Սրտի ռիթմի խանգարումներ

Առիթմիաների առաջացման օրգանական պատճառ կարող են հանդիսանալ՝

• Սրտի իշեմիկ հիվանդությունները
• Միոկարդիտները
• Կարդիոսկլերոզը
• Միոկարդի դիստրոֆիաները
• Սրտային անբավարարությունը
• Զարկերակային հիպերտենզիան
• Սրտի և կորոնար անոթների վիրահատությունը կամ դիագնոստիկ միջոցառումները

Մինչ օրս չկա առիթմիաների դասակարգման որևէ միասնական եղանակ։ Առաջարկվող դասակարգումների մեծ մասը շատ դժվար են ընկալման համար և քիչ են օգնում գործնական աշխատանքներում։ Այժմ կլինիկական պրակտիկայում բժիշկների կողմից կիրառվում է մի դասակարգում, որը խիստ սխեմատիկ է։ Առիթմիայի յուրաքանչյուր տեսակ պատկանում է այս կամ այն խմբին պայմանականորեն։ Սակայն, այս դասակարգումը թույլ է տալիս բժշկական պրակտիկայում իրականացնել տարբեր ռիթմի և հաղորդականության խանգարումների համեմատաբար առավել ճշգրիտ դիֆերենցումը։

Ըստ այդ դասակարգման սրտի ռիթմի և հաղորդականության խանգարումները լինում են՝

1. Առիթմիաներ պայմանավորված սինուսային հանգույցի ավտոմատիզմի խանգարումով՝

• Սինուսային տախիկարդի
• Սինուսային բրադկարդիա
• Սինուսային առիթմիա
• Սինուսային հանգույցի կանգ
• Նախասրտերի ասիստոլիա
• Սինուսային հանգույցի թուլության համախտանիշ

2. Ակտիվ էկտոպիկ կոմպլեքսներ կամ ռիթմեր

• Էքստրասիստոլիա
• Նախասրտային
• ԱՎ միացումից
• Փորոքային
• Պարասիստոլիա

3. Պարոքսիզիմալ և ոչ պարոքսիզիմալ տախիկարդիա

• Նախասրտային ձև
• ԱՎ միացումից
• Փորոքային

4. Շողացում և թրթռում

• Նախասրտերի շողացում
• Նախասրտերի թրթռում
• Նախասրտերի շողացում և թրթռում

5. Հաղորդականության ֆունկցիայի խախտում

• Սինոաուրիկուլյար պաշարում
• Ներնախասրտային պաշարում
• ԱՎ պաշարում
• Ներփորոքային հաղորդականությանում խանգարում

Սինուսային տախիկարդիաների ժամանակ, ռիթմի առաջնորդողը հանդես է գալիս սինուսային հանգույցը, և ռիթմի հաճախականությունը գերազանցում է 80 զարկ/րոպեն։ Իմպուլսի տարածումը սինուսային հանգույցից դեպի նախասրտեր, ԱՎ հանգույց և փորոքներ չի փոխվում, այդ պատճառով էլ ԷՍԳ-ան ժամանակ ատամիկները չեն տարբերվում նորմայից։ Սինուսային տախիկարդիաների առաջացման հիմնական պատճառ են հանդիսանում վեգետատաիվ ազդակները, որոնք կապված են սիմպատիկ նյարդային համակարգի տոնուսի բարձրացման կամ թափառող նյարդի տոնուսի իջեցման հետ։ Պատճառ կարող են հանդիսանալ նաև սինուսային հանգույցի վնասումը՝ իշեմիայի, նեկրոզի հետևանքով, ինչպես նաև տարբեր ինֆեկցիաները, տոքսիկ ագենտները, մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացումը և այլն ևս հանգեցնում են սինուսային տախիկարդիայի։ Տենդը, թիրետոքսիկոզը, սրտային անբավարարությունը, հաճախ հանգեցնում են սինուսային տախիկարդիայի։ Սինուսային տախիկարդիան հաճախ նկատվում է առողջ մարդկանց մոտ։ Այն առաջանում է թունդ սուրճի, թեյի, ալկոհոլի, ծխախոտի չարաշահման հետևանքով։ Դեղորայքային կամ տոքսիկ սինուսային տախիկարդիա զարգանում է սինուսային հանգույցի վրա դեղամիջոցների և քիմիական նյութերի ազդեցության հետևանքով․ սիմպատոմիմոտիկներ ադրենալին, նոր ադրենալին, վագոլիտիկներ ատրոպին, էուֆիլին, կորտիկոստերոիդներ, հիպոթենզիվ և միզամուղ պրեպարատներ։Սինուսային տախիկարդիայի ժամանակ սուբյեկտիվ ախտանշանները կարող են բացակայել կամ արտահայտվել աննշան կերպով․ սրտխփոց, սրտի շրջանում ծանրության զգացում։ Սինուսային տախիկարդիաների ժամանակ նկատվում է աստիճանաբար առաջացում և ավարտ։ Արտահայտված տախիկարդիայի դեպքում ախտանշանները կարող են արտահայտվել տարբեր օրգանների և հյուսվածքների արյան մատակարարման խանգարմամբ։ Առաջանում է գլխապտույտ, երբեմն ուշագացություն, գլխուղեղի արյունատար անոթների վնասման դեպքում՝ ջղաձգումներ։ Երկարատև տախիկարդիայի դեպքում իջնում է զարկերակային ճնշումը, նվազում է դիուրեզը, նկատվում է վերջույթների ջերմաստիճանի նվազում։

Սինուսային բրադիկարդիան, դա սինուսային ռիթմի դանդաղումն է, երբ սրտի կծկումների թիվը կազմում է 60 զարկ/րոպե- ից ցածր։ Ռիթմի առաջնորդողը հանդես է գալիս սինուսային հանգույցը, որի ավտոմատիզմը իջած է։ Սովորաբար, սինուսային բրադիկարդիայի դեպքում՝ ռիթմի հաճախականությունըկազմում է 40-60 զարկ 1րոպեում, եթե այն ցածր է 30- ից, ապա որպես կանոն արդեն չի համարվում սինուսային բրադիկարդիա։ Սինուսային բրադիկարդիան հաճախ պայմանավորված է, թափառող նյարդի տոնուսի բարձրացմամբ։ Հաճախ այն ի հայտ է գալիս առողջ մարդկանց մոտ՝ քնի, հանգստի ժամանակ։ Հատկապես արտահայտված սրտային բրադիկարդիա 40զարկ/ր նկատվում է մարզիկների մոտ։ Սինուսային բրադիկարդիաներ լինում են նաև խոցային հիվանդություններով հիվանդների, վագուսային գիտակցության կորուստների, կամ հակառակը հիպերտոնիկ կրիզների ժամանակ։ Բրադիկարդիան կարող է ուղեկցել գրիպպին, որովայնային տիֆին, դիֆտերիային, տարբեր միոկարդիտերին և այլն։ Սինուսային բրադիկարդիա կարող է առաջանալ նաև սինուսային հանգույցի բորբոքման կամ դեգեներատիվ վնասումների, ինչպես նաև սինուսային հանգույցը սնուցող արյունատար անոթների թրոմբոզի հետևանքով։ Եվ վերջապես սինուսային բրադիկարդիա կարող է առաջանալ՝ մատնոցուկի, մորֆինային պրեպարատների, տարբեր հակաառիթմիկների, մի շարք հիպոտենզիվ պրեպարատների ռեզերպին, իզոբարին և այլն, տրանկվիլիզատորների ընդունման հետևանքով։ Սինուսային բրադիկարդիան առաջանում և անհետանում է աստիճանաբար՝ ֆիզիկական աշխատանքի, ատրոպինի ներմուծման, օրթոստատիկ փորձարկման ժամանակ։ Չափավոր արտահայտված բրադիկարդիան սովորաբար չի ուղեկցվում արյան մատակարարման խանգարումներով։ Գլխապտույտ, թուլություն, ուշագնացություն նկատվում է < 40 զարկ/րոպե սրտի կծկումների հաճախականության դեպքում, ինչպես նաև սրտի օրգանական վնասումների դեպքում։ Բրադիկարդիայի ժամանակ ի հայտ է գալիս հոգնածություն, շնչառության դժվարեցում, ցավ սրտում, զարկերակային ճնշման տատանումներ, ուշադրության և հիշողության խանգարում, տեսողության կարճատև խանգարում։ Միոկարդի կծկման ֆունկցիայի թուլացմանը, առաջինը արձագանքում է գլխուղեղը, և ենթարկվում է հիպօքսիայի։ Ինչի հետևանքով էլ առաջանում են ուշագնացությունները, ջղաձգումները՝ որոնք կարող են տևել մի քանի վայրկյանից մինչև 1 րոպե։ Սա բրադիկարդիայի ժամանակ ամենավտանգավոր վիճակն է, որը պահանջոմ է անհետաձգելի բժշկական օգնություն, քանի որ նոպայի երկարաձգման դեպքում կարող է առաջանալ շնչառության կանգ։Սինուսային բրադիկարդիան հաճախ հանդիպում է մեծահասակների մոտ։

