Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín

L'Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín (IATA: SJUOACI: TJSJFAA LID: SJU) ye'l principal aeropuertu de Puertu Ricu. Ta asitiáu en Carolina, a unos 5 km al sureste de la capital San Xuan.

Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín
aeropuertu internacional, aeropuertu y aeródromu de tráficu comercial
IATA: SJU • OACI: TJSJ
Llocalización
Territorios ensin incorporarBandera de Puertu Ricu Puertu Ricu
Municipio (es) Traducir Carolina (es) Traducir
Coordenaes18°26′21″N 66°00′07″W / 18.4392°N 66.0019°O / 18.4392; -66.0019
Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín alcuéntrase en los EE.XX.
Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín
Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín
Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín (los EE.XX.)
Altitú2,7 m
Historia y usu
DueñuPuerto Rico Ports Authority (en) Traducir
XestiónAerostar Airport Holdings (en) Traducir
Orixe del nomeLuis Muñoz Marín (es) Traducir
San Xuan
Isla Verde (es) Traducir
Aeropuertu
Ciudá a la que sirveSan Xuan
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Foi catalogáu como unu de los aeropuertos internacionales más importantes n'América y el primeru nel Caribe, tantu en vuelos internacionales como de carga.

L'aeropuertu figura ente los primeres 50 d'Estaos Xuníos y ente los primeres 100 de tol mundu tocantes a movimientu de pasaxeros y carga, y ye amás, exa de la transportación aérea nel Caribe.

Diariamente remana más de 500 operaciones (despegues y aterrizaxes), con vuelos internacionales escontra Europa, América del Norte, América del Sur, América Central y tola rexón del Caribe.

Con más de 20 llinies aérees y 16 operadores de carga, ufiértase ellí una pluralidá d'alternatives de vuelos. L'aeropuertu cunta con dos pistes diverxentes de 10.000 y 8.000 pies de llargu, una pista de rodaxe paralela que coneuta les pistes norte y sur, trés terminales pa pasaxeros con 42 posiciones de estacionamiento p'aviones (gates). Amás, tien trés terminales pal manexu de carga y un centru mundial de carga.

L'aeropuertu ye base de les aereollinies Air Sunshine, Cape Air y Seaborne Airlines escontra'l Caribe. Mientres JetBlue Airways ufierta un centru de conexones ente vuelos o "hub".

Tamién, l'aeropuertu cunta con un modernu y cómodu hotel con 125 habitaciones, una capiya, institución bancaria, salón de guapura, spa, tiendes, restoranes, estacionamiento multipisos, compañíes d'arriendu d'automóviles y munchos otros servicios qu'apurren a la comodidá y esfrute del viaxeru.

Historia editar

Torre de control del aeropuertu.
Diagrama del aeropuertu.

En 1945, consciente de la importancia de l'aviación pal desarrollu de la economía de Puertu Ricu, el gobiernu insular señalara la necesidá de construyir un aeropuertu internacional capaz de remanar el creciente tráficu aereu del Aeropuertu Internacional de San Juan, n'Islla Grande, que venía operando dende 1929; amás de responder a les necesidaes del futuru. Hasta entós Islla Grande fuera'l principal aeropuertu de Puertu Ricu. Al empezar les llinies aérees a camudar d'aviones de héliz a aviones de propulsión a esquita "jets", la pista d'Islla Grande, entós de 4,000 pies de llargu nun tenía la distancia necesaria por que los aviones modernos aterrizaren y desapegaren. (L'Aeropuertu d'Islla Grande, güei nomáu n'honor al mayor Fernando Luis Ribas Dominicci, Pilotu de F-111 de la Fuercia Aérea de E.E.X.X., que foi batíu n'aición en Libia en 1986, anguaño tien una pista de 5,542 pies de llargu.)

Per otra parte el gobiernu decidiera tamién que tenía de dirixir les operaciones aérees, recayendo estos poderes na Autoridá de Tresporte de Puertu Ricu, creada en 1942, que darréu convertir na Autoridá de los Puertos. El Comité d'Aeropuertos de la Xunta de Planificación empezó a estudiar la viabilidá del nuevu aeropuertu, sometiendo en 1944 los sos planos y estudios a l'Alministración d'Aeronáutica Civil Federal, pa determinar el llugar más apropiáu.

En 1945 determinóse que'l llugar sería Islla Verde (Carolina), pa faer del aeropuertu una instalación metropolitana. La construcción foi aprobada pola Xunta de Planificación de Puertu Ricu en 1946, empecipiándose'l proyeutu en 1947. Mientres este mesmu añu, l'Autoridá de los Puertos de Puertu Ricu asumió'l títulu de propiedá y l'alministración del Aeropuertu d'Islla Grande, y d'otros aeropuertos rexonales, que fueren instalaciones militares mientres la Segunda Guerra Mundial.

