Wat is een glazen kind?

Een handleiding over glazen kinderen voor ouders, broertjes en zusjes

Het kan zijn dat je voor het eerst over ‘glazen kinderen’ of het ‘glazenkindsyndroom’ gehoord hebt op TikTok, maar dit fenomeen is niet nieuw. Hoewel ‘glazen kind’ geen officiële psychologische of klinische term is, kan het begrip ervan sommige gezinnen helpen om op een gelijkwaardige manier voor hun kinderen te zorgen. In dit artikel vertellen we wat het betekent om een glazen kind te zijn en welke effecten het op kinderen heeft, en laten we je zien hoe je als ouder je glazen kind kunt steunen (of hoe je voor jezelf op kunt komen als je een glazen kind bent).

Wat je moet weten

Een glazen kind is het broertje of zusje van iemand met een aandoening of handicap. Het gehandicapte broertje of zusje krijgt de meeste aandacht van zijn of haar ouders, waardoor het glazen kind verwaarloosd wordt.
Glazen kinderen zijn vaak erg zelfstandig, voelen de druk om perfect te zijn, vinden het moeilijk om hun grenzen aan te geven en willen het iedereen naar de zin maken.
Breng als ouder tijd met je glazen kind door om hem of haar te laten weten dat je van hem of haar houdt, hem of haar waardeert en om hem of haar geeft.

Methode 1

Methode 1 van 5:

Wat is een glazen kind?

Pdf downloaden

1
Een glazen kind is het broertje of zusje van iemand met een chronische aandoening of handicap. Vaak wordt er niet consistent in de emotionele behoeften van het glazen kind voorzien omdat het zieke of gehandicapte broertje of zusje de meeste aandacht van de ouders opeist. Het broertje of zusje kan bijvoorbeeld een cognitieve of lichamelijke beperking, psychische aandoening, verslaving, gedragsstoornis of een andere aandoening hebben die veel tijd en energie van de ouders vergt. Het kan dan zijn dat de ouders door het gezonde kind of gezonde broertje of zusje heen kijken, en dat is waar de term ‘glazen kind’ vandaan komt.^[1]XBron
- ’Glazen kind’ en ‘glazenkindsyndroom’ zijn geen officieel erkende psychologische termen en aandoeningen.^[2]XBron
- De term ‘glazen kind’ werd voor het eerst gebruikt in 2010 in een TED Talk van ondernemer Alicia Maples.^[3]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 5:

Kenmerken van een glazen kind

Pdf downloaden

1
Glazen kinderen leggen zichzelf druk op om perfect te zijn en geen problemen te hebben. Ze herkennen de stress die hun ouders en andere familieleden ervaren door de aandoening of handicap van hun broertje of zusje. Om te voorkomen dat hun ouders zich nog meer zorgen gaan maken houden glazen kinderen hun eigen problemen en behoeften vaak voor zichzelf om het te laten lijken alsof het goed met ze gaat en geen hulp van hun ouders nodig hebben.^[4]XBron
- Glazen kinderen kunnen bang zijn dat ze slechte cijfers halen op school, zich misdragen of hun ouders op een andere manier teleurstellen.
2
Glazen kinderen nemen op een jonge leeftijd vaak volwassen verantwoordelijkheden op zich. Het kan zijn dat ze zich verplicht voelen om meer in huis te doen of hogere verwachtingen van zichzelf hebben omdat zij gezond zijn. Het gezonde kind kan zelfs de verantwoordelijkheid op zich nemen om voor zijn of haar broertje of zusje te zorgen. Daardoor kan het zijn dat ze normale activiteiten en ervaringen moeten missen.^[5]XBron
- Een glazen kind is bijvoorbeeld geen lid van een sportvereniging en neemt geen muziekles als hij of zij vindt dat hij of zij thuis moet zijn om te zorgen voor zijn of haar broertje of zusje, of geen beroep op zijn of haar ouders wil doen om hem of haar te brengen en op te halen.
Glazen kinderen willen mensen vaak een plezier doen. Ze denken dat als ze opkomen voor zichzelf dit de boel op stelten zal zetten of een negatief effect zal hebben op anderen, dus geven ze vaak toe aan de eisen van anderen om de vrede te bewaren. Ze hebben over het algemeen de neiging om het welzijn van anderen (en dan vooral de mensen om wie ze geven) boven dat van zichzelf te stellen.^[6]XBron
Omdat hun ouders veel tijd en energie besteden aan hun gehandicapte of zieke broertje of zusje leren ze al jong om voor zichzelf te zorgen. Het kan dan gaan om gewone taken als eten klaarmaken of hun huiswerk zonder toezicht maken, of ingewikkeldere emotionele processen als omgaan met sociale dilemma’s op school zonder de steun en begeleiding van hun ouders.^[7]XBron
Glazen kinderen zijn zich er van bewust dat ze dingen kunnen doen en bereiken die hun broertje of zusje niet kan. Daarom is het moeilijk voor ze om blij te zijn met hun prestaties. Het gaat dan om belangrijke mijlpalen als afstuderen aan de universiteit of hogeschool of trouwen, of eenvoudigere dingen waardoor ze een onafhankelijk leven kunnen leiden, zoals het vinden van een goed betaalde baan.^[8]XBron
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 5:

