Karlo XIV Ivan, kralj Švedske

Karlo XIV Ivan (švedski: Karl XIV Johan; 26. januar 1763. - 8. mart 1844.) je bio kralj Švedske i kralj Norveške (kao Karlo III Ivan) od 1818. do smrti 1844. godine. Prije nego što je postao kralj bio je suvereni princ Pontecorva u južnoj Italiji od 1806. do 1810. godine. Rođen je kao Jean-Baptiste Bernadotte u Francuskoj i imao je dugogodišnju karijeru u francuskoj vojsci. Tokom vladavine Napoleona I, imenovan je za maršala Francuske. Napoleon ga je proglasio princom Pontercorva 5. juna 1806. godine, ali je prestao koristiti ovu titulu 1810. godine kada je izabran za prijestolonasljednika švedskog kralja Karla XIII. Nakon dolaska na prijestolje uzeo je ime Karlo i osnovao novu dinastiju pod nazivom Bernadotte.

Karlo XIV/III Ivan
Kralj Švedske i Norveške
Vladavina5. februar 1818-8. mart 1844
PrethodnikKarlo XIII
NasljednikOskar I
Krunidba11. maj 1818. (Švedska)
7. septembar 1818. (Norveška)
SupružnikDésirée Clary
DjecaOskar I, kralj Švedske
DinastijaBernadotte
Rođenje8. mart 1844.

Karijera

uredi

Karlo XIV Ivan rođen je kao Jean-Baptiste Bernadotte. Roditelji su mu bili Henri Bernadotte i Jeanne de St. Vincent. Bio je francuski general koji se, poslije osvajanja Belgije, Holandije i oblasti lijevo od rijeke Rajne borio u italijanskoj vojsci pod zapovjništvom Napoleona Bonaparte. Kao kratkotrajni ministar rata i uvaženi vojnik bio je konkurencija Napoleonu i jedan od malobrojnih koji su mogli spriječiti ustanak na Korzici. Njegova supruga, Désirée Clary, bila je bivša Napoleonova zaručnica, tako da je odnos između Bernadottea i Napoleona bio istovremeno odnos poštovanja i mržnje.

U doba Francuskog carstva Bernadotte je bio jedan od četrnaest maršala, od 19. maja 1804. godine, s kojima je Napoleon vodio ratne pohode. Učestvovao je u bitkama kod Austerlitza i Wagrama a zauzeo je i Lübeck.

Do 1810. bio je guverner kneževine Hannover, Ansbacha i trgovačkih gradova. Od Napoleona je dobio titulu princa od Ponte Corva. Poslije bitke kod Wagrama posvađao se s Napoleonom, ali je ipak vodio uspješnu obranu Francuske prigodom prodiranja Britanaca u Holandiju.

Švedski parlament ga je izabrao za prijestolonasljednika, a švedski kralj Karlo XIII, koji nije imao djece, ga je usvojio.

Sukob s Napoleonom

uredi

Švedska se počinje protiviti francuskim pohodima, a Karlo Ivan počinje štititi interese Šveđana. Ruskom caru Aleksandar I savjetuje taktiku povlačenja pred Napoleonom, koja je francuski pohod na Rusiju dovela do katastrofe. Godine 1813. postavio se sa švedskim trupama protiv Napoleona i bio je komandant jedne od tri armije koalicije, takozvane Sjeverne armije, koja se sastojala od Prusa, Rusa i Šveđana. Pod njegovom komandom su imali uspjeh u bitkama kod Grossbeerena i Dennewitza.

Kada je došlo do Bitke kod Leipziga, u kojoj je oklijevajući učestvovao, odnio je pobjedu. U daljim ratnim pohodima odbija se boriti na francuskom tlu iako je car Aleksandar I u njemu vidio Napoleonovog nasljednika. Tako nije učestvovao u borbama protiv Napoleona za vrijeme njegove vladavine od 100 dana već se umjesto toga koncentrira na stvaranje personalne unije između Švedske i Norveške.

Kralj Švedske i Norveške

uredi

Poslije smrti Karla XIII, 5. februara 1818. godine, Bernadotte postaje kralj Švedske kao Karlo XIV Ivan i kralj Norveške kao Karlo III Ivan. Na unutrašnjem planu pokazao se kao autokratski monarh i bio je protivnik reformi. Opoziciji je popustio samo jednom, mijenjajući jednu tačku u Ustavu iz 1809. Umire u Stockholmu 1844. godine, a na tijelu mu je pronađena tetovaža na kojoj je pisalo „Mort aux rois!“ (Smrt kraljevima) - ostatak iz njegove revolucionarne prošlosti. Naslijedilo ga je njegovo jedino dijete, kralj Oskar I.


Vladarske titule
Prethodnik:
Karlo XIII
Kralj Švedske i Norveške
1818-1844
Nasljednik:
Oskar I