Omgaan met iemand in een rolstoel

Mensen gebruiken rolstoelen om veel verschillende redenen. Rolstoelen bieden bewegingsvrijheid, net zoals een auto of een fiets. Als je voor de eerste keer te maken krijgt met iemand in een rolstoel, dan kan het moeilijk zijn om te weten hoe je hiermee op een goede manier om kunt gaan. Je wilt niet per ongeluk iemand beledigen, maar tegelijkertijd wil je behulpzaam en begripvol zijn. Het belangrijkste om te onthouden is dat rolstoelgebruikers niet anders zijn dan andere mensen.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Respectvol zijn

Pdf downloaden

1
Doe geen aannames over andermans capaciteiten. In een rolstoel zitten betekent niet dat de persoon verlamd is of niet in staat een paar stappen te zetten. Sommige mensen gebruiken een rolstoel alleen maar omdat ze niet voor langere periodes kunnen staan, of problemen hebben met lopen. Vaak zal iemand met een hartaandoening een rolstoel gebruiken, om te veel inspanning te voorkomen. Als je nieuwsgierig bent naar waarom een persoon in een rolstoel zit kun je dit beter gewoon vragen, dan zomaar iets gissen. Geef de persoon gelegenheid om een antwoord op de vraag te weigeren, als hij of zij zich er ongemakkelijk bij voelt. Bijvoorbeeld: "Vind je het vervelend als ik je vraag waarom je in een rolstoel zit?"^[1]XBron
- Vraag een rolstoel gebruiker alleen dan naar het waarom van het rolstoelgebruik, als jullie elkaar beter hebben leren kennen. Deze vraag is niet gepast voor vreemden.
2
Richt je direct tot een persoon die gebruikmaakt van een rolstoel. Als een rolstoelgebruiker wordt vergezeld door iemand anders, betrek die ander dan ook in het gesprek, maar niet in plaats van de persoon in de rolstoel. Bijvoorbeeld, stel je vragen over de persoon die gebruikmaakt van een rolstoel niet aan de persoon die bij hem of haar is.^[2]XBron
- Voer je een lang gesprek met iemand in een rolstoel, ga dan zitten. Het is erg vermoeiend voor een persoon in een rolstoel om steeds omhoog te moeten staren.^[3]XBron
3
Vraag toestemming voordat je de rolstoelgebruiker of zijn of haar rolstoel aanraakt. Tikken tegen of leunen op de stoel kan als respectloos worden ervaren. De persoon zit wellicht in een rolstoel vanwege een kwetsuur, zodat je aanraking behalve neerbuigend ook nog eens pijnlijk kan zijn.
- Beschouw een rolstoel als een verlengstuk van iemands lichaam. Als je je hand niet op de schouder van die persoon zou leggen, leg je hand dan ook niet onnodig op zijn of haar rolstoel.^[4]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Houd rekening met de gevoelens van de ander

Pdf downloaden

1
Begrijp hoe moeilijk het navigeren met een rolstoel in het openbaar is, wanneer je een persoon in een rolstoel begeleidt. Zoek opritten. Deze bevinden zich meestal aan de zijkant van deuren of in de buurt van toiletten, trappen en liften. Wanneer je een pad voor je hebt met meerdere obstakels, vraag dan wat de gemakkelijkste manier voor de ander is om dit te doen. Luister goed naar zijn of haar instructies en volg die zorgvuldig op.^[5]XBron
- Als je een sociaal evenement organiseert, zorg er dan voor dat het toegankelijk is. Controleer de locatie op belemmeringen voor de ingang van het gebouw. Controleer of gangpaden en gangen breed genoeg zijn om met een rolstoel te manoeuvreren. Badkamers moeten groot genoeg zijn om de stoel rond te kunnen draaien, en een leuning is ook nodig. Als het evenement buiten is, dan hoort de grond of de betegeling geschikt zijn voor een rolstoel, om moeiteloos heen en weer te kunnen rijden. Grind, zand en zachte of zeer ongelijke oppervlakken kunnen problemen geven.
2
Wees attent bij het gebruik van openbare ruimtes. Bepaalde openbare ruimtes zijn aangewezen voor rolstoelgebruikers. Specifieke toiletten, parkeerplaatsen en schooltafels zijn aangewezen voor rolstoelgebruikers. Gebruik deze ruimten niet, tenzij je een persoon begeleidt die in een rolstoel zit. Jij hebt de mogelijkheid om alle andere toiletten, parkeerplaatsen en tafeltjes te gebruiken, maar mensen in een rolstoel zijn vaak aangewezen op voor rolstoelgebruikers toegankelijke opties.
- Houd tijdens het winkelen rekening met scooter/rolstoelgebruikers en probeer aan de ene of de andere kant van het gangpad te blijven. Deel het gangpad, en loop zoals je zou autorijden.
- Parkeer liever niet naast een busje met een handicap-nummerplaat die uit de buurt lijkt te staan van andere voertuigen. De gehandicapte eigenaar van het busje heeft wellicht de lege ruimte naast het busje nodig om een lift te gebruiken, wanneer de rolstoelgebruiker van het voertuig terugkeert. Niet alle aangewezen handicap-parkeerplaatsen hebben voldoende ruimte ernaast voor een lift, dus soms is het noodzakelijk voor een met een lift uitgeruste bestelwagen, om ver weg van andere auto's te parkeren, voor het verkrijgen van de benodigde ruimte.
3
Bied je hulp aan, maar ga er niet vanuit dat een persoon die gebruikmaakt van een rolstoel die hulp ook wil. Als er een situatie ontstaat waarin een rolstoelgebruiker je hulp kan gebruiken, vraag dit dan eerst. Wees niet beledigd als een persoon weigert; hij of zij is waarschijnlijk gewoon erg onafhankelijk. ^[6]XBron Bijvoorbeeld, als een persoon in een rolstoel een ingang nadert, dan kun je vragen, "Wilt je dat ik de deur voor je open houdt?" Als iemand in een rolstoel moeite heeft met een steile helling, vraag dan "Wilt je dat ik je help met deze helling?"
- Verplaats nooit iemands rolstoel zonder toestemming van die persoon. Hij of zij kan deze zo hebben gepositioneerd dat het gemakkelijker is om in of uit de rolstoel te klimmen.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Beleefd zijn