Ժամանակակից առիթմոլոգիայում գոյություն ունեն դիագնոստիկայի հիմնական և լրացուցիչ մեթոդներ։

Հիմնական մեթոդներից են՝

• ԷՍԳ
• Էխոկարդիոգրություն
• Մեկ օրյա կամ բազմօրյա ԷՍԳ մոնիտորինգ
• Վահանաձև գեղձի ՈւՁ հետազոտություն
• Արյան ընդհանուր հետազոտություն
• Լիպիդային մակարդակի ստուգում

Լրացուցիչ մեթոդներ՝

• Տրանզէզոֆագեալ էխոկարդիոգրություն
• Տրանզէզոֆագեալ և ներսրտային էլեկտրոֆիզիոլոգիական հետազոտություն
• Թեստ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ

Էլեկտրասրտագրություն խմբագրել

Էլեկտրասրտագրությունը հանդիսանում է ամենահասանելի մեթոդը, որը թույլ է տալիս ստանալ արժեքավոր ինֆորմացիա սրտի ռիթմի, հիվանդությունների, հիվանդի մոտ ցավային և անցավ իշեմիաների առկայության և այլ փոփոխությունների մասին։ ԷՍԳ-ն իրականացվում է պացիենտի մարմնի մակերեսից։ Ձեռքերին, ոտքերին և կրծքավանդակին ամրացնում են 10 էլեկտրոդներ կամ օգտագործում են հատուկ «տանձիկներ» և մանժետներ։ ԷՍԳ-ն տևում է 10-15 րոպե։ ԷՍԳ-ան միջոցով հնարավոր է նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի ախտորոշման ճշգրտումը և դրանից ելնելով համապատասխան բուժման նշանակումը։ Ինչպես նաև սինուսային տախիկարդիա և բրադիկարդիա, կամ միոկարդի իշեմիայի, նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի անցումով առիթմիաներ առաջացնող հնարավոր պատճառների հայտնաբերման համար ևս կիրառում են ԷՍԳ։

Էխոկարդիոգրաֆիա խմբագրել

Էխոկարդիոգրաֆիան ժամանակակից մեթոդ է, որը թույլ է տալիս ՈւՁ-ի միջոցով գնահատել սրտի կառուցվածքը և աշխատանքը։ Էխոկարդիոգրաֆիան իրենից ներկայացնում է հետազոտման մեթոդ, հիմնված ՈւՁ-ի ալիքի՝ հյուսվածքով ներթափանցելու և նրանց արտացոլման հատկության վրա։ ՈւՁ-ը անջատվում է սենսորից, որը տեղադրվում է պացիենտի մաշկի վրա՝ նախասրտային կամ սրտի գագաթային հատվածում։ Արտացոլվող ՈւՁ- ային ազդանշանը ընդունվում է սենսորի կողմից։ Էխոկարդիոգրաֆիան իրականացվում է սրտի խոռոչների չափերի որոշման համար, սրտի պաթոլոգիաների հայտնաբերման համար, ձախ փորոքի կծկման ֆունկցիայի գնահատման ցուցանիշի համար։

Երկարատև ԷՍԳ խմբագրել

Երկարատև ԷՍԳ-ան մեթոդը առաջին անգամ կիրառել է Հոլթերը 1961 թվականին, այդ պատճառով այս հետազոտությունը կոչվում է նաև Հոլտերի հետազոտություն։ ԷՍԳ–ան կարճատև հետազոտությունը, չնայած ինֆորմատիվությանը և կարևորությանը, ունի սահմանափակ հնարավորություններ, հատկապես երբ ռիթմի խանգարումը կրում է կարճատև կամ անցողիկ բնույթ։ Նման դեպքերում պահանջվում է երկարատև ԷՍԳ։ Օրական կամ բազմօրյա ԷՍԳ- ը օգտագործում են սրտի ռիթմի և հաղրդականության խանգարումների գրանցման համար։Կրծքավանդակին ամրացնում են մի քանի էլեկտրոդներ և միացնում են գրանցող սարքի լարերին։ Պացիենտը, իրականցնում է սովորական ֆիզիկական աշխատանք, և օրագիր է լրացնում , որտեղ նշում է իր գործողությունները և զգացողությունները։ Գրանցումները իրականացվում են 24 ժամվա ընթացքում՝ հնարավոր է 2-7 օր ձայներիզի կամ միկրոսխեմայի վրա։ Գրանցումից հետո, տվյալները վերծանվում են համակարգչում հատուկ ծրագրերի միջոցով։Հոլտեր հետազոտությունը իրականացվում է օրվա ընթացքում նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի գրանցման համար, այդ թվում մի քանի վայրկյան կամ րոպե տևողությամբ առիթմիաների, որոնք մարդը չի կարող զգալ։ Սինուսային ռիթմի վերականգնման գնահատականի համար, անցկացվող բուժման արդյունավետության գնահատման և դեղերի կողմնակի ազդեցությունների հայտնաբերման համար։ Բուժման հետագա ընթացքի որոշման, հակաառիթմիկ դեղամիջոցի հնարավոր փոփոխության համար։

• Լրացուցիչ մեթոդներից է տրանզէզոֆագեալ էխոկարդիոգրությունը, որը իրականացվում է հատուկ սարքի միջոցով, որը ներմուծում են կերակրափող։ Տրանզէզոֆագեալ էխոկարդիոգրությունը նշանակում են՝ նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի ռիթմի վերականգնումից առաջ, որը տևում է 2 օր։ Այս մեթոդի հիմնական նպատակը թրոմբների հայտնաբերումը և ձախ նախասրտի չափերի ճիշտ գնահատումն է։
• Տրանզէզոֆագեալ և ներսրտային էլեկտրոֆիզիոլոգիական հետազոտությունը իրականացնում են, նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի՝ պարոքսիզմալ ձևով հիվանդների մոտ, առիթմիաների այլ ձևերի հայտնաբերման համար, որոնք նպաստում, և խորացնում են նախասրտերի շողացումը։ Այս մեթոդները թույլ են տալիս՝ հակաառիթմիկ պրեպարատների փորձարկումը, ինչպես նաև ընտրել առավել էֆֆեկտիվ և անվտանգ թերապիա, այդ թվում իրականացնել շողացող առիթմիայի ամենաէֆֆեկտիվ բուժման մեթոդը՝ ռադիոալիքային աբլյացիյա նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի դեպքում։
• Տրեդմիլ- թեստ կամ հեծանվաէրգոմետրիյան դրանք դիագնոստիկ փորձարկումներ են ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ՝ ԷՍԳ-ի, պուլսի, զարկերակային ճնշման, հիվանդի ինքնազգացողության հսկողությամբ։

Ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ թեստը՝ իրականացվում է միայն բժշկի նշանակմամբ։ Այն իրականացվում է՝ նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի նոպաներից դուրս, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության տանելիության,լարման ստենոկարդիայի և միոկարդի անցավ իշեմիայի հայտնաբերման համար։ Որոշվում է, զարկերակային ճնշման և սրտի կծկումների հաճախակնության արձագանքը՝ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության նկատմամբ։ Ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ թեստերը իրականացվում են՝ բուժման միջոցառումների արդյունավետության գնահատման, և անհրաժեշտության դեպքում բուժման տակտիկայում շտկումներ և փոփոխություններ իրականացնելու համար։

Դեղորայքային բուժում խմբագրել

Այն ժամանակից, երբ Կ․ Ուենքբախը 1914թվականին ապացուցեց, որ խինինին բնորոշ է հակաառիթմիկ հատկություններ, օգտագոծվող հակաառիթմիկ դեամիջոցների թիվը կտրուկ աճեց։ 1918 և 1921 թվականներին են վերաբերվում ՈՒ․ Ֆրեյի և Կ․ Ուենքբախի առաջարկը, ըստ որի խինինի փոխարեն որպես հակաառիթմիկ միջոց օգտագործվում է նրա աջ պտտող իզոմերը՝ խինիդինը։ 1930թ․ բացահայտվում է կալիումի աղերի հակաառիթմիկ հատկությունը։ Եվ վերջապես արդեն 1970-80- ական թվականները կարելի է անվանել հակաառիթմիկ պրեպարատների ֆարմակոլոգիական «պայթյուն» ։ Ստեղծվում են մի շարք միացություններ՝ տարբեր քիմիական կառուցվածքով, և դրանց թվում այնպիսի արդյունավետ միացություններ ինչպիսիք են՝ «Amiodaron» -ը, «Ethacyzin» –ը և «Aеtmozin»-ը։ Սակայն չնայած դեղամիջոցների առատությունը բուժումը ինչպես առաջ այսօր ևս կարիք ունի նոր, առավել ուժեղ և ունիվերսալ դեղամիջոցների, որոնք բարձր դրական դեղաբանական հատկությունների հետ միասին, չեն ցուցաբերի բացասական կողմնակի ազդեցություններ։ Այստեղ անհրաժեշտ է նշել նաև, որ գրեթե ցանկացած հակաառիթմիկ դեղամիջոցի բուժական ազդեցությունը խիստ պայմանավորված է արյան պլազմայում նրա կոնցենտրացիայով։ Հակաառիթմիկ դեղամիջոցներով բուժման ռազմավարությունը հիմնականում կայանում է պլազմայում համապատասխան կոնցենտրացիային առավելագույնս արագ հասնելուն, և պահպանվելուն այնքան ժամանակ որքան անհրաժեշտ է։

Հակաառիթմիկ դեղամիջոցների դասակարգումը ըստ Ուիլիամսի

1. Դեղանյութեր, որոնք պաշարում են բջջաթաղանթի նատրումական արագ անցուղիները՝ այսինքն արգելակում են արագ էլեկտրական պատասխան ունեցող բջիջների ելային դեպոլյարիզացիայի արագությունը V max-«մեմբրանոկարգավորիչ» միջոցներ։

• Խինիդին, Նովոկաինամիդ, Դիզոպիրամիդ, Այմալին, Պրայմալին, Ցիբենզոլին, Պիրմենոլ։
• Լիդոկաին, Տրիմեկաին, Պիրոմեկաին, Տոկաինիդ, Մեքսիլետին, Ֆենոտոին, Ապրինդին, Պենտիկաինիդ։
• Ֆլեկաինիդ, Էնկաինիդ, Լորկաինիդ, Ինդեկաինիդ, Էթմոզին, Էթացիզին, Ալլապինին, Պրոպաֆենոն, Նիկաինոպրոլ, Ռեկաինամ, Բոննեկոր IV:

