Bacteriën kweken in een petrischaal

Heb je ooit voor een wetenschappelijk proefje of gewoon voor de lol bacteriën in een petrischaal willen kweken? Het is verrassend gemakkelijk. Je hebt alleen wat nutriëntagar (een speciaal geleiachtig kweekmiddel), een aantal gesteriliseerde petrischalen en enkele walgelijk goede bronnen van bacteriën nodig.

Deel 1

Deel 1 van 3:

De petrischalen klaarmaken

Pdf downloaden

1
Maak de agar klaar. Agar is een geleiachtig middel dat gebruikt wordt om bacteriën te kweken. Het wordt gewonnen uit een bepaalde soort roodalgen en biedt een ideale ondergrond voor veel verschillende soorten bacteriën om op te groeien. Aan sommige soorten agar zijn voedingsstoffen als schapenbloed toegevoegd, die helpen om de bacteriegroei te versnellen.
- De gemakkelijkste soort agar om voor dit experiment te gebruiken is nutriëntagar in poedervorm. Je kunt zoveel agar gebruiken als je wilt, maar gebruik niet minder dan 1,2 gram (ongeveer een halve theelepel) agarpoeder voor elke petrischaal met een diameter van 10 centimeter die je wilt gebruiken.
- Roer in een hittebestendige schaal of kom een halve theelepel nutriëntagar in poedervorm door 60 ml heet water. Vermenigvuldig deze hoeveelheden met het aantal petrischalen dat je van plan bent om te gebruiken.
- Zet de kom of schaal in de magnetron en kook het mengsel een minuut lang. Houd het agarmengsel in de gaten om ervoor te zorgen dat het niet overkookt.
- Wanneer het mengsel klaar is zou het agarpoeder volledig opgelost moeten zijn en zou de vloeistof transparant moeten zijn.
- Laat het agarmengsel enkele minuten afkoelen voordat je verdergaat.^[1]XBron
2
Maak de petrischalen klaar. Petrischalen zijn kleine ronde bakjes met een platte bodem die gemaakt zijn van doorzichtig glas of plastic. Ze bestaan uit twee helften—een bovenkant en een onderkant—die precies in elkaar passen en die je over elkaar heen kunt schuiven. De inhoud van de petrischalen wordt daardoor beschermd tegen ongewenste besmette lucht. Het zorgt er ook voor dat de gassen die de bacteriën produceren uit de petrischalen kunnen ontsnappen.
- Het is belangrijk dat je de petrischalen volledig steriliseert voordat je ze gebruikt om bacteriën in te kweken, want anders kunnen de resultaten van het experiment beïnvloed worden. Net gekochte petrischalen zouden al gesteriliseerd moeten zijn en verpakt moeten zijn in plastic.
- Haal een petrischaal uit de verpakking en haal de twee helften uit elkaar. Giet het warme agarmengsel erg langzaam in de onderste helft van de petrischaal. Gebruik net genoeg om de onderste helft met een laagje te bedekken.
- Doe snel de bovenkant op de petrischaal om te voorkomen dat bacteriën in de lucht de schaal besmetten. Vul alle petrischalen op deze manier en zet ze een half uur tot 2 uur apart totdat het agarmengsel afgekoeld en hard geworden is (wanneer het mengsel klaar is lijkt het op stevige gelatinepudding).^[2]XBron
3
Koel de petrischalen totdat je klaar bent om ze te gebruiken. Als je niet van plan bent om de met agar gevulde petrischalen direct te gebruiken, zet ze dan in de koelkast totdat je klaar bent om met het experiment te beginnen.
- Door de petrischalen in de koelkast te zetten zal het water in de schalen niet verdampen (bacteriën hebben een vochtige omgeving nodig om in te groeien). Het oppervlak van de agar kan zo ook iets harder worden, waardoor er geen scheuren en groeven ontstaan wanneer je de bacteriemonsters in de schalen doet.
- Zet de petrischalen ondersteboven in de koelkast. Zo kan de condensatie op het deksel niet naar beneden vallen en het groeioppervlak verstoren.
- Met agar gevulde petrischalen kun je enkele maanden in de koelkast bewaren. Wanneer je klaar bent om ze te gebruiken haal je ze uit de koelkast en laat je ze opwarmen tot kamertemperatuur voordat je je monsters erin doet.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Bacteriën kweken