Pdf downloaden

1
Schud bij een eerste ontmoeting met een persoon in een rolstoel diens hand, net zoals je ieder ander zou groeten. Een handdruk creëert een fysieke connectie en slecht psychologische barrières voor een emotionele connectie.^[7]XBron Zelfs in gevallen waarin de persoon een protese heeft, is het over het algemeen aanvaardbaar om de hand te schudden.
- Als de persoon niet in staat is om of je hand niet wenst te schudden, dan zal hij of zij dit waarschijnlijk beleefd afwijzen. Vat dit niet persoonlijk op; de afwijzing heeft waarschijnlijk te maken met bezorgdheid over de fysieke handeling en heeft niets met jou te maken.
2
Zorg voor een terloopse conversatie zoals je dat zou doen met een andere persoon. Ga niet over tot het aanpassen van je woordkeuze om verwijzingen naar hardlopen of lopen te voorkomen. Pogingen om gewone zinnen zoals "het loopt als een trein" te voorkomen, zal het gesprek waarschijnlijk alleen maar onhandig maken. De meeste mensen in een rolstoel beschouwen dergelijke gangbare zinnen niet als beledigend.^[8]XBron
- Zoals in elk gesprek geldt dat als de persoon aangeeft dat hij of zij liever heeft dat je bepaalde woorden vermijdt, dat het beleefd is om gehoor te geven aan dat verzoek.
3
Vermijd het maken van opmerkingen of grappen over de rolstoel van de ander. Mensen in een rolstoel hebben meestal behoorlijk wat plagerij moeten verdragen. Ongeacht hoe onschuldig, de grappen kunnen vervelend worden. Deze opmerkingen zorgen er alleen maar voor dat de aandacht weg van de persoon en naar de rolstoel wordt omgeleid.^[9]XBron
- Als de persoon zelf grappen over zijn of haar rolstoel maakt, dan kan het passend zijn om daar zelf ook een scherts aan toe te voegen, maar begin er zelf nooit mee.
Advertentie

Tips

Stap niet over de voeten van een rolstoelgebruiker heen. Gewoon omdat de persoon ze niet gebruikt om te lopen, betekent niet dat ze niet meer deel uitmaken van zijn of haar lichaam.
Laat een winkelwagentje nooit achter op een parkeerplaats, met name in of nabij een aangewezen parkeerplaats voor gehandicapt.
Behandel iedereen die een apparaat gebruikt als hulpmiddel bij hun mobiliteit (zoals een scooter) op dezelfde manier als mensen die gebruikmaken van een rolstoel.
Maak oogcontact met de rolstoelgebruiker wanneer je met hem/haar praat. In het ideale geval, zoals al aangegeven, positioneer je jezelf op hun ooghoogte, door ernaast te gaan zitten.

Advertentie

Waarschuwingen

Als je de rolstoelgebruiker niet persoonlijk kent, vraag dan niet waarom ze in een rolstoel zitten. Dit kan onbeschoft en ongevoelig overkomen. Als je echter iemand die in een rolstoel zit beter leert kennen, wees dan niet bang om dit op een passend moment wel te vragen.
Aangezien de rolstoel, net als een bril, een extensie is van de persoon, moet deze ook als zodanig worden behandeld. Raak de stoel niet aan en probeer er niet tegenaan te duwen, tenzij je daartoe specifiek toestemming geeft.
Verwijzen naar een rolstoelgebruiker als iets anders dan een rolstoelgebruiker, kan onbeleefd of neerbuigend overkomen.
Classificeer of beschouw mensen die gebruikmaken van een rolstoel niet als invalide of ziek.

Advertentie