کراتینین
کراتینین (Creatinine) فراورده‌ای از سوخت و ساز در ماهیچه‌ها است که از کلیه‌ها دفع می‌گردد.
| کراتینین | |
|---|---|
 | |
 | |
2-Amino-1-methyl-5H-imidazol-4-one[نیازمند منبع] | |
2-Amino-1-methyl-1H-imidazol-4-ol[نیازمند منبع] | |
دیگر نام‌ها 2-Amino-1-methylimidazol-4-ol[نیازمند منبع] | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | 60-27-5  |
| پاب‌کم | 26009888, 588 minor tautomer |
| کم‌اسپایدر | 21640982 |
| UNII | AYI8EX34EU |
| شمارهٔ ئی‌سی | 200-466-7 |
| شمارهٔ یواِن | 1789 |
| KEGG | D03600 |
| MeSH | Creatinine |
| ChEBI | CHEBI:16737  |
| ChEMBL | CHEMBL65567 |
| 112061 | |
| 3DMet | B00175 |
| جی‌مول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
| |
| |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | C4H7N3O |
| جرم مولی | ۱۱۳٫۱۲ g mol−1 |
| شکل ظاهری | White crystals |
| چگالی | 1.09 g cm-3 |
| دمای ذوب | 300 °C (decomp.)[۱] |
| انحلال‌پذیری در آب | 1 part per 12[۱] |
| log P | -1.76 |
| اسیدی (pKa) | 12.309 |
| خاصیت بازی (pKb) | 1.688 |
| نقطه ایزوالکتریک | 11.19 |
| خطرات | |
| طبقه‌بندی ئی‌یو |  Xn |
| کدهای ایمنی | R۳۴, R36/37/38, R20/21/22 |
| شماره‌های نگهداری | S26, S36/37/39, S45, S24/25, S۳۶ |
| لوزی آتش | |
| نقطه اشتعال | |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
 (بررسی) (چیست:  / ؟) | |
| Infobox references | |
| |
اندازه فرآوری و دفع کراتینین را هم با آزمایش خون و هم با گردآوری ادرار در یک دوره ۲۴ ساعته می‌توان اندازه‌گیری کرد هر گاه اندازه کراتینین خون بالاتر از اندازه عادی شود می‌تواند نشانه نارسایی در کار کلیه‌ها باشد و بنابراین سنجش خوبی برای ارزیابی کارکرد کلیه‌ها می‌باشد. میزان نرمال و کلیرانس آن در کلیه تحت تأثیر میزان توده عضلانی فرد است لذا در آقایان بیشتر است.
متابولیسم کراتینین ویرایش
تولید: کراتینین فراورده نیتروژن‌داری است که از کراتین فسفات که سرآغاز بزرگ فرآوری انرژی در ماهیچه‌است، مشتق می‌گردد. پس از دهیدارته شدن کراتین فسفات در ماهیچه‌ها و بدون کاتالیزور، کراتین به کراتینین تبدیل می‌شود و وارد خون می‌شود. کراتینین بیشتر از ماهیچه‌های اسکلتی مشتق و از راه کلیه‌ها دفع می‌شود. چون حجم توده عضلانی هر فرد ثابت است[نیازمند منبع] اندازه فرآوری کراتینین در هر فردی کم و بیش ثابت است. روزانه کم و بیش ۲ درصد کراتین بدن به کراتینین تبدیل می‌شود.
زُدایش کراتینین در جریان خون تنها بدست کلیه‌ها صورت می‌گیرد بنابراین اندازه‌گیری اندازه کراتینین در خون می‌تواند نشان دهنده کارکرد کلیه‌ها باشد. هر گاه کارکرد کلیه‌ها کاهش پیدا کند برای نمونه در مواردی که یکی از کلیه‌ها از بدن بیرون می‌شود سطح کراتینین افزایش می‌یابد مقدار معمول آن در بزرگسالان ۱ میلی گرم در دسی لیتر است در کودکان که ماهیچه‌ها کمتری دارند این اندازه باید ۲/ ۰ باشد. محدود طبیعی کراتینین در خانم‌ها میان ۱/۱-۵/۰ و در مردان ۲/۱-۶/۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر خون است. چرایی بیشتر بودن آن در مردان به چرایی بیشتر بودن توده ماهیچه‌ای آنهاست. جوانان پرکار (وزنه بردار) یا بالغین در میانسالی می‌شود کراتینین بیشتری داشته باشند. برعکس در کسان مسن اندازه کراتینین کمتر است. کسانیکه دچار سوءتغذیه، کاهش وزن شدید و بیماری طولانی مدت هستند، به چرایی کاهش توده عضلانی سطح کراتینین آن‌ها کمتر از اندازه موردانتظار است.
پاک‌سازی کراتینین ویرایش
یک روز پس از برداشتن یکی از کلیه‌ها مقدار کراتینین سرم خون به حالت پایدار ۱/۸ می‌رسد. هر گاه هر دو کلیه برداشته شوند (برای نمونه در مواردی که شخص دچار سرطان شده‌است) مقدار کراتینین به گونه روزانه آغاز به افزایش می‌کند تا زمانی که بیمار تحت دیالیز قرار گیرد. سرعت بالا رفتن کراتینین در خون بستگی به مقدار ماهیچه‌ها شخص دارد. یک کودک را باید هنگامیکه کراتینین خون او به ۲ رسید مورد دیالیز قرار داد. در صورتی‌که دربارهٔ بزرگسالان این رقم باید به ۱۰ یا حتی بالاتر برسد تا دیالیز را آغاز کنند.
کراتینین ادرار ویرایش
کراتینین ادرار ۲۴ ساعته در بارداری، فعالیت شدید و برخی موارد دیگر بالا می‌رود. در بسیاری از بیماری‌های کلیه، نارسایی قلبی، شوک و کم‌آبی پایین می‌آید.
شیمی کراتینین ویرایش
از نظر ساختار شیمیایی، کراتینین یک لاکتامو یک ایمیدازولیدینون است؛ بنابراین از مشتقات حلقوی کراتین به شمار می آید.[۲]
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مرک ایندکس, 11th Edition, 2571
- ↑ https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Creatinine
جستارهای وابسته ویرایش
بن‌مایه‌ها ویرایش
- لوی گانونگ (۱۳۸۶)، فیزیولوژی گایتون، ترجمهٔ سیدعلی حائری روحانی، بهنود شاهی، رخساره سادات عقیلی، حامد اختیاری، محمدحسین کاظمی، نرگس بلوچ، منصور میرزایی قمی، کتاب میر، شابک ۹۶۴-۴۹۸-۰۰۷-۷
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |