اهلی کردن

اهلی کردن فرایندی است که در آن گروهی از جانوران یا گیاهان به زندگی زیر نظر و تحت حمایت انسانها خو می‌گیرند. انسان‌ها به دلایل مختلف بسیاری از جانوران را در طول تاریخ اهلی کرده‌اند. مهم‌ترین این دلایل شامل؛ تهیهٔ مواد غذایی و کالاهای ارزشمند دیگر (مانند پشم، پنبه و ابریشم)، کمک در انجام برخی فعالیت‌ها (مانند حمل و نقل، شخم زدن زمین و شکار)، محافظت از خود و دام، لذت و تفریح به عنوان جانور مونس یا گیاه تزئینی و برای تحقیقات علمی مانند یافتن درمان بیماری‌ها می‌شوند.

یک نقاشی قدیمی مصری از نخستین مراحل اهلی‌کردن گاو
سگ و گوسفند از نخستین جانوران اهلی‌شده
نقاشی از جانوران وحشی (بالا) و اهلی (پایین)
والتر روتشیلد برای نشان‌دادن شخصیت اهلی گورخرها به عموم مردم، با ۴ گورخر دَشتی معروف خود، کالسکه‌اش را تا کاخ باکینگهام راند.[۱]

فهرست جانوران اهلی ویرایش

نوشتار اصلی: فهرست جانوران اهلی

در این فهرست زمان تقریبی و محل اولین اهلی‌سازی برای جانوران واقعاً اهلی‌شده ذکر شده‌است.

گونه (نام علمی)زمانمحل
سگ (Canis lupus familiaris)۱۵۰۰۰ پیش از میلادشرق آسیا و آفریقا
گوسفند (Ovis orientalis aries)بین ۹ تا ۱۱۰۰۰ پ. م[۲][۳]جنوب غربی آسیا
بز (Capra aegagrus hircus)۱۰۰۰۰ پ. م[۴]ایران
خوک (Sus scrofa domestica)۹۰۰۰ پ. م[۵]خاورمیانه، چین
گاو (Bos primigenius taurus)۸۰۰۰ پ. م[۶][۷]هند، خاورمیانه و آفریقای جنوب صحرا
گربه (Felis catus)۷۵۰۰ پ. م[۸]قبرس و خاورمیانه
مرغ (Gallus gallus domesticus)۶۰۰۰ پ. م[۹]هند و جنوب شرقی آسیا
خوکچه هندی (Cavia porcellus)۵۰۰۰ پ. م[۱۰]پرو
خر (Equus africanus asinus)۵۰۰۰ پ. م[۱۱][۱۲]مصر
اردک (Anas platyrhynchos domesticus)۴۰۰۰ پ. مچین
گاومیش (Bubalus bubalis)۴۰۰۰ پ. مهند، چین
اسب (Equus ferus caballus)۴۰۰۰ پ. م[۱۳]دشت‌های اورآسیا
شتر (Camelus dromedarius)۴۰۰۰ پ. معربستان
لاما (Lama glama)۳۵۰۰ پ. مپرو
کرم ابریشم (Bombyx mori)۳۰۰۰ پ. مچین
گوزن شمالی (Rangifer tarandus)۳۰۰۰ پ. م[۱۴]روسیه
کبوتر چاهی (Columba livia)۳۰۰۰ پ. مسواحل مدیترانه
غاز (Anser anser domesticus)۳۰۰۰ پ. م[۱۵]مصر
شتر دوکوهانه (Camelus bactrianus)۲۵۰۰ پ. مآسیای میانه
غژگاو (Bos grunniens)۲۵۰۰ پ. متبت
بنتنگ (Bos javanicus)نامعلومجنوب شرق آسیا، جزیره جاوه
گااور (Bos gaurus frontalis)نامعلومجنوب شرق آسیا
الپاکا (Vicugna pacos)۱۵۰۰ پ. مپرو
راسو (Mustela putorius furo)۱۵۰۰ پ. ماروپا
اردک موسکووی (Cairina momelanotus)نامعلومآمریکای جنوبی
مرغ شاخدارنامعلومآفریقا
کپورنامعلومشرق آسیا
بوقلمون۵۰۰ پ. ممکزیک
ماهی قرمزنامعلومچین
خرگوش اروپایی۱۶۰۰ پ. ماروپا

پانویس ویرایش

  1. Is it possible to ride zebras the way we ride horses?, The Guardian
  2. Krebs, Robert E. & Carolyn A. (2003). Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions & Discoveries of the Ancient World. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 0-313-31342-3.
  3. Simmons, Paula (2001). Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing LLC. ISBN 978-1-58017-262-2. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  4. Melinda A. Zeder, Goat busters track domestication بایگانی‌شده در ۴ فوریه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine (Physiologic changes and evolution of goats into a domesticated animal), April 2000
  5. Giuffra E, Kijas JM, Amarger V, Carlborg O, Jeon JT, Andersson L. -docsum The origin of the domestic pig: independent domestication and subsequent introgression., April 2000
  6. «Late Neolithic megalithic structures at Nabta Playa (Sahara), southwestern Egypt». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۰.
  7. «Laboratoire de Préhistoire et Protohistoire de l'Ouest de la France». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۰.
  8. domestication of the cat on Cyprus, National Geographic
  9. West B. and Zhou, B-X. , Did chickens go north? New evidence for domestication, World’s Poultry ScienceJournal, 45, 205-218, 1989, quotation 8 p.
  10. History of the Guinea Pig (Cavia porcellus) in South America, a summary of the current state of knowledge
  11. Beja-Pereira, Albano et al. , African Origins of the Domestic Donkey, Science 304:1781, 18 June 2004, cited in New Scientist
  12. Roger Blench, The history and spread of donkeys in Africa بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  13. «The Domestication of the Horse». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۰.
  14. «Domestication of Reindeer». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مارس ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۰.
  15. Geese: the underestimated species

منابع ویرایش

🔥 Top keywords: