Պատմոս

Կղզու ափագծի երկարությունը 63կմ է, բարձրագույն կետը ունի ծովի մակարդակից 269մ բարձրություն։ Կղզին ժեռուտ է, գործնականում զուրկ է անտառներից։

Դեռևս Ք. ա. 4-րդ դարում կղզում կար ակրոպոլիս։ Պատմոսը եղել է հռոմեացիների աքսորավայր։ Ավանդության համաձայն՝ այստեղ աքսորված է եղել Հովհաննես առաքյալը. քարանձավներից մեկում էլ կատարավել է մարգարեական հայտնությունը։

Պատմոս կղզում է գտնվում Հունաստանի ամենախոշոր վանքերից մեկը՝ Հովհաննես առաքյալի վանքը, որը հիմնվել է 1088 թվականին։ Այնտեղ պահվում է ձեռագրերի հարուստ հավաքածու^[1]։

1453 թվականին՝ Կոստանդնուպոլսի կործանումից հետո, կղզում ապաստանել են հազարավոր արտագաղթածներ, որոնց մի մասը հաստատվել է կղզում։ Որոշ ժամանակ կղզին գտնվել է բյուզանդացիների տիրապետության տակ, բայց 1537 թվականին նրանք կղզին առանց կռվի հանձնել են թուրքերին։ Ե՛վ բյուզանդական, և՛ թուրքական տիրապետության ժամանակ կղզու բնակչությունը կազմել են բացառապես հույները։ 1669 թվականի այստեղ հիմնվել է Պատմոսի՝ ողջ Հունաստանում հռչակ վայելած ակադեմիան։ 1771-1774 թվականներին Միջերկրածովյան գիտարշավի շրջանակներում այստեղ գտնվել է ռուսական նավատորմի բազան։

Պատմոս կղզին հայտնի է նաև նրանով, որ այստեղ է ծնվել Էմանուիլ Քսանթոսը, ով գաղտնի նախապատրաստում էր համահունական ապստամբություն՝ ընդդեմ Օսմանյան կայսրության։ Հիմնադրելով «Ֆիլիկի էթերիա» կազմակերպությունը՝ հայրենասեր գործիչը նախապատրաստում էր ապստամբություն թուրքական լծից ազատվելու համար։ Կղզու բնակիչները մասնակցել են 1821-1829 թվականների՝ Հունաստանի ազատագրման համար մղված պայքարին, սակայն միջազգային պայմանագրի համաձայն՝ Պատմոսը չի ընդգրկվել հունական նորահռչակ պետության կազմում։

1912 թվականին՝ իտալա-թուրքական պատերազմի ժամանակ, կղզին օկուպացրել են իտալացիները։ Միայն 1948 թվականին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, կղզին վերադարձվեց Հունաստանին։

Ամեն տարի՝ օգոստոսի վերջին, կղզում անցկացվում է եկեղեցական երաժշտության միջազգային փառատոն։

• Պլատոս Այվազիդիս, Ամասիայի հոգևորական
• Գեորգիոս Խաձոպուլոս, հույն նկարիչ
• Ռոբերտ Լակս, ամերիկացի պոետ-մինիմալիստ։ Իր կյանքի վերջին հատվածն անց է կացրել Պատմոսում։ Նրան շատերը համարում էին ճգնավոր։

• Պաշտոնական կայքը

• Մեդիաֆայլեր Պատմոս թեմայով Վիքիպահեստում:

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պատմոս» հոդվածին։