1. Դեղամիջոցներ, որոնք սահմանափակում են սրտի վրա սիմպատիկ նյարդերի ազդեցությունը - β- ադրեներգիկ ռեցեպտորների բլոկատորներ։ Դանդաղեցնում են իմպուլսների փոխանցումը ատրիովենտրիկուլյար հանգույցում և թուլացնում են սինուսային ավտոմատիզմը։

• Պրոպրանոլոլ, «Անապրիլին», «Օբզիդան», «Ինդերալ» Մետապրոլոլ, Ատենոլոլ, Տիմոլոլ, Նադոլոլ, Ացեբուտալոլ, Էսմոլոլ, Ֆլեստոլոլ։

1. Կալիումական մղանցքների պաշարիչներ։ Հավասարաչափ երկարեցնում են ռեպոլյարիզացիայի փուլը և ազդեցության պոտենցիալը։

• Օրնիդ, Ամիոդարոն Կորդարոն, Բրետիլիում, Կլոֆելին, Սոտալոլ, Բետանիդին, N- ացետիլնովոկաինամիդ։

1. Կալցիումի անտագոնիստներ։ Բջջային մեմբրաններում պաշարում են կալցիումական մղանցքների հոսանքը, այսինքն արգելակում են դանդաղ էլեկտրական պատասխանով բջիջների դեպոլյարիզացիան, երկարեցնելով իմպուլսի փոխանցման ժամանակը և ռեֆրակտորությունը ԱՎ հանգույցում, ինչպես նաև դանդաղեցնում են ավտոմատիզմը սինուսային հանգույցում։

• Վերապամիլ, Դիլթիազեմ, Բեպրիդիլ, Գալոպամիլ, Տիապամիլ

Դասակարգման մեջ չեն ներառվել մի շարք պրեպարատներ՝ սրտային գլիկոզիդներ, K և Mg աղեր, ԱԵՖ, Ֆենկառոլ, Անտազոլին, Դելագիլ, Ֆինլեպսին, նիտրատներ, հակաագրեգանտային, հիպոլիպիդեմիկ միջոցներ և այլն, որոնք երբեմն կիրառվում են առիթմիաների կամ այն հիվանդությունների բուժման համար, որոնք առաջացնում են առիթմիա։ Այս դեղամիջոցները տարբերվում են դեղաբանական ազդեցությամ մեծ շրջանակով և չեն կարող համարվել հակաառիթմիկ դեղամիջոցներ։

Առիթմիաների բուժման վիրահատական եղանակներ խմբագրել

Սրտային առիթմիաների բուժման վիրահատական եղանակները կիրառում են այն դեպքում երբ դեղորայքային մեթոդը արդյունք չի տալիս։

Կարդիոստիմուլյատորի տեղադրում խմբագրել

Կարդիոստիմուլյատորը իրենից ներկայացնում է սարք, որի մեջ գտնվում է անհրաժեշտ էլեկտրոնիկան, և մարտկոցը՝ որը ծառայում է 10 տարի և ավել։ Կարդիոստիմուլյատորին ամրացված են 2 կամ 3 էլեկտրոդներ՝ կարճ հաղորդալարերով։ Վիրահատության ժամանակ այդ հաղորդալարերը անցկացվում են արյունատար անոթների միջով ընհուպ մինչև սիրտ՝ ավելի կոնկրետ նախասիրտ և փորոք։ Անհրաժեշտության դեպքում, կարդոստիմուլյատորը ուղարկում է էլեկտրական իմպուլսներ՝ որոնք գրգռում են միոկարդը, կարդիոսիմուլյատորը փոխարինում է սինուսային հանգույցին և սրտի հաղորդականության ֆունկցիային։ Կարդիոստիմուլյլատորի տեղադրումը հաճախ իրականացնում են տեղային անզգայացմամբ։ Այն տեղադրվում է մաշկի տակ կամ կրծքային մկանի տակ, ինչի համար վիրաբուժը իրականացնում է բացվածք մոտավոր 4սմ չափով։ Այսպիսով, ծրագրավորված սարքի տեղադրումը, թույլ է տալիս վերադարձնել՝ առիթմիայով տառապող հիվանդին, նորմալ սրտամկանի կծկումների ռիթմը։

