Κρανιώνας Καστοριάς
Συντεταγμένες: 40°37′9″N 21°12′48″E / 40.61917°N 21.21333°E
Ο Κρανιώνας ή η Κρανιώνα είναι ορεινός οικισμός, σε υψόμετρο 810 μέτρων,[1] της Π.Ε. Καστοριάς[2] με πληθυσμό 5 κατοίκων το 2011, 8 κατοίκων το 2001 και 1.200 χριστιανών ορθοδόξων το 1878.[3] Βρίσκεται στο βόρειο άκρο της περιφερειακής ενότητας, 24 χλμ. βορείως της πόλης της Καστοριάς μέσω της επαρχιακής οδού Βυσσινιάς- Γάβρου. Η μετάβαση γίνεται και μέσω του καθέτου άξονα της Εγνατίας οδού, μπάρα Σιάτιστας - Κρυσταλλοπηγής (
) στον κόμβο του Γάβρου. Το χωριό διαρρέει παραπόταμος του Λαδοπόταμου, ενώ ο Κάτω Κρανιώνας είναι κτισμένος στην Ανατολική όχθη του Λαδοπόταμου.
| Κρανιώνας | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτική Μακεδονία |
| Περιφερειακή Ενότητα | Καστοριάς |
| Δήμος | Καστοριάς |
| Δημοτική Ενότητα | Κορεστίων |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Καστοριάς |
| Υψόμετρο | 810 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 2 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Δρανοβαίνη |
Πληθυσμιακά στοιχεία Επεξεργασία
Τον 15ο αιώνα κατοικούσαν 42 οικογένειες. Μετά την ίδρυση της Βουλγαρικής εξαρχίας το 1870, οι κάτοικοι παρέμειναν πιστοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και μόλις το 1903 μετά από πιέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων, μεταστράφηκαν στην εξαρχία[4]. Στα τέλη του 19ου αιώνα λειτουργούσαν στο χωριό Ελληνικό και Εξαρχικό σχολείο. Αποτελούνταν από δύο συνοικισμούς που ονομάζονταν Άνω Δρανοβαίνη ή Όσσον και την Κάτω Δρανοβαίνη ή Κάμπος. Μετά τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 και την εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών με τη Βουλγαρία, μόνο 2 οικογένειες ρευστοποίησαν την περιουσία τους και προσέφυγαν στη Βουλγαρία. Η Δρανοβαίνη Φλωρίνης, αποτέλεσε ομώνυμη κοινότητα (1918).[5]«Η κοινότης Δρανοβαίνης, μετονομάζεται εις κοινότητα Κρανιώνα και ο ομώνυμος αυτής συνοικισμός Δρανοβαίνη εις Κρανιώνας».[6] Ακολουθεί πίνακας εξέλιξης του πληθυσμού Άνω και Κάτω Κρανιώνα, συνολικά:
| Έτος απογραφής | Κάτοικοι |
|---|---|
| 1878 | 1.200 |
| 1905 | 904 |
| 1913 | 810 |
| 1920 | 723 |
| 1928 | 650 |
| 1940 | 702 |
| 1945 | 623 |
| 1951 | 317 |
Μετά τη λήξη του Εμφύλιου Πολέμου (1946-1949) 28 οικογένειες (152 άτομα) μετανάστευσαν στη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και άλλες σοσιαλιστικές χώρες και 27 οικογένειες εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό χωριό Μικρολίμνη Πρεσπών, ενώ τη δεκαετία του 1970 σχεδόν όλοι οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στον Nέο Οικισμό της Δ.Ε. Κορεστίων.
Ιδιαίτερα γνωρίσματα Επεξεργασία
Το χωριό έγινε γνωστό για τα πλίθινα σπίτια του από την κινηματογραφική ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά» που γυρίστηκε το 2009.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Η αρχιτεκτονική κληρονομιά στο όρος Βέρνον[νεκρός σύνδεσμος]
- Τα πλίθινα χωριά (εφημερίδα Καθημερινή)
- Το τοπίο στη λογοτεχνία Αρχειοθετήθηκε 2022-02-24 στο Wayback Machine. (Σόνια Ευθυμιάδου: Αποχαιρετώντας θριαμβευτικά τον βασιλιά Αύγουστο)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Δομή των 30 τόμων, τόμ. 15, σ. 579 ISBN 960-8177-65-0
- ↑ «Κρανιώνας ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Δήμος ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Αλ. Συνβέ(Al.Synvet) Les Grecs de l'Empire ottoman: Etude statistique et ethnographique, Κωνσταντινούπολη, 1878, σελ. 46. (pdf) (Γαλλικά)
- ↑ [Εκκλησιαστική Αλήθεια 1909]
- ↑ [ΦΕΚ 259 / 21.12.1918]
- ↑ [ΦΕΚ 413 / 22.11.1926]