Signalen van mondkanker herkennen

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Letten op fysieke signalen

Andere signalen herkennen

Op zoek gaan naar een medische diagnose

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Mond- en keelkanker maken voor ongeveer 2% deel uit van alle kankers die jaarlijks worden gediagnosticeerd. Een vroege opsporing en tijdige behandeling van orale kankers is belangrijk omdat het de kans op overleven aanzienlijk vergroot. De overlevingsratio op vijf jaar tijd van mensen met niet-uitgezaaide orale kankers is 83%, terwijl dit slechts 32% is eenmaal de kanker zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam. Hoewel je arts en tandarts opgeleid zijn om orale kankers op te sporen, maak je meer kans op een vroege diagnose en een tijdige behadeling als je zelf de signalen leert te herkennen. Hoe bewuster je bent, hoe beter.

Stappen

Deel 1

Deel 1 van 3:

Letten op fysieke signalen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Onderzoek je mond regelmatig. De meeste kankers van de mond en de keel veroorzaken bepaalde herkenbare signalen of symptomen tijdens de vroege stadia, maar dit geldt niet voor allemaal. In sommige gevallen veroorzaken kankers geen symptomen tot het moment dat ze reeds vergevorderd zijn. Toch raden artsen en tandartsen aan dat je, naast regelmatige controles, je mond minstens een keer per maand zorgvuldig in een spiegel bekijkt om abnormale zaken op te sporen.

   • Orale kankers kunnen in principe overal in je mond en keel groeien, waaronder op de lippen, het tandvlees, de tong, het harde gehemelte, het zachte gehemelte, de amandelen en aan de binnenkant van de kaken. Alleen op de tanden kunnen kankers zich niet ontwikkelen.
   • Overweeg om een kleine dentale spiegel te kopen (of leen er een van je tandarts) zodat je je mond grondiger kan onderzoeken.
   • Poets je tanden en gebruik flosdraad voordat je je mond onderzoekt. Als je tandvlees meestal bloedt na het poetsen of flossen moet je het afspoelen met wat warm en gezouten water en enkele minuten wachten voordat je begint met je onderzoek.
2. 
   2
   Kijk uit voor kleine witte zweren. Controleer overal in je mond op witte kleine zweren of laesies, die door artsen leukoplakie worden genoemd. Leukoplakie is een vaak voorkomend voorteken van orale kankers, maar ze worden vaak verkeerd gediagnosticeerd als zweertjes die veroorzaakt worden door schaafwonden of kleine verwondingen. Leukoplakie kan ook verward worden met bacteriële infecties van het tandvlees en de amandelen of met de groei van 'Candida' in je mond (ook wel spruw genoemd).

   • Hoewel zweertjes gewoonlijk heel pijnlijk zijn, is leukoplakie dat niet, tenzij in een vergevorderde staat.
   • Zweertjes komen het vaakst voor aan de binnenkant van de lippen, de kaken en de zijkanten van de tong, terwijl leukoplakie overal in de mond kan optreden.
   • Met een geode hygiëne zullen aften of andere kleine verwondingen of sneetjes gewoonlijk binnen ongeveer een week genezen. Leukoplakie daarentegen verdwijnt niet en zal na verloop van tijd groter en pijnlijker worden.
   • Witte zweren of laesies die na ongeveer twee weken niet uit zichzelf verdwijnen moeten door een arts worden onderzocht.
3. 
   3
   Kijk uit voor rode zweren of vlekken. Terwijl je de binnenkant van je mond en de achterkant van je keel controleert, moet je uitkijken voor kleine rode zweren of vlekken. Rode zweren (laesies) worden door artsen erythroplakie genoemd en hoewel dit minder vaak voorkomt dan leukoplakie, bestaat er een veel grotere kans dat dit zal uitgroeien tot kanker. Erythroplakie kan oorspronkelijk zacht zijn, maar zal gewoonlijk niet zo pijnlijk zijn als zweren die er gelijkaardig uitzien, zoals aften, herpeslaesies (koude zweren) of ontstoken tandvlees.

   • Aften zijn oorspronkelijk rood voordat ze ontsteken en wit worden. Erythroplakie daarentegen blijft rood en zal niet verdwijnen na ongeveer een week.
   • Herpeslaesies kunnen in de mond voorkomen, maar ze komen het vaakst voor rond de randen van de lippen. Erythroplakie bevindt zich altijd binnenin de mond.
   • Blaren door het eten van zuur voedsel kan eveneens op erythroplakie lijken, maar deze zullen snel terug verdwijnen.
   • Elke rode zweer of laesie die na ongeveer twee weken niet verdwenen is moet door een arts worden onderzocht.
4. 
   4
   Probeer knobbels of ruwe plekken te voelen. Andere mogelijke signalen van orale kanker zijn onder andere de groei van knobbels en de ontwikkeling van ruwe plekken in de mond. In het algemeen wordt kanker beschouwd als een onnatuurlijke deling van cellen waardoor uiteindelijk een knobbel, gezwel of een andere aangroei zal verschijnen. Gebruik je tong om in je mond op zoek te gaan naar ongewone knobbels, bultjes, uitsteeksels of ruwe plekken. In de vroege stadia zijn deze knobbels en ruwe plekken niet zo heel pijnlijk en kunnen ze gemakkelijk verward worden met allerlei zaken in de mond.

