzia i prawego przedramienia[3][4]. Rodzice Meli domagali się w imieniu syna zadośćuczynienia i pokrycia kosztów leczenia w wysokości 300 tys. od Koncernu Energetycznego Energa[3]. Opierając się na opinii biegłych, sąd uznał, że bezpośrednią przyczyną wypadku nie było samo wejście Meli do budynku trafostacji, lecz dotknięcie ręką przewodów elektrycznych, natomiast od 14-letniego chłopca można już było oczekiwać podstawowej znajomości zasad bezpieczeństwa związanych z urządzeniami pod napięciem. Sąd uznał Melę winnym wypadku w 25%, przyznał mu odszkodowanie w wysokości ponad 230 tys. zł i miesięczną rentę, koncern Energę zaś obarczył odpowiedzialnością za zaniedbania polegające na pozostawieniu otwartego i niezabezpieczonego budynku transformatorowni[5].

Jest założycielem i prezesem fundacji „Poza Horyzonty[6]. Współtwórca programu podróżniczego Między biegunami emitowanego na antenie Radia Kraków. Zasiadał w Radzie Programowej internetowego Radia IN[7]. W 2009 przebiegł New York City Maraton.

W 2013 premierę miał film fabularny Mój biegun, którego scenariusz oparty był na życiorysie Meli[8][9]. Od 5 września do 24 października 2014 brał udział w drugiej edycji programu Dancing with the Stars: Taniec z gwiazdami[10]; w parze z Magdaleną Soszyńską odpadł w ósmym odcinku, zajmując piąte miejsce.

Był ambasadorem zorganizowanych w Krakowie Światowych Dni Młodzieży 2016[11].

Z poprzednią partnerką ma syna[12]. Z obecną partnerką, Magdą[12], ma córkę Jadwigę (ur. 2020)[13] i syna Kazimierza (ur. 2021)[12].

W 2023 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[14].

Wyprawy

edytuj

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Helena Sienkiewicz, Jan Mela [online], Portal niepelnosprawni.pl [dostęp 2010-01-31].
  2. Jan Mela. Historia wypadku, śmierć brata, żona, dzieci – Życiorys [online] [dostęp 2023-03-18] (pol.).
  3. a b Grzegorz Szaro, Janek Mela pozwał Energę [online], trojmiasto.gazeta.pl [dostęp 2010-01-31].
  4. Marek Kamiński, Jan Mela, Razem na biegun, Wojciech Ostrowski, Gdańsk: Fundacja Marka Kamińskiego, 2005, ISBN 83-911009-0-1, OCLC 749691608.
  5. Sąd: Janek Mela w 25 proc. winny tragedii [online], wiadomosci.gazeta.pl [dostęp 2010-01-31] [zarchiwizowane z adresu 2009-12-28].
  6. Oficjalna strona internetowa fundacji „Poza Horyzonty” [online] [dostęp 2010-01-31].
  7. Rusza radio tworzone przez niepełnosprawnych.
  8. Mój biegun w bazie Filmweb
  9. Mój biegun w bazie filmpolski.pl
  10. Koterski, Zawadzka i Mela w drugiej edycji „Tańca z gwiazdami”.
  11. Ambasadorzy. krakow2016.com. [dostęp 2017-06-23].
  12. a b c Tak wyglądają dzieci i żona Jana Meli. „Marzyłem, żeby być ojcem i założyć rodzinę” [online], Viva.pl [dostęp 2022-01-12] (pol.).
  13. Jan Mela: w życiu ważne jest, by mieć dokąd wracać - Czwórka - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  14. M.P. z 2023 r. poz. 1439
  15. Zdobyliśmy Kilimandżaro! [online], kilimandzaro.mimowszystko.org [dostęp 2012-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-21].
  16. Mela z kolegami idą na Elbrus. tvn24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-11)]., portal tvn24.pl z 25 lipca 2009.
  17. Jasiek Mela i El Capitan 2010, portal onet.pl z 27 września 2010.
  18. Polarnik Janek Mela zdobył nagrodę „Kryształki Zwierciadła” [online], stylownik.com [dostęp 2018-03-10] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj