Een chanoeka menora aansteken

Chanoeka (ook wel Chanukah, Hanukah of Hannukah gespeld) is het Joodse festival van het licht, en het feest van de toewijding. Het is een mooie feestdag waarop het wonder van de lang brandende olie wordt gevierd: de olie die de hoeveelheid had om een dag te kunnen branden, en vervolgens acht dagen lang in de menora in de Tempel van Jeruzalem brandde. De centrale focus van Chanoeka is de chanukia, de kandelaar die vaak een menora genoemd wordt (hoewel 'chanukia' de juiste term is voor de Chanoeka kandelaar). De chanoekia aansteken is een ritueel dat bestaat uit hele specifieke stappen, en die zijn op elke van de acht avonden van Chanoeka weer verschillend.

Deel 1

Deel 1 van 3:

De Shamash aansteken en de zegeningen uitspreken

Pdf downloaden

Na zonsondergang (tenzij het vrijdag is) steek je de shamash-kaars aan met een lucifer, een aansteker, of een andere vuurbron. Het is heel belangrijk dat je de shamash als eerste aansteekt. De shamash gebruik je om de andere kaarsen mee aan te steken, dus steek nooit de andere kaarsen eerder aan dan de shamash.^{[1]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
Op vrijdagavond steek je de kaars aan voordat de zon ondergaat. Gebruik kaarsen die langzaam branden, zodat de kaarsen minstens een half uur lang branden voordat de zon ondergaat.
2
Spreek de eerste zegening uit terwijl je de kaarsen aansteekt. Als er tijdens een Joodse ceremonie kaarsen worden aangestoken, dan wordt er altijd een zegening uitgesproken terwijl de kaarsen worden aangestoken. Dit is de eerste zegening die je zal uitspreken, op elke avond van Chanoeka.^{[2]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
1. Baruch Atah Adonai Eloheinu Melech Ha'olam, asher kidshanu b'mitzvotav v'tzivanu l'hadlik ner shel Hanukkah.
  
  Gezegend zijt U, O Heer God, Heerser van het Universum, die ons heeft Uw geboden gegeven heeft, en ons heeft verzocht de kaarsen van Chanoeka te doen ontbranden.
- Je kunt de zegening zingen waarbij je de traditionele melodie volgt, of deze simpelweg reciteren. Je kunt de zegening ook in het Nederlands zeggen, als je het niet in het Hebreeuws kunt zeggen, hoewel het beter is als je de zegening in het Hebreeuws uitspreekt.
- Het hoort bij de traditie dat de andere mensen die aanwezig zijn 'amen' na elke zegening zeggen.
3
Reciteer de tweede zegening. In de tweede zegening wordt God bedankt voor de wonderen die God voor de Joodse voorouders verricht heeft, en die zegening wordt elke avond tijdens Chanoeka gereciteerd, na het uitspreken van de zegening tijdens het ontsteken van de kaarsen.^{[3]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
1. Baruch Atah Adonai Eloheinu Melech Ha'olam, she'asah nisim l'avoteinu, b'yamim haheim bazman hazeh.
  
  Gezegend zijt U, O Heer onze God, Heerser van het Universum, Gij die de wonderen voor onze voorvaderen in die dagen verricht heeft.
4
Reciteer de Shehecheyanu op de eerste avond van Chanoeka. Als het de eerste avond van Chanoeka is, reciteer dan de Shehecheyanu na de andere twee zegeningen. De Shehecheyanu is een speciale zegening, die traditiegetrouw wordt uitgesproken bij elke keer als je iets voor de eerste keer doet, of als je een specifiek ritueel voor de eerste keer van het jaar uitvoert. Omdat je de Chanoeka kaarsen voor de eerste keer dit jaar zal aansteken, spreek je deze zegening uit op de eerste avond, maar niet op de daaropvolgende avonden van Chanoeka.
1. Baruch Atah Adonai Eloheinu Melech Ha'olam, shehekheyanu, v'kiyamanu vehegianu lazman hazeh.
  
  Gezegend zijt U, O Heer onze God, Heerser van het Universum, Hij die ons in leven gehouden heeft, ons heeft gesteund, en ons naar dit seizoen toe geleid heeft.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

De andere kaarsen aansteken

Pdf downloaden

1
Steek de kaarsen aan met de shamash. Als je klaar bent met het uitspreken van de zegeningen, dan pak je de kaars met je dominante hand. Gebruik de shamash om de andere kaars(en) mee aan te steken, waarbij je van links naar rechts gaat. Met andere woorden, steek de nieuwste kaars eerst aan, en steek daarna de kaarsen aan die al eerder aangestoken zijn.
- Gebruik altijd de shamash om de kaarsen aan te steken. Gebruik nooit een kaars die al aangestoken is om de andere mee aan te steken.
Tip: Hoewel je de kaarsen van rechts naar links hebt gezet, dien je de kaarsen altijd van links naar rechts aan te steken, zodat je de nieuwste kaars, die de nieuwe avond van Chanoeka symboliseert, erkent, voordat je de andere erkent.
Als je klaar bent met het aansteken van de kaarsen, dan zet je de shamash kaars terug in de houder. Je hebt zojuist je chanukia aangestoken!
3
Zet de chanukia voor het raam. Door de chanukia voor het raam te zetten laat je zien dat je trots bent op je Joodse erfgoed en tradities.
- Een belangrijk onderdeel van het Chanoeka verhaal is het verslaan van de Helleense krijgsmachten door de Joodse Makkabeeën. De Grieken hadden de oude Joodse tempel bezet en probeerden om de Joodse religie uit te bannen. Dit is de reden waarom het tonen van de chanukia, en het uiten van de Joodse identiteit een belangrijk onderdeel vormt van deze viering.^{[4]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
- Het is een gewoonte om, indien mogelijk, de chanukia voor een raam aan de linkerzijde van de deur te plaatsen. De chanukia behoort traditioneel aan de linkerkant van een deur te staan, aan de andere kant van de mezuza die aan de rechterkant staat, zodat de familie omgeven is door mitzvot (geboden) als ze Chanoeka vieren.^[5]XBron
4
Laat de kaarsen branden totdat ze vanzelf uitgaan. In plaats van de kaarsen uit te blazen of anderszins te doven, kun je ze laten branden tot ze vanzelf uitgaan. Zorg dat ze minstens een half uur branden na zonsondergang. Als je even weg moet, plan het dan zo dat de kaarsen minstens een half uur branden nadat je ze aangestoken hebben.^[6]XBron
- Als het Sabbat is, gebruik dan extra lang brandende kaarsen, en zorg dat ze minstens een half uur branden nadat de zon is ondergegaan.
- Als je even weg moet, laat de kaarsen dan minstens een half uur branden na zonsondergang, en doof ze dan zodat je je huis veilig achterlaat.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

De kaarsen in de menora zetten

Pdf downloaden

Chanoeka begint op elk jaar op dezelfde dag van de Joodse kalender, namelijk de 24e dag van de maand Kislev. Omdat de Joodse kalender en de Romeinse kalender van elkaar verschillen, begint Chanoeka volgens de Romeinse kalender elk jaar weer op een andere dag.^{[7]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
• In 2020 begint Chanoeka op donderdagavond 10 december, en eindigt op vrijdagavond 18 december.
• In 2019 begint Chanoeka op zondagavond 28 november, en eindigt op maandagavond 6 december.
2
Kom met je familie of vrienden bijeen na zonsondergang. Alle Joodse vieringen beginnen na zonsondergang, dus zorg dat je vrienden of familie al vlak na zonsondergang bij jou aanwezig zijn om samen de ceremonie van het aansteken van de kaarsen te vieren.^{[8]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
- Het betrekken van vrienden en familie bij het ritueel van de kaarsen aansteken, en het doorgeven van de traditie aan je kinderen vormen belangrijk onderdelen van Chanoeka. Probeer om die reden anderen bij het aansteken van de kaarsen te betrekken.
- De uitzondering op de regel is vrijdagavond, want dan moet de menora al voor zonsondergang aangestoken worden in plaats van na zonsondergang. Dit komt omdat vrijdagavond het begin van de Sabbat inluidt, ook wel de rustdag genoemd, en het aansteken van de menora wordt als werk gezien (en werk mag niet verricht worden na aanvang van de Sabbat).^[9]XBron
3
Zet de shamash in de chanukia. Je ziet in de chanukia negen gaten waar de kaarsen in kunnen staan, met acht gaten op hetzelfde niveau, en een gat dat boven de rest verheven is. Dat is de plek voor de shamash, of de kaars die wordt gebruikt om al de andere kaarsen mee aan te steken. Zet een kaars op deze verheven plek.
- Elke avond tijdens Chanoeka zet je de shamash als eerste kaars neer en die steek je als eerste aan, voordat je de andere kaarsen aansteekt.
- Het woord 'shamash' betekent 'bewaker' in het Hebreeuws, en door zijn verheven plek op afstand van de andere kaarsen is hij afgezonderd van de kaarsen die de afzonderlijke dagen van Chanoeka vertegenwoordigen. De positie van de shamash verwijst ook naar de bijzondere rol die de shamash heeft door de andere kaarsen aan te steken.^[10]XBron
- Het maakt niet uit wat voor kleur kaarsen je uitkiest. Sommige mensen kiezen de traditionele blauwe en witte kaarsen, terwijl anderen weer andere kleuren prettig vinden.^{[11]XBetrouwbare bronChabad.orgGa naar de bron}
- De kandelaar die Joodse mensen voor Chanoeka gebruiken is eigenlijk een 'chanukia,' die negen armen heeft, en geen menora, die er zeven heeft. De meeste mensen noemen een chanukia onterecht een menora, maar tegenwoordig worden deze twee verschillende kandelaars als dezelfde gezien. Als je het belangrijk vindt om de juiste woorden te gebruiken, noem de kandelaar dan een chanukia.
Opmerking: Een elektrische chanukia is een prachtig decoratief stuk, maar het is niet geschikt om de ceremonie van Chanoeka te vervullen. Je hebt een chanukia nodig waar kaarsen of olie in kan, zodat je de mitzvah (het gebod of goede daad) van het aansteken van de chanukia goed kunt vervullen.
4
Voeg de andere kaarsen toe aan de chanukia. Elke avond tijdens Chanoeka steek je een nieuwe kaars aan. Op de eerste avond van Chanoeka, dan doe je een kaars in de meest rechtse houder. Na de eerste avond van Chanoeka voeg je elke avond een kaars toe, waarbij je begint bij de meest rechtse houder, en vanaf daar naar links gaat.^[12]XBron
- Je kunt bijvoorbeeld op de tweede avond van Chanoeka de shamash kaars op zijn plaats zetten, en de kandelaar die de eerste avond van Chanoeka vertegenwoordigt in de meest rechtse houder zetten. Zet de kaars die de tweede avond van Chanoeka vertegenwoordigt in de houder die naast de vorige kaars stond ( de tweede van rechts).
- Op de derde avond zet je de kaarsen weer op dezelfde plek zoals op de tweede avond, waarbij je een vierde kaars in de houder zet op de derde houder van rechts.
Advertentie

Tips

Zet een bord of schaal onder de kaarsen, zodat de was niet op het tafelkleed druipt.
Als je wilt dat de Chanoeka kosher is, dan moeten alle acht 'gewone' kaarsen op een rij op dezelfde hoogte staan, en de shamash moet apart gehouden worden. Zolang aan deze vereiste voldaan wordt, kan de chanoekia versierd worden naar eigen inzicht. Sommige mensen maken zelfs hun eigen chanukia, als knutselproject.
Eet latkes, wissel kadootjes uit, en speel dreidel terwijl je met zijn allen om de chanukia zit.

Advertentie

Waarschuwingen

Let op als er kinderen kaarsen aansteken, en zorg dat de kaarsen niet binnen bereik van een peuter of huisdier staan die ze omver kunnen werpen.
Houd de kaarsen weg bij spullen die vlam kunnen vatten. Laat kaarsen nooit branden in je huis als je er niet bent. Leg wat aluminiumfolie onder de chanukia zodat er geen hete was op het tafelkleed druppelt.

Advertentie