Effecten van het glazenkindsyndroom

Pdf downloaden

1
Uit sommige onderzoeken is gebleken dat glazen kinderen vatbaar zijn voor angst en depressie. Door hun omstandigheden voelen ze zich vaak geïsoleerd, eenzaam en wanhopig. Als er al niet vroeg iets wordt gedaan om de gevoelens van het kind te valideren en het kind deze gevoelens internaliseert, dan is de kans groter dat het kind als tiener of volwassene last krijgt van klinische angst, depressie of zelfs een posttraumatische stresstoornis (PTSS).^[9]XBron
- Er moet meer onderzoek gedaan worden om vast te stellen wat de effecten van het glazenkindsyndroom op de lange termijn zijn.^[10]XBron

Methode 4

Methode 4 van 5:

Een glazen kind opvoeden

Pdf downloaden

Denk niet dat er niets mis is omdat je kind zo zelfstandig en bekwaam overkomt – die volwassenheid en zelfstandigheid zijn vaak copingtechnieken. Het kan moeilijk zijn om in te zien dat je kind meer steun van je nodig heeft als je denkt dat het goed met hem of haar gaat, vooral als je je overweldigd voelt door de zorg voor je gehandicapte of zieke kind. Onthoud dat het accepteren van het probleem de eerste stap is die je moet zetten om het op te lossen.^[11]XBron
2
Plan tijd in om met je kind door te brengen. Doe je best om ervoor te zorgen dat je kind zich gezien, gehoord en geliefd voelt. Breng ten minste een half uur per dag samen met je kind door zodat hij of zij zich gewaardeerd voelt, en plan een langere activiteit per week in, zoals een voetbalwedstrijd bezoeken of buitenspelen. Als je samen met je partner voor je gehandicapte of zieke kind zorgt, wissel dan af zodat jullie beiden tijd kunnen doorbrengen met jullie andere kinderen.^[12]XBron
- Stel je kind gerust dat je van hem of haar houdt en dat hij of zij niet perfect hoeft te zijn om van gehouden te worden.
3
Accepteer hulp van anderen als de opvoeding van je kinderen je overweldigt. Als het door je gehandicapte of zieke kind lastig is om er te zijn voor je glazen kind, vraag dan familieleden of vrienden om je kind te betrekken bij activiteiten en mee te nemen op uitjes. Je kind heeft zo iets te doen en voelt zich betrokken en gesteund terwijl jij voor je gehandicapte of zieke kind zorgt. Praat ook met de docenten van je gezonde kind – als je je kind bijvoorbeeld niet kunt helpen bij zijn of haar huiswerk, kijk dan of er docenten zijn die je kind een-op-een kunnen helpen.^[13]XBron
- Denk erover om gezinstherapie te proberen of zelf naar een therapeut te gaan om te leren op welke manieren je een zo goed mogelijke ouder kunt zijn voor al je kinderen.
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 5:

Voor jezelf opkomen als glazen kind

Pdf downloaden

1
Stel grenzen naar je ouders toe over je rol in het gezin. Als je een tiener of volwassene bent, dan zal een eerlijk gesprek met je ouders ervoor zorgen dat jullie beter gaan communiceren over wat je wel en niet aankunt. Geef je grenzen duidelijk aan – welk gedrag je tolereert of welke taken je op je wilt nemen – en leg dan uit dat je nee zult zeggen tegen verzoeken of gesprekken die over je grenzen gaan.^[14]XBron
- Je ouder kan je bijvoorbeeld als uitlaatklep gebruiken en je vertellen hoe moeilijk het is om te zorgen voor je broertje of zusje, zodat jij de steun en toeverlaat van je ouder wordt. Leg uit dat je dit overweldigt als kind en vraag je ouder om een andere uitlaatklep voor zijn of haar stress te vinden.
- Als je ouder zijn of haar emoties bij je blijft dumpen, geef dan je grenzen aan. Je kunt weglopen bij het gesprek of iets anders gaan doen om niet naar je ouder te hoeven luisteren.
2
Zoek steun bij vrienden, verdere familie en steungroepen. Richt je op het aangaan van goede vriendschappen met mensen die je steunen op school, op je werk of in je persoonlijke leven. In een betekenisvolle sociale relatie kun je je gedachten en gevoelens uiten, zodat je minder last van stress hebt en de kans kleiner is dat je last krijgt van depressies en angst. Zoek ook contact met verdere familie, als je daar een goede band mee hebt. Zij kennen de situatie binnen je gezin en kunnen je negatieve ervaringen valideren.^[15]XBron
- Zoek naar steungroepen en bronnen voor glazen kinderen. Als je weet dat je niet alleen bent, zul je je minder geïsoleerd voelen en een band op kunnen bouwen met mensen met soortgelijke ervaringen.
Glazen kinderen worden zich pas als volwassene (en soms al als tiener) bewust van de gevolgen van hun opvoeding. Vraag je huisarts om een verwijzing naar een therapeut of psycholoog en praat met hem of haar over je ervaringen en gevoelens. Een therapeut kan je inzicht geven in de effecten die de familiedynamiek uit je jeugd op je hebben gehad en je advies geven hoe je voortaan voor jezelf op kunt komen en met je familie kunt communiceren.^[16]XBron
Advertentie