Fransa iqtisadiyyatı
Fransa iqtisadiyyatı öz iqtisadi inkişafına görə dünyanın aparıcı sənaye dövlətlərinin "böyük yeddiliyinə" daxildir. Fransa dünyanın 5-ci iqtisadi gücüdür. O, dünya ÜDM-nin 5%-ni və dünya ticarətinin 6%ni formalaşdırır. Fransa unitar dövlətdir və onun büdcə sistemi yalnız iki hissədən ibarətdir: dövlət büdcəsi və yerli büdcələr. Ölkədə büdcə sisteminin vahidliyi yoxdur. Bütün büdcələr formal şəkildə ayrılmışlar. Hər bir inzibati vahidin büdcəsi onun icraiyyə hakimiyyət orqanı tərəfindən təsdiq olunur. Fransanın maliyyə sisteminə dövlət (mərkəzi) və yerli büdcələrdən başqa, həmçinin büdcədənkənar fondlar və dövlət müəssisələrinin maliyyələri daxildir.
| Fransa iqtisadiyyatı | |
|---|---|
.svg) | |
| Valyuta | Avro |
| Sabit məzənnə dəyəri | 1 Avro = 100 avrosent |
| Büdcə ili | Təqvim ili |
| Ticarət təşkilatları | Avropa İttifaqı, Avrozona, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı, Ümumdünya Ticarət Təşkilatı |
| Statistika | |
| ÜDM | $2,856 trln doll. (2017) |
| Adambaşına düşən ÜDM | $44 100 (2017) |
| Sektorlarına görə ÜDM | Kənd təsərrüfatı (1,7 %) Sənaye (19,6 %) Xidmət (78,8 %) |
| İnflyasiya (İQİ) | 1,2 % (2017) |
| Yoxsulluq həddindən aşağı olan əhali | 14,2 % (2015) |
| Cini indeksi | 29,3 (2016) |
| İnsan İnkişafı İndeksi | 0,888 |
| İşçi qüvvəsi | 30,68 mln |
| İşsizlik səviyyəsi | 9,4 % (2017) |
| Orta aylıq gəlir | €2957 / $3321,46 (iyun 2017) |
| Xarici ticarət | |
| İxrac | $549,9 milyard (2017) |
| İxrac məhsulları | maşınlar, təyyarələr, plastmas, kimyəvi reaktivlər, dərmanlar, dəmir, polad |
| İxrac tərəfdaşları | Almaniya (14,8 %)İspaniya (7,7 %)İtaliya (7,5 %)Amerika Birləşmiş Ştatları (7,2 %)Belçika (7 %) Birləşmiş Krallıq (6,7 %) |
| İdxal | $601,7 mlrd (2017) |
| Cari hesab | $14,83 mlrd (2017) |
| Xarici borc | $5,36 trln (2017) |
| Dövlət maliyyəsi | |
| İctimai borc | ÜDM-nin 96,8 %-i |
| Gəlirlər | $1,392 trln (2017) |
| Xərclər | $1,459 trln (2017) |
| Əksi qeyd olunmayıbsa, bütün məlumatlar ABŞ dolları ilədir. | |
Dünya miqyasında Fransanın ən iri birjası Matif Paris birjası hesab edilir. Bu birjada aparılan əməliyyatlar içərisində ən çox xüsusi çəkini dövlət istiqrazları tutur. Fransa ÜDM-ə görə avrozonada böyüklüyünə görə ikinci böyük iqtisadiyyatdır. Fransada işsizliyin səviyyəsi 2012-ci ilin birinci rübündə 0,2 faiz bəndi yüksələrək, 10 faizə çatmışdır.[1]
Fransanın kredit-maliyyə sisteminin fəaliyyəti 1984-cü ilin qanunu ilə tənzimlənir. O, üç səviyyədən ibarətdir: mərkəzi bank (Fransa Bankı); kommersiya bankları; ixtisaslaşmış kredit-maliyyə müəssisələri; investisiya, ipoteka, xarici ticarət bankları, sığorta və maliyyə şirkətləri, pensiya fondları və başqaları. 39 fransız şirkəti dünyanın ən böyük 500 şirkəti arasında sıralanıb. Yeyinti sənayesi (Danone), moda, lüks və kosmetika (Luis Vuitton, Yves Seynt-Loren, Çanel, Dior, L'Oréal), avtomobil və təkər istehsalı (Pejo, Sitroyen, Reno, Mişelin) və aviasiya (Eyrbas, Dassault) sənayesinə daxil olan şirkətlər məşhurdur.
Tarixi redaktə
Birinci dünya müharibəsində qələbə qazanan Antanta blokunun üzvlərindən biri də Fransa idi. Bu qələbə Fransa üçün çox baha başa gəlmişdi. Müharibədə 1,4 milyon insan həlak olmuş, 750 min nəfər insan şikəst qalmışdı. Rəsmi mənbələrə görə maddi itkilərin həcmi 200 milyard franka çatmışdı. Müharibə illərində 10 minə yaxın müəssisə dağıdılmış və ya zədələnmiş, 200 şaxta yandırılmışdı. 900 min yaşayış binası tamamilə dağıdılmış və ya tamamilə yararsız vəziyyətə salınmışdı. Müharibə kənd təsərrüfatına da ağır zərbə vurmuşdu. İki milyon hektara qədər torpaq sahəsində müdafiə xəndəkləri qazılmış, top mərmisi və ya mina çuxurları əmələ gəlmişdi. 1919-cu ildə kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi müharibədən əvvəlkinin 2/3 hissəsi qədər idi. Ölkənin maliyyə sistemi də ağır vəziyyətə düşmüşdü. Maliyyə cəhətdən ABŞ və Böyük Britaniyadan asılı vəziyyət yaranmışdı. Büdcə çatışmamazlığı 27 milyard frank təşkil edirdi. Frankın məzənnə qiymətinin aşağı düşməsi nəticəsində çoxişlənən malların qiyməti 2-3 dəfə artmışdı. Fransa meydana çıxan problemləri həll etmək üçün ümidlərini Birinci dünya müharibəsi dövründə Rusiyaya verilmiş borcları geri almağa, Almaniyanın ödəyəcəyi təzminata bağlayırdılar.
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
Xarici keçidlər redaktə
