Wiki Հայերեն 2024
ՀայերենDeutschEnglish

Կանադական տիեզերական գործակալություն

Կանադական տիեզերական գործակալություն (ԿՏԳ, ֆր.՝ Agence Spatiale Canadienne, ASC), հիմնադրվել է Կանադական տիեզերական գործակալության ակտի հիման վրա, որը թագավորական հավանության է արժանացել 1990 թվականի մայիսի 10-ին։ Գործակալությունը հաշվետու է Կանադայի Նորարարության, գիտության և տնտեսական զարգացման նախարարությանը։ Կանադական տիեզերական գործակալության ներկայիս նախագահն է Սիլվան Լապորտը, որն այս պաշտոնը ստանձնել է 2015 թվականի մարտի 9-ին 2015 թվականի փետրվարի 27-ի նշանակումից հետո[2]։

Կանադական տիեզերական գործակալություն
Տեսակտիեզերական գործակալություն և Կանադական դաշնային վարչություն կամ գործակալություն
Երկիր Կանադա
ՀապավումCSA և ASC
Հիմնադրվածմարտի 1, 1989
Գլխադասային գրասենյակԼոնգյոյ, Քվեբեկ, Կանադա, John H. Chapman Space Centre և Քվեբեկ, Կանադա
Անձնակազմ670 մարդ (2016)[1]
Կայքasc-csa.gc.ca​(անգլ.)​(ֆր.)

ԿՏԳ գլխամասը գտնվում է Լոնգեյի Ջոն Հ. Չեփմեն տիեզերական կենտրոնում։ Գործակալությունը գրասենյակներ ունի նաև Օտտավայում` Դեյվիդ Ֆլորիդա լաբորատորիա, կապի փոքրիկ գրասենյակներ Հյուստոնում, Վաշինգտոնում և Փարիզում։

Պատմություն խմբագրել

Կանադական տիեզերական գործակալության զինանշանը, 1991 թվականի հուլիսի 25, Կանադայի հերալդիական հեղինակության կողմից

Կանադայի վերին մթնոլորտի և տիեզերական ծրագրի ծագումը կարելի է դիտարկել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո[3]։ 1945-1960 թվականներին Կանադան, պաշտպանական հետազոտությունների հովանու ներքո, ձեռնամուխ եղավ մի շարք փոքրիկ գործարկիչ և արբանյակային հարակից նախագծերի` ներառյալ Black Brant rocket-ի զարգացումը, ինչպես նաև առաջադեմ ուսումնասիրություններ[4]։ 1957 թվականին Կանադայի պաշտպանության հետազոտությունների հեռահաղորդակցության ցանցի (DRTE) գիտնականներն ու ճարտարագետները, ղեկավար Ջոն Հ. Չափմանի ղեկավարությամբ սկսեցին նախապես հայտնի S-27 կամ Topside Sounder Project նախագիծը։ Այս աշխատանքը շուտով կհանգեցնի Կանադայի առաջին ալիքին, որը հայտնի է որպես Alouette 1: Այս աշխատանքը շուտով կհանգեցներ Կանադայի առաջին արբանյակի զարգացմանը, որը հայտնի է որպես Alouette 1:

1962 թվականի սեպտեմբերին Alouette-ի մեկնարկի շնորհիվ Կանադան դարձավ երրորդ երկիրը, որն արհեստական արբանյակ տարածեց, տեղադրեց տիեզերքում։ Այդ ժամանակ Կանադան միայն ուներ վերին մթնոլորտային գործարկման հնարավորություններ (օդերևութաբանական հրթիռներ), հետևաբար Alouette 1-ը ամերիկյան ՆԱՍԱ-ն դեպի վեր ուղարկեց Կալիֆոռնիայի Լոմպոկի Վանդենբերգ օդուժի բազայից։

1980-ականներին այս և այլ տիեզերքի հետ կապված գործողությունները ստիպեցին Կանադայի կառավարությանը հրապարակել Կանադայի տիեզերական գործակալության ակտը, որը հաստատեց Կանադայի տիեզերական գործակալությունը։ Օրենքը ստացավ թագավորական համաձայնություն 1990 թվականի մայիսի 10-ին և ուժի մեջ մտավ 1990 թվականի դեկտեմբերի 14-ին[5]։

1999 թվականին ԿՏԳ 'A-base' ֆինասավորման նախագծից անցավ 300 միլիոն դոլար ֆիքսված տարեկան բյուջեի։ Իրական բյուջեն տարեցտարի տարբերվում է լրացուցիչ ծախսերի և հատուկ նախագծերի պատճառով։

Կանադայի տիեզերական գործակալության մանդատն է նպաստել տիեզերքի խաղաղ օգտագործմանն ու զարգացմանը, գիտության միջոցով տիեզերքի գիտելիքները զարգացնելու և ապահովելու տիեզերական գիտությունն ու տեխնոլոգիան կանադացիների համար սոցիալական և տնտեսական օգուտներ ապահովելու համար։ Կանադական տիեզերական գործակալության առաքելության հայտարարության մեջ նշվում է, որ գործակալությունը հավատարիմ է տիեզերական գիտելիքների մշակմանը և կիրառմանը` ի օգուտ Կանադայի և մարդկության։

Նախագահներ խմբագրել

  • 1989- մայիսի 4, 1992 – Լարկին Կերվին[6]
  • Մայիսի 4, 1992– հուլիսի 15, 1994 - Ռոլանդ Դորե[7]
  • Նոյեմբերի 21, 1994– 2001 - Ուիլյամ ՄաքԴոնալդ Էվանս[8]
  • Նոյեմբերի 22, 2001– նոյեմբերի 28, 2005– Մարկ Գարնո[9]
  • Ապրիլի 12, 2007– December 31, 2007 - Լորիեր Բուասվերտ[10]
  • Հունվարի 1, 2008- սեպտեմբերի 2, 2008 - Գայ Բյուժոլդ
  • Սեպտեմբերի 2, 2008 – փետրվարի 1, 2013 - Սթիվեն Մաքքլեյն[11]
  • Փետրվարի 2, 2013 – օգոստոսի 5, 2013 - Գիլես Լեկլերկ (ժամանակավոր)
  • Օգոստոսի 6, 2013 - նոյեմբերի 3, 2014 - Ուոլթեր Նատինչիկ
  • Նոյեմբերի 3, 2014 - մարտի 9, 2015 - Լյուկ Բրյուլե, ժամանակավոր[12]
  • Մարտի 9, 2015 - Սիլվան Լապորտ[13]

Կանադական արբանյակներ խմբագրել

Alouette 1` առաջին արբանյակը, որը կառուցվել էր ոչ Միացյալ Նահանգներում, ոչ էլ Խորհրդային Միությունում
ԱնվանումՄեկնարկԴադարեցումՆպատակ
Alouette 1Սեպտեմբերի 29, 19621972Իոնոսֆերային հետազոտություն
Alouette 2Նոյեմբերի 29, 1965Օգոստոսի 1, 1975Իոնոսֆերային հետազոտություն
ISIS 1Հունվարի 30, 19691990Իոնոսֆերային հետազոտություն
ISIS 2Ապրիլի 1, 19711990Իոնոսֆերային հետազոտություն
HermesՀունվարի 17, 1976Նոյեմբեր, 1979Փորձարարական հեռահաղորդակցության արբանյակ
RADARSAT-1Նոյեմբերի 4, 1995March 29, 2013Կոմերցիոն երկրազննման արբանյակ[14]
MOSTՀունիսի 30, 2003Գործում էտիեզերական հեռադիտակ
SCISAT-1Օգոստոսի 12, 2003Գործում էԵրկիրը զննող արբանյակ (Երկրի մթնոլորտ)
RADARSAT-2Դեկտեմբերի14, 2007Գործում էԿոմերցիոն երկրազննման արբանյակ
NEOSSatՓետրվարի 25, 2013Գործում էԶննում է երկրամերձ օբյեկտները[15]
SapphireՓետրվարի 25, 2013Գործում էՌազմական տիեզերական հսկողություն[15][16]
BRITEՓետրվարի 25, 2013Գործում էտիեզերական հեռադիտակ[15][17]
CASSIOPEՍեպտեմբերի 29, 2013Գործում էԻոնոսֆերային հետազոտություն, փորձնական հեռահաղորդակցություն[18][19]
M3MSatՀունիսի 22, 2016Գործում էԿապի արբանյակ[20]
RADARSAT Constellation2018Պլանավորված էԿոմերցիոն երկրային դիտարկման արբանյակ