El diseñu del nuevu aeropuertu tuvo al cargu de la firma de Toro y Ferrer, fundada polos Arq. Miguel Ferrer (1914-2004) fundador y Arq. Osvaldo Toro (1914–1995), tamién conocíos pol Hotel Caribe Hilton y el Tribunal Supremu de Puertu Ricu.

Mientres el 1949 completóse la primer fase de construcción del Aeropuertu d'Islla Verde: llimpieza, rellenu, nivelación y drenaxe de suelos. Tamién empezó la segunda fase: pavimentación de les pistes, pistes de rodaxe y andenes.

Les llinies aérees certificaes qu'operaben en Puertu Ricu en 1950 yeren Pan American World Airways, Eastern Airlines, Riddle Aviation Co., Caribbean Atlantic Airlines, British West Indian Airlines, Iberia, Compañía Dominicana d'Aviación y Flying Tigres Airline. Esta postrera contrató'l movimientu d'obreros migratorios escontra los Estaos Xuníos, col Departamentu Insular del Trabayu, treslladando unos 5,706 obreros a distintos puntos d'esa nación, a un costu de $55 por pasaxe.

El 22 de mayu de 1955, inauguróse l'Aeropuertu Internacional de Puertu Ricu, construyíu nun predio de terrén de 1,718.72 acres. Les instalaciones, envaloraes a un costu de $22 millones, cuntaben con una terminal de pasaxeros de seis piso, torre de control, una pista (8-26) de 7,800 pies de llargu, edificiu de carga, estación de bomberos y de policía y un hotel.

Cientos de persones, entusiasmaes cola nueva instalación aérea, guardaron los actos inaugurales presidíos por don Luis Muñoz Marín. Nuna parte del so elocuente discursu, el Gobernador dixo: "Impresionante ye esta obra na so estructura y nes sos múltiples facilidaes, pero non tan impresionante como'l fechu de qu'esti centru de comunicaciones simboliza los grandes procesos téunicos que tán tresformando la civilización..

El primer añu d'operaciones del nuevu aeropuertu produció un movimientu de pasaxeros ascendente a 694,199 y remanóse un total de 28 millones de llibres de carga.

Evolución d'Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín editar

Pal 1959, les principales llinies aérees introduxeren los aviones jets, colos cualos amenorgóse considerablemente'l tiempu de los vuelos y aumentó la seguridá de la travesía. Al empezar operaciones l'aeropuertu solo tenía una pista (8/26), la vieya Torre de Control que ta enriba del Hotel, 3 terminales y un estacionamiento pa 200 automóviles.

Mientres l'empiezu de la década del sesenta, empecipiáronse dellos proyeutos d'ampliación y meyores, estendiéndose la pista de 7,800 a 10,000 pies de llargu. La construcción de la segunda pista (10-28) nel llau sur, empezó en mayu de 1967. El proyeutu completar nel añu 1974 a un costu averáu de $4.2 millones. Cola introducción de los aviones 747, la pista 8-26 foi reforzada y enanchada en 1974, y diez años más tarde foi repavimentada.

El 17 de xineru de 1983, inauguróse'l sistema d'accesu vehicular de dos niveles construyíu a un costu averáu de $9.2 millones. Dichu accesu dixebra les llegaes y salíes de pasaxeros en distintos niveles, pa esaniciar la conxestión de tránsitu.

El 18 de febreru de 1985, el Gobernador de Puertu Ricu, Rafael Hernández Colón, convirtió en Llei'l proyeutu al Senáu Númberu 1, designando oficialmente l'Aeropuertu Internacional col nome de Luis Muñoz Marín, n'honor del primer gobernador de Puertu Ricu electu pol pueblu.

L'Aeropuertu sirvió de Centru ("hub") pa les llinies aérees de Pan Am, Trans Caribbean Airways, Eastern Airlines, y por un periodu curtiu una ciudá focu pa TWA. Tamién foi'l centru pa la llinia aérea internacional de Puertu Ricu, Prinair, de 1966 hasta 1984, cuando Prinair dir a la quiebra. En 1986, American Airlines xunto con American Eagle estableció un centru en Puertu Ricu pa competir con Eastern Air Lines.

Cola espansión de les instalaciones de Eastern Airlines y American Airlines, convirtiendo a Puertu Ricu na so exa d'operaciones del Caribe, llogróse algamar la histórica cifra d'ocho millones de pasaxeros al concluyir l'añu 1988. Esi mesmu añu anunció una inversión n'espansión y remodelación de $137 millones.