   • Gingivitis (tandvleesontsteking) kan vaak mogelijk gevaarlijke knobbels verborgen houden, maar tandvleesontsteking zal gewoonlijk bloeden door te poetsen of te flossen – vroege kwaadaardige gezwellen zullen dit niet doen.
   • Een bult of verdikking van de weefsels in de mond kan het comfort van de tanden beïnvloeden en hoe deze in je mond passen, wat een eerste signaal van orale kanker kan zijn.
   • Wees altijd bezorgd wanneer een bult blijft groeien of wanneer een ruwe plek zich verspreidt binnenin de mond.
   • Ruwe plekken in de mond kunnen ook veroorzaakt worden door het kauwen van tabak, door schaafwonden door een kunstgebit, door een droge mond (een gebrek aan speeksel) of door Candida-infecties.
   • Elke bult of ruwe plek die niet uit zichzelf verdwijnt na twee tot drie weken moet door een arts worden onderzocht.
5. 
   5
   Je mag pijn of irritatie niet negeren. Pijn en irritatie in de mond worden gewoonlijk veroorzaakt door goedaardige problemen zoals gaatjes (tandbederf), ingroeiende wijsheidstanden, ontstoken tandvlees, keelinfecties, aften en slecht werk van je tandarts. Het is daarom zeer moeilijk om te proberen deze oorzaken van pijn te onderscheiden van een mogelijke kanker, maar als je vaak naar de tandarts gaat dan moet je je hier niet al te veel zorgen over maken.

   • Plotselinge, ernstige pijn is gewoonlijk een probleem van de tanden of zenuwen en geen vroeg signaal van orale kanker.
   • Chronische irritatie of knagende pijn die steeds erger wordt is meer reden tot bezorgdheid, maar het kan nog steeds met je tanden te maken hebben en waarschijnlijk zal het gemakkelijk door je tandarts kunnen worden behandeld.
   • Knagende pijn die zich verspreidt in je mond en ervoor zorgt dat de lymfevaten rond je kaak en nek ontstoken geraken, is een aanzienlijke reden tot bezorgdheid en moet altijd onmiddellijk worden onderzocht.
   • Langdurige gevoelloosheid of gevoeligheid van je lippen, mond of keel vraagt om meer aandacht en een grondig onderzoek.
   Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Andere signalen herkennen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Je mag moeite om te kauwen niet negeren. Vanwege de ontwikkeling van leukoplakie, erythroplakie, knobbels, ruwe plekken en/of pijn zullen patiënten met orale kanker vaak klagen over moeite om te kauwen en in het algemeen over moeite om hun kaak of tong te bewegen. Het verplaatsen of loskomen van tanden vanwege een kwaadaardige aangroei kan het ook moeilijk maken om naar behoren te kauwen, dus houd hier rekening mee wanneer deze veranderingen optreden.

   • Als je oud bent dan mag je niet altijd aannemen dat een slecht passend kunstgebit de oorzaak is waarom je niet normaal kan kauwen. Als het ooit wel goed heeft gepast dan moet er iets veranderd zijn in je mond.
   • Mondkanker, in het bijzonder van de tong of kaken, kan ervoor zorgen dat je op je eigen weefsels zal bijten terwijl je kauwt.
   • Als je als volwassene merkt dat je tanden loskomen of gebogen staan, dan moet je zo snel mogelijk een afspraak met je tandarts vastleggen.
2. 
   2
   Let op wanneer je moeite hebt om te slikken. Vanwege de groei van pijnlijke plekken en knobbels en vanwege de moeite om hun tong te bewegen, klagen veel patiënten die lijden aan orale kankers er ook over dat ze moeite hebben om normaal te slikken. Dit kan beginnen met het doorslikken van voedsel, maar gevorderde kanker kan het ook moeilijk maken om vloeistoffen of zelfs je eigen speeksel door te slikken.

   • Keelkanker kan zwelling en een vernauwing van de slokdarm (de buis die naar je maag leidt) veroorzaken, net als een chronisch ontstoken keel die pijn doet telkens wanneer je slikt. Slokdarmkanker staat bekend vanwege een snelle en progressieve dysfagie en door problemen om te slikken.
   • Keelkanker kan gevoelloosheid in je keel veroorzaken en/of het gevoel dat er iets vastzit, zoals een 'kikker' in de keel.
   • Kanker aan de amandelen en aan de achterkant van je tong kan eveneens moeite om te slikken veroorzaken.
3. 
   3
   Let op veranderingen van je stem. Nog een courant signaal van orale kanker, vooral tijdens de latere stadia, is moeite om te praten. Niet in staat zijn om de tong en/of kaak naar behoren te bewegen kan een invloed hebben op je vermogen om woorden uit te spreken. Mogelijk wordt je stem heser en zal je stemtimbre veranderen naarmate keelkanker of andere vormen van kanker je stembanden aantasten. Daarom moet je alle veranderingen in je stem proberen op te merken of luisteren naar mensen die beweren dat je anders praat.

