Цыслейтанія

Цыслейтанія (ням.: Cisleithanien, чэшск.: Předlitavsko) — у 1867—1918 назва адной са складовых частак манархіі Аўстра-Венгрыі, зямлі, непасрэдна падкантрольныя аўстрыйскай імперскай (а не венгерскай каралеўскай) кароне. Афіцыйнай назвай аўстрыйскіх земляў была ням.: Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder — Каралеўствы і землі, прадстаўленыя ў Рэйхсраце (Імперскім савеце).

Да пагаднення 1867 г. і ўтварэння затым Аўстра-Венгрыі, падзеленай на Цыслейтанскую і Транслейтанскую паловы (гэта значыць «па гэты і па той бок» ракі Лейты), тэрмін «Аўстрыя» служыў агульнай назвай для ўсіх земляў створанай у 1804 Аўстрыйскай імперыі. У аўстра-венгерскі перыяд пад «Аўстрыяй» мелі на ўвазе Цыслейтанскую палову дзяржавы ў супрацьлегласць Транслейтанскай, ці Венгрыі ў шырэйшым сэнсе.

Тэрытарыяльна землі аўстрыйскай кароны ўключалі не толькі сучасную Аўстрыю, але таксама Чэхію і Славенію, значныя вобласці сучасных Харватыі, Польшчы і Украіны, а таксама некаторыя раёны Італіі (Гарыцыя, Трыест, частку Ціроля).

У складзе Аўстра-Венгрыі цыслейтанскія (аўстрыйскія) землі мелі асобны ад венгерскіх парламент (вышэйзгаданы Рэйхсрат), урад (узначалены міністрам-прэзідэнтам) і некаторыя іншыя органы кіравання.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел правіць

У склад «каралеўстваў і земляў, прадстаўленых у рэйхсраце», уваходзілі:

Парадак	Назва адміністрацыйнай адзінкі	Плошча (км²)	Насельніцтва (1902)	Шчыльнасць насельніцтва (чал./км²)
1	Эрцгерцагства Ніжняя Аўстрыя	19 823	3 204 793	161,6
2	Эрцгерцагства Верхняя Аўстрыя	11 984	819 623	68,4
3	Герцагства Зальцбург	7153	198 485	27,7
4	Герцагства Штырыя	22 426	1 377 559	61,4
5	Герцагства Карынтыя	10 327	369 519	35,7
6	Герцагства Крайна	9956	511 424	51,3
7	Аўстрыйскае Прымор’е: а) маркграфства Істрыя	4955	352 987	71,2
8	б) княжацкае графства Гарыцыя і Градзішка	2918	236 641	81,1
9	в) горад Трыест з вобласцю	95	184 568	1942,8
10	Графства Ціроль	26 682	867 438	32,5
11	Вобласць Форарльберг	2602	132 989	51,1
12	Каралеўства Багемія (Чэхія)	51 948	6 429 755	123,8
13	Маркграфства Маравія	22 222	2 479 269	111,6
14	Герцагства Сілезія	5147	701 828	136,3
15	Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі (з г. Кракавам)	78 493	7 495 606	95,5
16	Герцагства Букавіна	10 442	746 245	71,4
17	Каралеўства Далмацыя	12 835	603 425	47,0
Усяго		300 008	26 712 154	89,6

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Цыслейтанія