Samson (sant)

Ceir buchedd Ladin gynnar i Samson, y Vita Sancti Samsonis, a ysgrifennwyd rywbryd rhwng 610 ac 820. Dywedir ei fod yn fab i Amwn o Ddyfed ac Anna o Went. Cafodd ei addysgu gan sant Illtud yn Llanilltud Fawr, a daeth sant Dyfrig yno i'w ordeinio yn ddiacon ac yn ddiweddarch yn offeiriad. Treuliodd amser ar Ynys Bŷr ym mynachlog Pŷr ei hun, a daeth yn abad yno wedi marwolaeth Pŷr.

Teithiodd i Iwerddon, lle mae eglwysi wedi eu cysegru iddo yn Balgriffin ger Dulyn ac yn Ballysamson. Dychwelodd i Ddyfed i fyw fel meudwy am gyfnod, a chysegrodd Dyfrig ef yn esgob ar Ddydd Gŵyl Cadair Pedr. Gellir rhoi dyddiad pendant i'r digwyddiad yma o'r manylion yn ei fuchedd, sef 22 Chwefror 521. Treuliodd rai blynyddoedd yng Nghernyw; yn wir, mae yno ynys, sy'n rhan o Ynysoedd Syllan (Scilly Isles) wedi ei alw ar ei ôl. Wedi cyfnod yma, hwyliodd i Lydaw, lle sefydlodd fynachlog yn Dol. Dywedir i sant Teilo ymweld ag ef yma yn 547, wedi iddo ffoi o Gymru rhag y Fad Felen.

Dywedir iddo fedru rhyddhau Iudual, tywysog gogledd Llydaw, oedd yn cael ei ddal yn garcharot ym Mharis gan Childebert, brenin y Ffranciaid, ac ymwelodd a'r ddinas eto yn 556, pan oedd yn bresennol mewn senedd esgobol. Arwyddodd ddogfen yma fel Samson peccator episcopus.

Ei wylmabsant yw 28 Gorffennaf.

Llefydd sy'n gysylltiedig â Samson golygu

Rhestr Wicidata:

#	Eglwys neu Gymuned	Delwedd	Cyfesurynnau	Lleoliad	Wicidata
1	Abbey Church of St Mary, St Sansom and St Branwalader		50°49′12″N 2°17′16″W / 50.8199°N 2.28767°W / 50.8199; -2.28767	Milton Abbas	Q17531549
2	Church of St Sampson		50°31′46″N 4°21′30″W / 50.5295°N 4.35821°W / 50.5295; -4.35821	Henle Soth	Q17529112
3	Eglwys Gadeiriol Dol		48°33′03″N 1°45′21″W / 48.550833333333°N 1.7558333333333°W / 48.550833333333; -1.7558333333333	Dol	Q1425162
4	Eglwys Sant Samson, Golant		50°21′59″N 4°38′39″W / 50.3664°N 4.64417°W / 50.3664; -4.64417	St Sampson	Q7595432
5	Sant-Samzun		48°29′29″N 2°01′51″W / 48.491388888889°N 2.0308333333333°W / 48.491388888889; -2.0308333333333	Canton Dinan-Kornôg Aodoù-an-Arvor Cymuned Dinan Dinan Rhyng-gymunedol arrondissement of Dinan	Q1012412
6	St Sampson's Church		51°38′26″N 1°51′29″W / 51.6406°N 1.85796°W / 51.6406; -1.85796	Cricklade	Q17529272
7	Ynys Samson		49°55′59″N 6°21′09″W / 49.933072°N 6.352633°W / 49.933072; -6.352633	Tresco	Q2007541

• Tro Breizh