Pdf downloaden

1
Doe bacteriën in de petrischalen. Wanneer het agarmengsel hard geworden is en de petrischalen opgewarmd zijn tot kamertemperatuur ben je klaar om aan het leuke deel te beginnen—het toevoegen van de bacteriën. Er zijn enkele manieren waarop je dit kunt doen—door direct contact of door monstername.
- Direct contact: dit is wanneer je de bacteriën door direct contact in de petrischalen doet, dus door de agar aan te raken. Eén van de meest gebruikte manieren om dit te doen is gewoon om je vingertop (voor- of nadat je je handen gewassen hebt) lichtjes in het oppervlak van de agar te duwen. Je kunt tevens proberen om je vingernagel of het oppervlak van een oude munt in de agar te duwen, of zelfs om een korte haar of een druppel melk in de petrischaal te doen. Gebruik je fantasie.
- Monstername: bij deze methode kun je bacteriën van vrijwel elk oppervlak verzamelen en ze in de petrischaal doen. Je hebt alleen enkele schone wattenstaafjes nodig. Pak gewoon een wattenstaafje en wrijf ermee over welk oppervlak dan ook—de binnenkant van je mond, een deurkruk, de toetsen van je toetsenbord of de knoppen van de afstandsbediening van de tv—en strijk er vervolgens mee over het oppervlak van de agar zonder de agar te laten scheuren. Op deze plekken bevinden zich een hoop bacteriën en ze zouden binnen enkele dagen wat interessante (en smerige) resultaten op moeten leveren.
- Je kunt als je dat wilt meerdere bacteriemonsters in elke petrischaal doen. Verdeel de petrischalen dan in kwadranten (kwarten) en strijk in elk kwadrant met een ander wattenstaafje met bacteriën over de agar.
- Het wordt aangeraden om een kwadrant van de petrischaal vrij van bacteriën te houden om als controlegroep te gebruiken. Zo kun je zien of de agar voor het toevoegen van de bacteriemonsters besmet is geraakt.
2
Label en sluit de petrischalen. Wanneer je de bacteriën in de petrischalen hebt gedaan doe je de deksels erop en plak je ze vast met wat plakband.
- Zorg ervoor dat je op elke petrischaal een etiket plakt met daarop de bron van de bacteriën in de petrischaal. Anders zul je namelijk niet kunnen zien in welke schaal welke bacteriën zitten. Je kunt dit doen met wat tape en een stift.
- Doe als extra voorzorgsmaatregel de petrischalen in aparte hersluitbare plastic zakken. Het plastic vormt een extra beschermende laag tegen de schadelijke bacteriekolonies die in de petrischalen kunnen groeien. Je zult de inhoud van de petrischalen echter nog wel kunnen zien.
3
Zet de petrischalen op een warme en donkere plek neer. Laat de petrischalen op een warme, donkere plek staan waar gedurende enkele dagen ongestoord bacteriën kunnen groeien. Vergeet niet om de petrischalen ondersteboven neer te zetten zodat de bacteriegroei niet verstoord wordt door waterdruppels.
- De ideale temperatuur voor het kweken van bacteriën ligt tussen de 20 en 37 graden Celsius. Je kunt de petrischalen indien nodig op een koudere plek zetten, maar de bacteriën zullen dan een stuk langzamer groeien.
- Laat de bacteriën 4 tot 6 dagen groeien. Dit is lang genoeg voor de bacterieculturen om te gaan groeien. Tijdens het groeien zul je wellicht merken dat de petrischalen gaan ruiken.
4
Schrijf je resultaten op. Na enkele dagen zul je zien dat er een verbazingwekkende hoeveelheid verschillende bacteriën en schimmels in elke petrischaal groeit.
- Gebruik een schrift of aantekenboekje om je observaties wat betreft de inhoud van de petrischalen op te schrijven en een conclusie te proberen te trekken over op welke plekken zich de meeste bacteriën bevonden.
- Was het de binnenkant van je mond? De deurkruk? De knoppen op de afstandsbediening van de tv? De resultaten zullen je verrassen.
- Je kunt als je dat wilt de dagelijkse groei van de bacteriekolonies bijhouden door met een viltstift een cirkel om elke kolonie te tekenen op de bodem van de petrischalen. Na enkele dagen zou je op de bodem van elke petrischaal een aantal concentrische ringen moeten hebben.
5
Test de werking van enkele antibacteriële middelen. Een interessante variant op dit experiment is om een antibacterieel middel (een handdesinfectiemiddel, zeep, etc.) in elke petrischaal te doen om te zien hoe goed het middel werkt.
- Wanneer je de bacteriën in de petrischalen hebt gedaan gebruik je een wattenstaafje om een kleine druppel handdesinfectiegel, desinfecterende zeep of huishoudelijke bleek in het midden van de bacteriemonsters aan te brengen. Ga dan op de gewone manier verder met het experiment.
- Terwijl de bacteriën in de petrischalen groeien zou je een ring of 'halo' moeten zien rondom de plek waar je het antibacteriële middel hebt aangebracht. Op die plek groeien geen bacteriën. Dit wordt ook wel de 'dodelijke zone' of 'inhibitiezone' genoemd.
- Je kunt meten hoe goed de verschillende antibacteriële middelen werken door te kijken hoe groot de inhibitiezone in elke petrischaal is en de zones met elkaar te vergelijken. Hoe groter de inhibitiezone, hoe beter het antibacteriële middel werkt.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Op een veilige manier van de bacteriën afkomen

Pdf downloaden

1
Neem de juiste veiligheidsmaatregelen. Voordat je probeert om de petrischalen weg te gooien zul je eerst de juiste veiligheidsmaatregelen moeten nemen.
- De meeste bacteriën die je kweekt zullen niet gevaarlijk zijn, maar grote bacteriekolonies kunnen wel risico's met zich mee brengen. Je zult ze dus met huishoudelijke bleek moeten doden voordat je de petrischalen weggooit.
- Bescherm je handen tegen het bleekmiddel door rubberen handschoenen aan te trekken, bescherm je ogen met een plastic veiligheidsbril en draag een schort om je kleding te beschermen.
2
Giet bleek in de petrischalen. Open de petrischalen en giet voorzichtig een kleine hoeveelheid bleekmiddel op de bacteriekolonies terwijl je de schalen boven een gootsteen houdt. De bacteriën zullen op deze manier doodgaan.
- Pas op dat er geen bleek op je huid komt, want je huid zal erdoor gaan branden.
- Stop de gedesinfecteerde petrischalen in hersluitbare plastic zakken en stop de zakken in de vuilnisbak.
Advertentie

Tips

Gebruik een mengsel van aardappel, dextrose en agar als groeimedium. Maak een mengsel klaar door 20 mg aardappel, 4 mg agar en 2 mg dextrose in een bekerglas te koken. Doe dit mengsel in een petrischaal en laat het opdrogen. Wrijf met enkele steriele wattenstaafjes over plekken als de afstandsbediening, een deurkruk, een waterleiding, etc. Maak de petrischaal dicht met plastic folie. Laat de petrischaal 24 uur op een warme plek staan en controleer hem de volgende dag. Je zou nu bacteriekolonies moeten kunnen zien.

Advertentie

Waarschuwingen

Stop nooit iets in de petrischalen waardoor er gevaarlijke bacteriën gaan groeien. Doe bijvoorbeeld nooit lichaamsvloeistoffen in een petrischaal. Je kunt ernstig ziek worden als je de petrischaal weer openmaakt.

Advertentie