Դեֆիբրիլյատորի տեղադրում խմբագրել

Դեֆիբրիլյատորը դա մի սարք է , որը ըստ էության իր աշխատանքի սկբունքով նման է կարդիոստիմուլյատորին, և ապահովում է սրտային միաժամանակյա կծկումների վերականգնումը, ի շնորհիվ տարբեր ուժգնության էլեկտրական պարպումների։ Դեֆիբրիլյատորը տեղադրվում է կրծքավանդակի վերին հատվածում, ինչի համար կատարվում է բացվածք։ Որից հետո իրականացվում է էլեկտրոդների ներմուծում, և նրանց թեստավորում՝ առավել օպտիմալ դիրք գտնելու համար։ Ապա էլեկտրոդները միացվում են դեֆիբրիլյատորին, և ավտոմատացման ֆունկցիայի փորձարկումից հետո, պացինետի կրծքավանդակի բացվածքը կարվում է։ Որին էլ հաջորդում է վերջին էտապը՝ դեֆիբրիլյատորի ծրագրավորումը։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ երբ խոսքը կյանքի երկարեցման մասին է, որոշ առիթմիայով հիվանդների մոտ՝ դեֆիբրիլյատորի տեղադրումը եղել է արդյունավետ դեղորայքային բուժումից։

Ռադիոալիքային աբլյացիա խմբագրել

Ռադիոալիքային աբլյացիան՝ անցած դարի 90-ական թվականներին մշակված, քիչ հայտնի վիրահատական եղանակ էր, որը այժմ թույլ է տալիս ամբողջությամբ բուժել առիթմիայի որոշ տեսակներ։ Այն իրականացվում է սրտի ռիթմի շատ բարձր հաճախականության ժամանակ, պուլսի դիֆիցիտի ժամանակ։ Ռադիոալիքային աբլյացիայի իմաստը կայանում է նրանում, որ հատուկ կաթետերի օգնությամբ փոքր անցքեր են առաջացնում, որոնց միջով էլ իրականացվում է սրտի կառուցվածքում ՝ ստույգ, խնդրային, հատվածների այրումը, ռադիոալիքների միջոցով։ Որպեսզի հասկանանք, թե սրտի որ հատվածում պետք է իրականացնել աբլյացիա, անմիջապես պրոցեդուրայից առաջ իրականացվում է էլեկտրոֆիզիոլոգիական հետազոտություն։ Ի շնորհիվաբլյացիայի հասնում են նորմալ սրտային ռիթմի վերականգնման։ Ամենամեծ արդյունավետությանը ռադիոալիքային աբլյացիայից, հասնում են WPW սինդրոմի ժամանակ։

• Mozaffarian D, Benjamin EJ, Go AS, Arnett DK, Blaha MJ, Cushman M, et al. Heart disease and stroke statistics—2015 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2015;131:e29–e322

Centers for Disease Control and Prevention. About multiple cause of death 1999–2011. CDC WONDER Online Database. 2014. [cited 2014 Oct 2]. 

• Орлов В.Н. / Руководство по электрокардиографии. — 7-е изд., испр. — М.: ООО «Издательство «Медицинское информационное агентство», 2012.- 560 с.
• Белялов Ф.И. / Аритмии сердца: монография; изд. 6, перераб. и доп. — Иркутск: РИО ИГМАПО, 2014. 352 с.
• Richard N. Fogoros, MD / Antiarrhythmic Drugs: A Practical Guide, 2nd Edition

192 pages August 2007, Wiley-Blackwe

• Люсов В.А., Колпаков Е.В./ Аритмии ссрдца. Терапевтические и хирургические аспекты. — М. :ГЭОТАР-Медиа, 2009. — 400 с. ; ил. — Библиотека врача-специалиста.

• http://www.aritmia.info/index.php?id=88
• http://www.rusvrach.ru/articles/vrach/2012/vrach_03_2012_Vasilyeva.pdf(չաշխատող հղում)