Կարաչայ-Չերքեզիա

Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետություն; ռուս.՝ Карачаево-Черкесская Республика; կարաչ.-բալկ.՝ Къарачай-Черкес Республика; կաբ.-չերք.՝ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ
flag of Karachay-Cherkessia?	Զինանշան
;	;
Երկիր	Ռուսաստան
Մասն է	Հյուսիսկովկասյան դաշնային շրջան և Հարավային դաշնային շրջան
Հիմն	National Anthem of Karachay-Cherkessia?
Կարգավիճակ	Հանրապետություն
Մտնում է	Ռուսաստան
Վարչկենտրոն	Չերկեսկ
Հիմնական լեզու	ռուսերեն, կարաչայ-բալկարերեն, կաբարդա-չերքեզերեն
Պաշտոնական լեզուներ	ռուսերեն, նողայերեն, կարաչայ-բալկարերեն, կաբարդա-չերքեզերեն և աբազերեն
Բնակչություն (2010);	477 859 (73 տեղ)
Տարածք	14100 (77 տեղ)
Հիմնադրված է	9 հունվարի 1957 թ. թ.
Սահմանակցում է	Կաբարդա-Բալկարիա, Ստավրոպոլի երկրամաս, Կրասնոդարի երկրամաս, Աբխազիա և Սամեգրելո-Զեմո Սվանեթ
Ժամային գոտի	MSD?, UTC+3 և Եվրոպա/Մոսկվա
Փոխարինեց	Karachay-Cherkess Autonomous Oblast?
ISO 3166-2 կոդ	RU-KC
Ավտոմոբիլային կոդ	09
	kchr.info
	Կարաչայ-Չերքեզիա Վիքիպահեստում

Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետություն (ռուս.՝ Карачаево-Черкесская Республика, կարաչ.-բալկ.՝ Къарачай-Черкес Республика, կաբ.-չերք.՝ Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ, աբազերեն՝ Къарча-Черкес Республика, նող․՝ Карашай-Шеркеш Республикасы), Ռուսաստանի Դաշնության սուբյեկտ-հանրապետություն^[3], Հյուսիսային Կովկասի դաշնային օկրուգի մասը։

Մայրաքաղաքը` Չերկեսկ։

Հիմնադրվել է 1992 թվականի հունվարի 12-ին։

Անվանում խմբագրել

Անվանումը ստացել է կարաչայ և չերքեզ ժողովուրդների անունից^[4]։

Աշխարհագրական դիրք խմբագրել

Արևմուտքում սահմանակցում է Կրասնոդարի երկրամասին, հյուսիսում՝ Ստավրոպոլի երկրամասին, արևելքում՝ Կաբարդա-Բալկարական Հանրապետությանը, հարավում՝ Վրաստանին և մասամբ ճանաչված Աբխազիայի Հանրապետությանը։

Բնակչություն խմբագրել

Ազգային կազմը

Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետության ազգային կազմը 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով^[5] ունի հետևյալ տեսքը․

Ազգություն	Թվաքանակը, հազ. մարդ	Բաժինը, %
Կարաչայներ	194.3	41.0
Ռուսներ	150.0	31.6
Չերքեզներ	56.5	11.9
Աբազներ	36.9	7.8
Նողայներ	15.7	3.3
Օսեր	3.1	0.7
Հայեր	2.7	0.6
Ուկրաինացիներ	2.0	0.4
Թաթարներ	1.7	0.4
Հույներ	1.3	0.3
Ադրբեջանցիներ	1.0	0.2

Վարչատարածքային բաժանում խմբագրել

Կաբարդա-
Բալկարական
Հանր․

Կարաչայ-Չերքեզական Հանրապետությունը բաժանվում է 12 մունիցիպալ կազմավորումների՝ 2 քաղաքային օկրուգների և 10 մունիցիպալ շրջանների։

Քաղաքային օկրուգները և դրանց կենտրոնները․

I. Չերկեսկի քաղաքային օկրուգ — ք. Չերկեսկ

II. Կարաչաևսկի քաղաքային օկրուգ — ք. Կարաչաևսկ

Շրջանները և դրանց վարչական կենտրոնները.

Աբազական շրջան — աուլ Ինժիչ-Չուկուն
Ադիգե-Խաբլի շրջան — աուլ Ադիգե-Խաբլ
Զելենչուկսկայայի շրջան — ստ. Զելենչուկսկայա
Կարաչաևսկի շրջան — ք. Կարաչաևսկ (չի մտնում շրջանի կազմի մեջ)
Մալի Կարաչայի շրջան — գ. Ուչկեկեն
Նողայական շրջան — ավ. Էրկեն-Շախար
Մերձկուբանյան շրջան — ավ. Կավկազսկի
Ուրուպի շրջան — ստ. Պրեգրադնայա
Ուստ-Ջեգուտայի շրջան — ք. Ուստ-Ջեգուտա
Խաբեզի շրջան — աուլ Խաբեզ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ OKTMO (ռուս.)
↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն. Հոդ. 5, կետ. 1, 2
↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
↑ Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации; gks.ru Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine (ռուս.) /վերցված է 2016-07-02/

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարաչայ-Չերքեզիա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 302)։

[_737750504053a6ad-1] OKTMO (ռուս.)

[_3a9cd5b86e2c217d-2] ttps://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe

[3] Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն. Հոդ. 5, կետ. 1, 2

[4] Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».

[ՌՍ3-5] Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации; gks.ru Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine (ռուս.) /վերցված է 2016-07-02/

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]