Բացի այդ, կան կոմերցիոն արբանյակներ` թողարկված Telesat հեռահաղորդակցման ընկերության կողմից, նախկին թագավորական կորպորացիա, որը 1998 թվականին սեփականաշնորհվել է։ Դրանք են Anik արբանյակները, Nimiq արբանյակները (բոլորը ներկայում օգտագործվում են Bell TV) և MSAT-1: Հետագայում տեխնոլոգիական և հետազոտական արբանյակները մշակվել են Տորոնտոյի համալսարանի Տիեզերական ուսումնասիրությունների ինստիտուտի կողմից[21]` ներառելով CanX ծրագիրը, ExactView-9 և GHGSat-D:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ http://www.asc-csa.gc.ca/eng/publications/rpp-2015.asp
  2. ↑ «PM announces changes in the senior ranks of the Public Service». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 3-ին.
  3. ↑ Andrew Godefroy. Defence & Discovery: Canada's Military Space Program, 1945–1974. Vancouver: University of British Columbia Press, 2011. 978-0-7748-1959-6 http://www.ubcpress.ubc.ca/search/title_book.asp?BookID=299173226 Արխիվացված 2012-03-13 Wayback Machine
  4. ↑ Andrew Godefroy. Defence & Discovery: Canada's Military Space Program, 1945–1974. Vancouver: University of British Columbia Press, 2011. 978-0-7748-1959-6, chapters 2–6.
  5. ↑ «Canadian Space Agency Act». Department of Justice. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  6. ↑ «(John) Larkin Kerwin». Science.ca. GCS Research Society. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 29-ին.
  7. ↑ Canadian Space Milestones - Canadian Space Agency. Asc-csa.gc.ca. Retrieved on 2013-08-21.
  8. ↑ «William MacDonald Evans Receives Canadian Space Award». Marketwire. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 1-ին.
  9. ↑ [1] History of the Canadian Astronaut Corps. Retrieved on 2014-05-04
  10. ↑ Black, Chuck. «The Commercial Space Blog». Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 1-ին.
  11. ↑ Steve MacLean annonce son départ de l'Agence spatiale canadienne - Agence spatiale canadienne Արխիվացված 2013-02-04 Wayback Machine. Asc-csa.gc.ca (2013-01-15). Retrieved on 2013-08-21.
  12. ↑ «Luc Brûlé, Interim President, Canadian Space Agency». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  13. ↑ «PM announces a change in the senior ranks of the Public Service». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  14. ↑ «RADARSAT-1: Seventeen Years of Technological Success» (Press release). Canadian Space Agency. 2013 թ․ մայիսի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 30-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Indian rocket launches asteroid hunter, 6 other satellites - NBC News.com. Science.nbcnews.com (2013-02-25). Retrieved on 2013-08-21.
  16. ↑ SSTL's 40th satellite platform launch: Sapphire reaches orbit. Spacedaily.com. Retrieved on 2013-08-21.
  17. ↑ Canada Stays at the Forefront of տիեզերական հեռադիտակ Technology with the Launch of New Surveillance Satellite - Canadian Space Agency Արխիվացված 2013-03-01 Wayback Machine. Asc-csa.gc.ca (2013-02-25). Retrieved on 2013-08-21.
  18. ↑ Foust, Jeff (2013 թ․ մարտի 27). «After Dragon, SpaceX's focus returns to Falcon». NewSpace Journal. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 5-ին.
  19. ↑ Graham, Will. «SpaceX successfully launches debut Falcon 9 v1.1». NASASpaceFlight. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  20. ↑ «M3MSat CSA Satellite Page».
  21. ↑ «University of Toronto Institute for Aerospace Studies - Space Flight Laboratory». Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 23-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կանադական տիեզերական գործակալություն» հոդվածին։
Ստացված է «https:https://www.how.com.vn/wiki/index.php?lang=hy&q=Կանադական_տիեզերական_գործակալություն&oldid=9352039» էջից
🔥 Top keywords: