Պայթակենի
| Պայթակենի | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Colutea L. (1753) | ||||||||||||
| Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||||
Colutea arborescens[2] | ||||||||||||
Պայթակենի (լատին․՝ Colutea), բակլագգիների (թիթեռնածաղկավորներ) ընտանիքի տերևաթափ, երբեմն՝ փշերով ծածկված թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 25 տեսակ։
Հայաստանում խմբագրել
ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝
- պայթակենի արևելյան (լատին․՝ C.orientalis),
- պայթակենի կիլիկյան (լատին․՝ C. cilicica)
- պայթակենի Կոմարովի (լատին․՝ C. komarovii)։
Հանդիպում է Սյունիքի մարզի ստորին և միջին լեռնային գոտիներում՝ թեքությունների վրա, չոր, զառիթափ, ժայռոտ լանջերին։
Կենսաբանական նակարգիր խմբագրել
Թփի բարձրությունը մինչև 3(4) մ է։ Ընձյուղները թավոտ են։ Տերևները բարդ են, կենտփետրաձև, տերևիկները՝ կլորավուն կամ հակառակ ձվաձև։ Ծաղկաբույլը ողկուզանման է, ծաղիկները՝ խոշոր, դեղին, նարնջակարմրավուն։ Ծաղկում է մայիս-օգոստոսին։ Պտուղը պարկանման, բազմասերմ, կիսաթափանց ունդ է։ Լուսա- և ջերմասեր է, երաշտա- և չորադիմացկուն։
Տարածում խմբագրել
Տարածված են Եվրասիայի բարեխառն գոտիներում (Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպա, Փոքր Ասիա, Կովկաս, Անդրկովկաս)[3]։
Նշանակություն խմբագրել
Բնափայտն ամուր է. պատրաստում են մանր իրեր և զանազան գործիքներ։ Կոմարովի պայթակենին գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։
Պատկերասրահ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
- ↑ «Entry for Colutea L.». NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0 (անգլերեն). International Association for Plant Taxonomy. Sept 24, 1997. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 1-ին.
- ↑ Флора СССР, 1945, с. 315—323
Գրականություն խմբագրել
- Шапаренко, К. К. Род 803. Пузырник — Colutea L. // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1945. — Т. XI. — С. 315—323. — 432 с. — 4000 экз.
- S. I. Ali: Papilionaceae in Flora of Pakistan, S. 91: Colutea - Online.
- Javier Hornero del Castillo: Aspectos taxonómicos en el género Colutea (Fabaceae) (PDF-Datei; 10,82 MB). Tesis de la Universidad Complutense de Madrid, Facultad de Ciencias Biológicas, Departamento de Biología Vegetal I (Botánica y Fisiología Vegetal). 2002.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  |
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պայթակենի» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պայթակենի» հոդվածին։ |