Edward Teller

Edward TELLER, origine: TELLER Ede (naskiĝis la 15-an de januaro, 1908, mortis la 9-an de septembro, 2003) estis usona fizikisto hungar-devena. Li estas rigardata kiel la inventinto de la hidrogena bombo.

Edward Teller
Persona informo
Edward (Ede) Teller Teller Ede
Naskiĝo	15-an de januaro 1908 (1908-01-15) en Budapeŝto,  Aŭstrio-Hungario
Morto	9-an de septembro 2003 (2003-09-09) (95-jaraĝa) en Stanford, Kalifornio
Religio	judismo • agnostikismo vd
Lingvoj	hungara • angla vd
Loĝloko	Usono vd
Ŝtataneco	Hungario • Usono vd
Alma mater	Universitato de Lepsiko • Universitato de Göttingen • Fasori Gimnázium vd
Subskribo
Familio
Patro	Max Neufeld vd
Edz(in)o	Augusta H. Teller vd
Profesio
Okupo	nuklea fizikisto • verkisto de nefikcio • universitata instruisto • teoria fizikisto • inventisto • fizikisto vd
Laborkampo	teoria fiziko vd
Doktoreca konsilisto	Werner Heisenberg • Friedrich Hund vd
Honorigoj Honorigoj Premio Harvey • Albert Einstein Award • Prezidenta medalo de libereco • Eringen Medal • Premio Henriko Fermi • Nacia Medalo de Scienco • Ig-Nobel-premio • honora civitano de Budapeŝto • Remsen Award vd
Membrecoj Membrecoj Usona Nacia Akademio de Sciencoj • Hungara Scienca Akademio • Internacia Akademio de Kvantuma Molekula Scienco • Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Usona Asocio por la Altniveligo de Scienco vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Naskiĝinte en Budapeŝto, li forlasis Hungarion en la jaro 1926, por studi en Germanio. En 1930 li doktoriĝis ĉe Werner Heisenberg en la universitato de Leipzig. Poste li laboris du jarojn en Göttingen kaj unu jaron ĉe Niels Bohr en Kopenhago.

Kiam la nazioj ekregis en Germanio, li elmigris unue al Britio, poste al Usono. En 1941 li fariĝis usona civitano. En la jaro 1942 li ekpartoprenis la Manhattan Project, kies celo estis la konstruo de atombombo. Ekde 1949 li pli kaj pli koncentriĝis al la kreo de hidrogena bombo, ĉar ĝia efiko estus pli granda. Kun grupo da sciencistoj li kreis la teoriajn bazojn kaj li esence kunlaboris en la konstruado. Krome li instruis en diversaj usonaj universitatoj, ekz. en Novjorko (1941-42), Ĉikago (1946-52) kaj en Berkeley (1953-75).

Dum sia tuta vivo li engaĝiĝis por la evoluigo de atomarmiloj. Prognozoj pri katastrofe finiĝanta atommilito laŭ li estis "stultaĵoj". En la 1970-aj jaroj li postulis la enkondukon de neŭtronaj armiloj kaj li forte aplaŭdis la SDI-projekton de Ronald Reagan.

En la jaro 2002 Edward Teller publikigis siajn memorojn. Li mortis en 2003 en Stanford, Kalifornio.

Li iĝis honora membro de Hungara Scienca Akademio en 1990.