   • Plotselinge, onverklaarbare veranderingen van je stem kunnen erop wijzen dat er een laesie zit nabij je stembanden.
   • Vanwege het gevoel dat er iets in hun keel vastzit, zullen mensen met orale kanker soms een hoorbare tic ontwikkelen doordat ze voortdurend proberen om hun keel vrij te maken.
   • Een belemmering van de luchtwegen vanwege kanker kan een grote invloed hebben op hoe je spreekt en op de kwaliteit van je stem.
   Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Op zoek gaan naar een medische diagnose

Pdf downloaden

1. 
   1
   Maak een afspraak met je arts of tandarts. Als er signalen of symptomen zijn die langer dan twee weken blijven aanslepen of erger worden, dan moet je je arts of tandarts zo spoedig mogelijk contacteren. Tenzij je huisarts ook een oog-, neus- en mondspecialist (orthodontist) is, zal je tandarts waarschijnlijk een betere keuze zijn omdat deze goedaardige problemen in de mond beter kan uitsluiten en deze beter kan behandelen om het ongemak voor je te verminderen.

   • Naast een mondonderzoek (inbegrepen je lippen, kaken, tong, tandvlees, amandelen en keel) moeten ook je nek, oren en neus bekeken worden om vast te kunnen stellen of je een probleem hebt.
   • Je arts of tandarts zal waarschijnlijk vragen naar risicovol gedrag (het roken van tabak of alcoholgebruik) en naar de voorgeschiedenis van je familie, want sommige kankers kunnen genetisch bepaald zijn.
   • Weet dat mensen die ouder zijn dan 40 jaar en dan vooral mannen die van Afro-Amerikaanse afkomst zijn, een verhoogd risico lopen op orale kankers.
2. 
   2
   Vraag je arts naar speciale kleurstoffen voor je mond. Naast een onderzoek van je mond en keel zullen sommige tandartsen of artsen special orale kleurstoffen gebruiken om abnormale gebieden in je mond beter te kunnen visualiseren, vooral als gedacht wordt dat je een verhoogd risico loopt op orale kankers. Een methode maakt bijvoorbeeld gebruik van een kleurstof met de naam toluidine blauw.

   • Door toluidine blauw op een kankerachtig gebied in je mond aan te brengen zal het ziekteweefsel een donkerblauwe kleur aannemen die anders is dan het omliggende gezonde weefsel.
   • Soms zal geïnfecteerd of verwond weefsel ook donkerblauw kleuren, dus dit is geen definitieve test voor kanker maar eerder een soort visuele gids.
   • Om kanker te bevestigen zal een weefselmonster (biopsie) moeten worden afgenomen en onder een microscoop worden bekeken door een kankerspecialist. Alleen zo kan je een accurate diagnose krijgen.
3. 
   3
   Vraag je arts om in plaats daarvan laserlicht te gebruiken. Een andere methode om te proberen om gezond weefsel van kankerachtig weefsel in de mond te onderscheiden is door gebruik te maken van speciale lasers. In het algemeen zal laserlicht, dat weerkaatst wordt door abnormaal weefsel, er anders (doffer) uitzien dan licht dat door gezond weefsel wordt weerkaatst. Een andere methode maakt gebruik van speciaal fluorescerend licht om de mond te bekijken nadat het gespoeld werd met een oplossing van azijnzuur (azijn in feite). Opnieuw zal het kankerachtige weefsel opvallen.

   • Als een abnormaal gebied van de mond verdacht wordt dan zal gewoonlijk een biopsie worden uitgevoerd.
   • Soms kan abnormaal weefsel ook onderzocht worden met behulp van afschilferende cytologie, waarbij de verdachte laesie met een stijve borstel afgeschraapt wordt. Daarna wordt dit onder een microscoop onderzocht.
   Advertentie

Tips

• Door alcohol en tabak te vermijden zal je het risico op orale kanker verkleinen.
• Je tanden regelmatig laten onderzoeken is belangrijk om orale kanker vroeg te kunnen opsporen.
• De behandeling van orale kanker omvat meestal chemotherapie of bestralingstherapie. Soms wordt de laesie chirurgisch verwijderd.
• Orale kankers komen dubbel zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Vooral Afro-Amerikaanse mannen zijn vatbaar voor deze ziekte.
• Een eetpatroon dat rijk is aan vers fruit en groenten (vooral kruisbloemigen zoals broccoli) wordt in verband gebracht met minder orale- en slokdarmkankers.

Advertentie

Waarschuwingen

• Als je iets ongewoons in je mond ziet of voelt dat niet na enkele dagen terug verdwenen is, dan mag je niet aarzelen om een afspraak vast te leggen met je arts of tandarts.

Advertentie