Τούντζελι
Το Τούντζελι (τουρκικά: Tunceli, προφέρεται tundʒeli, κουρδικά: Dêrsim[1] Ντερσίμ, ζαζαϊκά: Desim ή Mamekiye) είναι μια πόλη στην Τουρκία. Είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Τούντζελι, που βρίσκεται στη μέση της διαμερίσματος Ανατολικής Ανατολίας. Τα πρώην ονόματα του Τούντζελι περιλαμβάνουν το Μαμίκι (από το αρμενικό Μαμίκον), Καλάν, και Ντερσίμ.[2]
| Τουντζελί | |
|---|---|
 | |
  Τουντζελί | |
| Χώρα | Τουρκία |
| Διοικητική υπαγωγή | Επαρχία του Τουντζελί |
| Υψόμετρο | 940 μέτρα |
| Πληθυσμός | 35.161 (2021) |
| Ταχ. κωδ. | 62000 |
| Ζώνη ώρας | UTC+03:00 |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ετυμολογία Επεξεργασία
Το Τούντζελι, που σημαίνει «χέρι σιδήρου» στα τουρκικά, ήταν το όνομα της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης για την αφομοίωση (τουρκοποίηση) του λαού με τη βία.
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το Τούντζελι βρίσκεται στις γεωγραφικές συντεταγμένες 39°06′N 39°33′E / 39.100°N 39.550°E βρίσκεται ακριβώς στα βόρεια του σημείου διασταύρωσης των δύο ποταμών, των Μουνζούρ και Πουλουμούρ, που και οι δύο ρέουν προς τα νότια. Η πόλη ιδρύθηκε στην κοιλάδα Μουνζούρ, η οποία είναι γνωστή για τη γραφική της εμφάνιση. Περιβάλλεται από ψηλά βουνά που ονομάζονται όρη Μουνζούρ. Η πόλη έχει περιορισμένα μέσα μεταφοράς σε άλλες πόλεις. Ο πληθυσμός της πόλης είναι 32.815 κάτοικοι το 2011.[3] Είναι μια από τις πιο αραιοκατοικημένες πρωτεύουσες επαρχιών της Τουρκίας.
Ιστορία Επεξεργασία
Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το Τούντζελι (τότε γνωστό ως Καλάν) ήταν μέρος της περιοχής που ονομάζεται Ντερσίμ. Το 1847 το Ντερσίμ κηρύχθηκε σαντζάκι (ιστορική διοικητική μονάδα μικρότερη από την επαρχία). Η πρωτεύουσα του σαντζακιού ήταν το Χοζάτ. Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης της Τουρκίας ως δημοκρατία η επαρχία Τούντζελι ιδρύθηκε το 1935. Το 1946 η πρώην πόλη Καλάν μετονομάστηκε σε Τούντζελι και δηλώθηκε ως πρωτεύουσα της επαρχίας.[4]
Ως αποτέλεσμα της τουρκικής εκστρατείας της Τουρκοποίησης, το Τούντζελι έγινε βασικός στόχος των Τούρκων αξιωματούχων μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923. Το Τούντζελι έπαιξε ρόλο στην εξέγερση Ντερσίμ που έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως γενοκτονία.
Το Τούντζελι είναι διάσημο για εξαιρετικές βαθμολογίες στα στατιστικά στοιχεία της Εθνικής Παιδείας.[5]
Οικονομία Επεξεργασία
Η κύρια οικονομική δραστηριότητα είναι η κτηνοτροφία. Το σιτάρι είναι το μοναδικό αξιοσημείωτο γεωργικό προϊόν. Υπάρχουν άλατα χρωμίου και μαρμάρινες αποθέσεις. Αλλά παράγεται μόνο αλάτι. Επίσης υπάρχουν μερικά εργοστάσια που βασίζονται στη γεωργία.[6]
Κλίμα Επεξεργασία
Το Τούντζελι έχει ηπειρωτικό κλίμα με ξηρά καλοκαίρια (τύπος Dsa της κλιματικής ταξινόμησης Κέππεν) με πολύ ζεστά, ξηρά καλοκαίρια και παγωμένους ψυχρούς, χιονισμένους χειμώνες.
| Κλιματικά δεδομένα Τούντζελι (1960-2012) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 14.2 | 18.1 | 26.0 | 32.2 | 36.6 | 39.0 | 43.5 | 43.5 | 40.3 | 35.6 | 27.0 | 21.7 | 43,5 |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 2.7 | 4.5 | 10.9 | 17.9 | 23.9 | 29.9 | 35.0 | 35.2 | 30.5 | 22.7 | 13.4 | 5.5 | 19,34 |
| Μέση Μηνιαία °C (°F) | −2 | −0.4 | 5.6 | 11.9 | 17.1 | 22.7 | 27.3 | 26.9 | 21.6 | 14.7 | 6.9 | 1.0 | 12,78 |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | −5.8 | −4.6 | 0.8 | 6.2 | 10.2 | 14.5 | 18.9 | 18.4 | 13.3 | 8.2 | 2.0 | −2.4 | 6,64 |
| Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | −30.3 | −29 | −24.7 | −7.1 | −0.1 | 5.3 | 9.2 | 7.7 | 2.6 | −4 | −16.4 | −25.6 | −30,3 |
| Υετός mm (ίντσες) | 127,2 | 109 | 111,2 | 108,4 | 70,1 | 19 | 3,7 | 2,9 | 13,9 | 65 | 104,9 | 139,6 | 874,9 |
| Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων | 11.9 | 12.1 | 13.0 | 13.8 | 12.2 | 5.2 | 1.5 | 1.2 | 2.6 | 8.4 | 9.6 | 11.8 | 103,3 |
| Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 105.4 | 112.0 | 167.4 | 192.0 | 279.0 | 336.0 | 368.9 | 350.3 | 291.0 | 213.9 | 150.0 | 93.0 | 2.658,9 |
| Πηγή: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü [7] | |||||||||||||
Πληθυσμός Επεξεργασία
| Έτος | Σύνολο | Πόλη | Χωριά |
|---|---|---|---|
| 1965[8] | 20.561 | 5.825 | 14.736 |
| 1970[9] | 24.939 | 9.366 | 15.573 |
| 1975[10] | 29.091 | 11.637 | 17.454 |
| 1980[11] | 29.857 | 12.859 | 16.998 |
| 1985[12] | 35.955 | 18.471 | 17.484 |
| 1990[13] | 37.655 | 24.513 | 13.142 |
| 2000[14] | 30.323 | 25.041 | 5.282 |
| 2007[15] | 31.147 | 27.091 | 4.056 |
| 2008[16] | 33.316 | 28.586 | 4.730 |
| 2009[17] | 35.909 | 31.599 | 4.310 |
| 2010[18] | 30.702 | 26.410 | 4.292 |
| 2011[19] | 37.123 | 32.815 | 4.308 |
| 2014[20] | 38.015 | 33.270 | 4.745 |
| 2015[21] | 38.878 | 34.461 | 4.417 |
| 2016[22] | Χωρίς δεδομένα | Χωρίς δεδομένα | Χωρίς δεδομένα |
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Avcıkıran, Adem (2009). Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (PDF) (στα Τουρκικά και Κουρδικά). σελ. 56. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ Tahir Sezen, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yayın Nu 21, Ankara, p. 265.
- ↑ «Turkish statistical Institute». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ Tunceli governor's page on history Αρχειοθετήθηκε 2013-09-28 στο Wayback Machine. (Τουρκικά)
- ↑ http://www.cnnturk.com/turkiye/egitim-siralamasinda-tunceli-birinci
- ↑ «TUNCELİ - Ekonomik Faaliyetler». www.cografya.gen.tr.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2011.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1965 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1970 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1975 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1980 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1985 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «1990 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2000 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2007 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2008 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2009 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2010 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2011 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2014 genel nüfus sayımı verileri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ «2015 genel nüfus sayımı verileri». Türkiye İstatistik Kurumu. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2016.
- ↑ Türkiye İstatistik Kurumu. «2016 genel nüfus sayımı verileri» (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tunceli στο Wikimedia Commons