Ζαν Γκαμπέν

Γεννημένος στο Παρίσι από την Μαντλέν Πετί και τον Φερνινάντ Μονκορζέ, εγκατέλειψε από νωρίς το σχολείο και δούλεψε ως εργάτης, μέχρι την ηλικία των 19, όταν εισήλθε στη σόου μπίζνες με ένα μικρό ρόλο σε παραγωγή του Φολί-Μπερζέρ. Συνέχισε να παίζει διαφόρους δευτερεύοντες ρόλους σε μιούζικ χολ και οπερέτες μέχρι που ξεκίνησε να εμφανίζεται στο Μουλέν Ρουζ. Εκεί το ταλέντο του άρχισε να αναγνωρίζεται και να δέχεται προτάσεις για σημαντικότερους ρόλους για να συμμετάσχει τελικά σε δυο βωβές ταινίες το 1928.

Από το 1930 και για τα επόμενα 4 χρόνια έπαιξε σε δεκάδες ομιλούσες ταινίες και ο ρόλος του στην ταινία Μπαντέρα (1936) τον καθιέρωσε ως σταρ, και την επόμενη χρονιά, σε σκηνοθεσία και πάλι του Ζυλιέν Ντυβιβιέ, στην ταινία Πεπέ λε Μοκό χάρισε στον Γκαμπέν διεθνή αναγνώριση. Ακολούθησε η ταινία του Ζαν Ρενουάρ (Η μεγάλη χιμαίρα), η οποία είχε αναπάντεχη επιτυχία στη Νέα Υόρκη όπου προβαλλόταν στο New York City theatre για έξι μήνες.

Ο Ζαν Γκαμπέν πήρε διαζύγιο από τη δεύτερη γυναίκα του το 1939. Ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον Μαρσέλ Καρνέ στην ταινία (Το λιμάνι των απόκληρων). Οι προτάσεις από το Χόλυγουντ ήταν καταιγιστικές, αλλά ο Γκαμπέν τις απέρριπτε όλες για ένα διάστημα μέχρι που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και τελικά το 1940, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, έφυγε στις ΗΠΑ.

Έως το 1948 είχε θυελλώδη δεσμό με τη Μάρλεν Ντίτριχ με την οποία συμπρωταγωνίστησε για μια και μοναδική φορά στην ταινία Προ των ενόρκων του Ζορζ Λακόμπ. Λόγω της προσωπικότητάς του, η καριέρα του στο Χόλυγουντ ήταν σύντομη. Κατά τη διάρκεια της συνεργασίας του με την RKO Pictures την τελευταία στιγμή απαίτησε να δοθεί ο συμπρωταγωνιστικός ρόλος στην Ντίτριχ αλλά το στούντιο αρνήθηκε. Εκείνος ήταν αμετακίνητος στην απαίτησή του, η ταινία αναβλήθηκε και ο Γκαμπέν απολύθηκε.

Απτόητος, ο Ζαν Γκαμπέν εντάχθηκε στις ελεύθερες γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Σαρλ ντε Γκολ και πολέμησε με τους Συμμάχους στη Βόρεια Αφρική. Επέστρεψε με τις υπόλοιπες στρατιωτικές δυνάμεις στο απελευθερωμένο πια Παρίσι. Το 1946, ο Mαρσέλ Καρνέ του πρότεινε να πρωταγωνιστήσει στην ταινία Les Portes de la nuit, αλλά η συμπεριφορά του τον οδήγησε και πάλι στην απόλυση. Το 1947, μετά από ρόλους σε ταινίες χωρίς ιδιαίτερη εισπρακτική επιτυχία, ο Γκαμπέν επανήλθε στο προσκήνιο, με την ταινία Τα τείχη της Μαλαπάγκα (1949) του Ρενέ Κλεμάν, που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1951. Όμως, παρά την αναγνώριση αυτή, η ταινία δεν πήγε καλά στο γαλλικό box office.

Η καριέρα του Γκαμπέν φαινόταν να παρουσιάζει κάμψη. Ωστόσο, έκανε μια επιστροφή το 1954 με την ταινία Ας με κρίνει η κοινωνία (Touchez pas au grisbi), σε σκηνοθεσία του Ζακ Μπεκέρ, όπου ο ρόλος του κέρδισε τον έπαινο των κριτικών και η ταινία ήταν μια πολύ κερδοφόρα διεθνής επιτυχία. Αργότερα, συνεργάστηκε και πάλι με τον Ζαν Ρενουάρ στο Καν-Καν.

Κατά τα επόμενα είκοσι χρόνια, ο Γκαμπέν εμφανίστηκε σε περισσότερες από 50 ταινίες, που ως επί το πλείστον γνώρισαν εμπορική επιτυχία, αγαπηθήκαν από το κοινό και απέσπασαν πολύ καλές κριτικές. Το 1963, μαζί με τον επίσης Γάλλο ηθοποιό Φερναντέλ δημιούργησαν την δική τους εταιρεία παραγωγής, Gafer Films. Ανάμεσα στους συμπρωταγωνιστές του περιλαμβάνονται ηγετικές φυσιογνωμίες του μεταπολεμικού κινηματογράφου, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, ο Αλέν Ντελόν, ο Ζαν Πολ Μπελμοντό, η Σιμόν Σινιορέ και ο Λουί ντε Φυνές. Η τελευταία ταινία του ήταν Η συμμορία του παπά, το 1976.

Ο Ζαν Γκαμπέν πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 1976 στο Παρίσι. Η σορός του αποτεφρώθηκε με στρατιωτικές τιμές και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στη θάλασσα.

Το 1981, με πρωτοβουλία του Λουί ντε Φυνές, ο «κόσμος του κινηματογράφου» του απέτισε φόρο τιμής δημιουργώντας το Βραβείο Ζαν Γκαμπέν, το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο στους καλύτερους άντρες ανερχόμενους ηθοποιούς του γαλλικού κινηματογράφου. Ωστόσο μετά από μια διαφωνία μεταξύ της οργάνωσης και της κόρης του Γκαμπέν, το βραβείο αντικαταστάθηκε από το 2008 σε βραβείο Πάτρικ-Ντιουρ.^[21]

• Ζαν Γκαμπέν στην IMDb (Αγγλικά)
• Ζαν Γκαμπέν στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Ζαν Γκαμπέν στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Αγγλικά)