La década del noventa marcó l'entamu d'importantes proyeutos pa modernizar y espandir les instalaciones y servicios del Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín en respuesta a la puxanza nel movimientu de pasaxeros y carga y a les proyeiciones de crecedera.

Nel periodu entendíu ente 1990 al 2000 realizáronse delles obres d'infraestructura con una inversión averada de $128 millones. Dalgunes d'éstes son l'ampliación de la carretera d'accesu de dos niveles a un máximu de 10 carriles en dambos niveles, la nueva Torre de Control de tráficu aereu, la pista de rodaxe paralela que coneuta les pistes 8 y 10, el estacionamiento multipisos y la primera y segunda fase del proyeutu d'espansión, cambéu y rehabilitación de la Terminal B.

Nos años subsiguientes, del 2000 al 2005, empecipiáronse y completaron otros importantes proyeutos como la rehabilitación, cambéu y espansión de la terminal B Fase 3 y el nuevu conector B/C a un costu de $35.9 millones, la construcción d'un nuevu edificiu pa la unidá de Rescate Aereu, a un costu de $4.1 millones y la remodelación del Hotel, a un costu de $5 millones. En 2012 abrió'l nuevu Terminal A, que ye ocupáu pela llinia aérea Jet Blue.

L'Aeropuertu ye propiedá de l'Autoridá de Puerto pero dende'l 2013 ye remanáu por Aerostar Airport Holdings, nuna iniciativa publico privada por aciu la cual concedióse un contratu pa operar l'aeropuertu a dicha empresa por 40 años.

En 2016 San Juan recibió a 9,032,627 de pasaxeros, ente qu'en 2017 recibió a 8,407,404 de pasaxeros según datos publicaos pol Grupu Aeroportuario del Sureste.

Incidentes y Accidentes editar

  • El 15 de febreru de 1970 un vuelu de Dominicana d'Aviación procedente del Aeropuertu Internacional de Les Américas en Santu Domingu estrellóse pocu dempués del despegue, provocando asina la muerte a tolos que s'atopaben a bordu incluyendo al Equipu Nacional de voléibol femenín de Puertu Ricu, y al dominicanu Carlos Cruz, ex campeón mundial de boxéu.
  • El 24 de xunu de 1972 el vuelu 191 de Prinair procedente de San Juan estrellar nun intentu d'aterrizaxe nel Aeropuertu Internacional Mercedita en Ponce.
  • El 31 d'avientu d'esi mesmu añu la estrella del béisbol Roberto Clemente y los sos acompañantes morrieron cuando'l DC-7 nel que viaxaben estrellóse pocu dempués del despegue nun vuelu humanitariu escontra Nicaragua.
  • En 1983, un vuelu d'Alitalia que fuera secuestráu aterrizó n'Islla Verde por órdenes del secuestrador.
  • En 1985 un vuelu d'American Airlines escontra Dallas, salir de la pista hasta una llaguna cercana. Nun hubo mancaos.
  • El 24 de setiembre de 1998 un Corvair 240-13 de Trans-Florida Airlines tuvo un problema colos sos motores al momentu del despegue. Ésti intentó tornar al aeropuertu pero perdió altitú y fixo un aterrizaxe forzosu nuna llaguna que s'atopaba a unos dos milles de la pista. Nun hubo mancaos.
  • El 9 de mayu de 2004 el vuelu 5401 de American Eagle topetó contra la pista d'aterrizaxe cuando un de los neumáticos españó con un resultáu de diecisiete persones mancaes.
  • El 15 de marzu de 2012, un Convair 340 de Jet One Express con destín a Santa Cruz con 12,059 llibres de pan de la compañía Holsum, estrellóse na Llaguna Torrecillas xusto dempués de desapegar depués de que'l pilotu sollertara a la torre de control sobre fumu na cabina. Xusto dempués del accidente, l'aeronave partir en dos y queda somorguiada totalmente so l'agua. Los dos tripulantes que diben a bordu morrieron.

Terminales editar

L'Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín tien 3 terminales. El Terminal de JetBlue Airways o Terminal A, el Terminal Principal o Terminal B y el Terminal d'American Airlines o Terminal C. Enantes, l'aeropuertu fuera estremáu en "Concourses" como Terminales B, C, y D pero esto foi camudáu. Los Terminales D y E permanecieron zarraos dende'l 2016 por remodelaciones.

Terminal A o JetBlue Puertes 1-8 editar

JetBlue Airways

Frontier Airlines

Terminal B o Principal Puertes 2-11 editar

Delta Air Lines

Southwest Airlines

Spirit Airlines

United Airlines

Sun Country Airlines estacional

Air Century

Terminal C o American Airlines Puertes 2-10 editar

American Airlines

Allegiant Air

Copa Airlines

WestJet estacional

Avianca

Condor Airlines estacional

Iberia estacional

Air Europa estacional

Terminal D editar

Seaborne Airlines

Cape Air

Air Sunshine

Tradewind Aviation

LIAT

InterCaribbean Airways

Air Antilles Express

Winair

Nota: los pasaxeros de vuelos a les Antilles Menores y les Islles Turques y Caicos rexistrar nos Terminales B y C pero enceten nel Terminal D

Aereollinies y destinos editar

L'Aeropuertu Internacional Luis Muñoz Marín cunta con 43 destinos y 21 aereollinies con operaciones regulares (abril de 2013). Anguaño sol operario Aerostar Airport Holdings ta configurándose y modernizando distintes árees del aeropuertu. L'aeropuertu Luis Muñoz Marín cunta con una terminal principal con cuatro "concourses" y una terminal dixebrada con un "concourse". Por cuenta de les renovaciones de terminales B y C, Aerostar treslladó les compañíes aérees a les terminales A y D hasta finales del añu 2015.

Ponte Teodoro Moscoso vía Aeropuertu Internacional SJU
Destinos con serviciu direutu a SJU.

Destinos Locales editar

AereolliniesDestinos
Air FlamencuCuliebra / Vieques
Air SunshineVieques
Cape AirMayagüez / Vieques
Vieques Air LinkCuliebra / Vieques

Destinos nacionales editar

Destinos RegularesNome del AeropuertuAereollinies
 Estaos Xuníos d'América
AtlantaAeropuertu Internacional Hartsfield-Jackson Delta Air Lines / Frontier Airlines
BaltimoreAeropuertu Internacional de Baltimore-Washington Southwest Airlines
BostonAeropuertu Internacional Logan JetBlue Airways
CharlotteAeropuertu Internacional de Charlotte-Douglas American Airlines
ChicagoAeropuertu Internacional Midway Southwest Airlines
Aeropuertu Internacional O'Hare American Airlines / United Airlines
CincinnatiAeropuertu Internacional de Cincinnati/Norte de Kentucky Allegiant Air (Vuelve a entamar 15 d'avientu de 2018)
Dallas-Fort WorthAeropuertu Internacional de Dallas-Fort Worth American Airlines
FiladelfiaAeropuertu Internacional de Filadelfia American Airlines / Frontier Airlines
Fort LauderdaleAeropuertu Internacional de Fort Lauderdale-Hollywood JetBlue Airways / Southwest Airlines / Spirit Airlines
HartfordAeropuertu Internacional Bradley JetBlue Airways
HoustonAeropuertu Intercontinental George Bush United Airlines
Aeropuertu William P. Hobby Southwest Airlines
MiamiAeropuertu Internacional de Miami American Airlines
Minneapolis–Saint PaulAeropuertu Internacional de Minneapolis-Saint Paul Sun Country Airlines (Estacional) / Delta Air Lines (Vuelve a entamar 22 d'avientu de 2018)
NewarkAeropuertu Internacional Llibertá de Newark JetBlue Airways / United Airlines
Nueva YorkAeropuertu Internacional John F. Kennedy Delta Air Lines / JetBlue Airways
OrlandoAeropuertu Internacional d'Orlando Frontier Airlines / JetBlue Airways / Southwest Airlines / Spirit Airlines
Aeropuertu Internacional Sanford Allegiant Air
PittsburghAeropuertu Internacional de Pittsburgh Allegiant Air (Vuelve a entamar 15 d'avientu de 2018)
RaleighAeropuertu Internacional de Raleigh-Durham Allegiant Air (Empecipia 14 d'avientu de 2018)
TampaAeropuertu Internacional de Tampa JetBlue Airways / Southwest Airlines
Washington D.C.Aeropuertu Internacional de Washington-Dulles United Airlines
Aeropuertu Nacional Ronald Reagan de Washington JetBlue Airways

Destinos internacionales editar

Ciudaes por paísesNome del AeropuertuAereollinies
América del Norte
 Canadá
MontrealAeropuertu Internacional Pierre Elliott Trudeau Air Canada (Vuelve a entamar avientu 15 de 2018) / Air Transat (Empecipia avientu 22 de 2018)
TorontoAeropuertu Internacional Toronto Pearson Air Canada (Vuelve a entamar ochobre 28 de 2018) / Air Transat (Empecipia avientu 22 de 2018)
 Méxicu
CancúnAeropuertu Internacional de Cancun Swift Air (charter)
Centroamérica y El Caribe
 Anguila
AnguilaAeropuertu Internacional Clayton J. Lloyd Air Sunshine / Seaborne Airlines / Tradewind Aviation
 Antigua y Barbuda
Saint JohnAeropuertu Internacional V. C. Bird LIAT / Seaborne Airlines
 Dominica
RoseauAeropuertu Douglas–Charles Air Antilles Express / Air Sunshine / Seaborne Airlines
 Guadalupe
Pointe-à-PitreAeropuertu Internacional de Pointe-à-Pitre Air Antilles Express
 Islles Vírxenes Britániques
TórtolaAeropuertu Internacional Terrance B. Lettsome Air Sunshine / Cape Air / InterCaribbean Airways / Seaborne Airlines
Virxe GordaAeropuertu de Virxe Gorda Air Sunshine
 Islles Vírxenes de los Estaos Xuníos
Saint CroixAeropuertu Internacional Henry E. Rohlsen Cape Air / JetBlue Airways / Seaborne Airlines
Saint ThomasAeropuertu Internacional Cyril E. King Air Sunshine / Cape Air / JetBlue Airways / Seaborne Airlines
 Martinica
Fort-de-FranceAeropuertu Internacional de Martinica Aimé Césaire Air Antilles Express
 Panamá
Ciudá de PanamáAeropuertu Internacional de Tocumen Copa Airlines
 República Dominicana
Punta CanaAeropuertu Internacional de Punta Cana Condor Airlines / JetBlue Airways
Santiago de los CaballerosAeropuertu Internacional del Cibao JetBlue Airways
Santu DominguAeropuertu Internacional La Isabela Air Century
Aeropuertu Internacional Les Américas JetBlue Airways
Plantía:BLM
Saint-BarthélemyAeropuertu Gustaf III Tradewind Aviation
 Saint Kitts y Nevis
BasseterreAeropuertu Internacional Robert L. Bradshaw Seaborne Airlines
NewcastleAeropuertu Internacional Vance W. Amory Air Sunshine / Seaborne Airlines / Tradewind Aviation
 Sint Maarten
Sint MaartenAeropuertu Internacional Princesa Xuliana Air Antilles Express / Air Sunshine / Seaborne Airlines
Sudamérica
 Colombia
BogotáAeropuertu Internacional El Dorado Avianca
Europa
 Alemaña
Frankfurt del MainAeropuertu de Frankfurt del Main Condor Airlines (Vía PUJ)
 España
MadridAeropuertu de Madrid-Barajas Iberia (Estacional)

Carga editar

AereolliniesDestinos
ABX AirCincinnati/Northern Kentucky, Greensboro
Air Cargo CarriersAntigua, St. Croix, St. Thomas, Tórtola
Air SunshineAnguila, Dominica, Newcastle, St. Maarten, St. Thomas, Tortola, Vieques, Virxe Gorda
AmeriflightAguadilla, Aruba, Barbaos, St. Croix, San Cristóbal, Santa Lucía, San Martín, St. Thomas
Amerijet InternationalMiami, Puertu Príncipe
CargoluxAtlanta, Luxemburgu
DHLCincinnati, Greensboro
FedEx ExpressMemphis
FedEx FeederAntigua, Pointe-a-Pitre, St. Croix, San Cristóbal, San Martín, St. Thomas, Tortola
Northern Air CargoMiami
Swift AirMiami
UPSJacksonville, Louisville

Estadístiques editar

AñuPasaxerosVar.Operaciones
aérees
Var.Carga
(Ton. Métriques)
Var.
20019,453,564205,976
20029,389,232 0.7%203,137 1.4%244,161
20039,716,687 3.5%201,653 0.7%249,312 2.1%
200410,568,986 8.8%206,540 2.4%248,416 0.4%
200510,768,698 1.9%199,394 3.5%248,413 0.0%
200610,506,118 2.4%195,848 1.8%240,189 3.3%
200710,409,464 0.9%188,965 3.5%235,955 1.8%
20089,378,924 9.9%180,928 4.3%220,945 6.4%
20098,245,895 12.1%170,994 5.5%194,002 12.2%
20108,491,257 3.0%163,829 4.2%176,900 8.8%
20117,993,381 5.9%161,741 1.3%172,651 2.4%
20128,448,172 5.7%156,679 3.1%166,063 3.8%
20138,347,119 1.2%145,835 6.9%
20148,569,622 2.7%157,231 7.8%
20158,733,161 1.9%157,093 0.1%
Fuentes: FAA[1] IEPR[2] PRPA[3][4]

Ver tamién editar

Referencies editar

Enllaces esternos editar