O Rosal

Segundo o IGE, no 2014 tiña unha poboación de 6.455 habitantes.

A súa economía é eminentemente agrícola, forestal e gandeira (pastos), con algo de pesca de baixura. Son afamados os seus viños, que pertencen á Denominación de Orixe Rías Baixas e forman parte da "Feira do Viño do Rosal" (declarada de interese turístico no 2016).

O nome da vila procede de Roçal, forma derivada do verbo ruptiare, que no latín serodio significaba 'romper', no sentido de axeitar unha terra para o cultivo, e que evolucionou ao moderno 'rozar', limpar de maleza a terra. A escrita moderna Rosal é o resultado dunha grafía non consciente do seseo propio da fala local, no canto do esperable Rozal, sen prexuízo da pronuncia con /s/.^[1]

Malia que en Galicia a rosa cultívase de vello, a vinculación tradicional do nome deste concello coa flor^[2] non é etimolóxica, senón que responde á coincidencia entre o topónimo deturpado e o termo castelán para designar a roseira.

Atopáronse vestixios paleolíticos, que inclúen pinturas rupestres, e da Idade de Bronce. A cultura castrexa estivo moi presente nesta zona.

Durante a Idade Media pertenceu ó Mosteiro de Santa María de Oia, da orde Cisterciense.

O concello constituíuse en 1847, independizándose do da Guarda. En 1879 o rei Afonso XII outorgoulle o título de vila.

Os muíños do Folón e do Picón é un conxunto de 36 muíños do século XVIII situados nos ríos Folón e Picón, todos eles restaurados e mesmo algún en funcionamento. Preto do lugar atópanse a ermida de San Martiño e as fervenzas do río Folón e do río da Cal. Pódense visitar percorrendo a ruta homologada de sendeirismo PR-G 94, ruta circular de 3'5 km con principio e fin xunto ó Muíño da Ponte das Penas.

O monumento ao cabaqueiro lembra os telleiros da vila, que crearon a xerga denominada latín dos cabaqueiros.

A casa consistorial ocupa un pazo do século XVIII.

Cada ano, na terceira fin de semana do mes de xullo, celébrase a Feira do Viño do Rosal, que ten como atractivo principal o viño branco desta subzona da Denominación de Orixe Rías Baixas.

O Rosal ten dúas rutas de sendeirismo homologadas: o PR-G 94 Rota dos Muíños do Folón e do Picón e o PR-G 112 Sendeiro de Pescadores Río Miño - Tamuxe. A primeira goza das paisaxes do BIC dos muíños do Folón e de Picón; a segunda das panorámicas do estuario do río Miño e do final do río Tamuxe.

O Rosal posúe un Centro de Interpretación dos Oficios, cun apartado moi especial para o oficio dos cabaqueiros.

No muíño das Aceñas o concello do Rosal dispón dunha aula da natureza que serve de centro de interpretación da contorna. Está situado xunto a unha área recreativa natural, na beira do río Tamuxe.

• José Luis Martínez Rodríguez AP (1979-1987) PP (1987-1999) (1979-1999).
• Jesús María Fernández Portela PP (1999-2018).
• María del Carmen Alonso Alonso PP (2018-2019)
• Ánxela Fernández Callís BNG (2019-actualidade)

• CPI Manuel Suárez Marquier (1977).
• CRA María Zambrano: Sede en Pías. 6 edificios (Marzán, Pías, Couso, Fornelos, Novás, Tabagón)

• SD Atlético Novás (balonmán)
• Unión Deportiva Ribera (fútbol)
• Club Ciclista O Rosal-Hermanos Ozores SL
• Atletismo Suárez Marquier

• Banda Municipal do Rosal.
• Coral Musical do Rosal.

• 
  AVE MARYA PVRYSSYMA ANO DE 1781
• 
  Centro de saúde.
• 
  Praza de abastos.
• 
  Fonte.
• 
  S. Bartolomeu das Eiras.
• 
  Muíños do Folón.

Para unha lista completa de todos os lugares do concello do Rosal vexa: Lugares do Rosal.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  O Rosal

Ligazóns externas editar

• Páxina web do concello
• PR-G 94 Ruta dos Muíños do Folón e do Picón - SEGATUR
• PR-G 112 Sendeiro de Pescadores Río Miño - Tamuxe - SEGATUR

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.