Sulaymon I
Sulaymon I (Usmonli turkcha: سليمان اول, rimcha: Süleyman-ı Evvel; Turkcha: I. Süleyman; 6-noyabr 1494 – 6-sentyabr 1566-yil) , g'arbda Sulaymon Muhtasham va sharqda Sulaymon Qonuniy (Usmonli turkcha: قانونى سلطان سليمان, rimcha: Ḳānūnī Sulṭān Süleymān) Usmonli imperiyasining o'ninchi va eng uzoq hukmronlik qilgan sultoni. U 1520-yildan to 1566-yilgacha (vafotigacha) hukmronlik qildi. Uning hukmronlik yillarida, Usmonli imperiyasida kamida 25 million aholi istiqomat qilardi.
| Sulaymon I | |
|---|---|
| سليمانا اول | |
 | |
| Tavalludi | 6-noyabr 1494-yil |
| Vafoti | 6-sentyabr 1566-yil (71 yoshda) Sigetvar Usmoniylar imperiyasi |
| Fuqaroligi | Usmonli imperiyasi |
| Otasi | Selim I |
| Onasi | Hafsa Sultan |
Sulaymon taxtga 1520-yilda 30-sentyabrda, otasi Salim I vafot etganidan so'ng, o'tirdi va hukmronligini markaziy Yevropa Xristian kuchlariga qarshi va O'rta yer dengizidagi yurishlar bilan boshladi. Belgrad 1521-yilda va Rodos oroli 1522-23-yillarda imperiyaga qo'shib olindi. 1526-yil avgust Mohach jangida Sulaymon Vengriya harbiy kuchlarini yengdi.
Sulaymon Usmonli imperiyasining iqtisodiy, harbiy, siyosiy kuchlariga raislik qilgan holda, XVI asr Yevropasida taniqli monarxga aylandi. Sulaymon Vena qamalida (1529) harbiy salohiyati sinovdan o'tganga qadar, Usmonli armiyasini Belgrad, Rodos va Vengriya xristian kuchlariga qarshi janglarda boshqardi. U Savafiylar bilan to'qnashuvlarda Yaqin Sharq yerlarini va Shimoliy Afrikaning katta qismini imperiyaga qo'shib oldi. Uning boshqaruv davrida, Usmonli floti O'rtayer dengizidan Qizil dengizga qadar hukmronlik qildi.
Adabiyot
tahrirLi.: Novichev A. D., Istoriya Tursii, t. 1, L., 1963.
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 |
 |
.svg) |
Oila
tahrirHotinlari:
| Ism | Tugʻilgan vaqti | Vafot etgan vaqti | Hayot yoʻli |
|---|---|---|---|
| Mukerrem Fulane Hotun | 1496 | 1550 | Mukerrem Hotun Sulton Sulaymonning shahzoda bilan paytida haramiga kirgan birinchi joriyasi edi.Mukkerrem Sulton Sulaymonga 3 ta oʻgʻil 1 ta qiz tugʻgan.1521-1522-yillarda barcha farzandlari vafot etgandan soʻng Eski saroyga yuboriladi. |
| Gulfem Hotun | 1497 | 1562 | U Sulton Sulaymonning haramiga 1511-yillarda kirgan 2-hotini edi.U Sulton ha 1 ta farzand tugʻadi.Ammo bolasi 1521-yilda kasallikdan vafot etadi.Ammo Sulton Gulfemni oldida olib qoldi. |
| Mohidavron Sulton | 1500 | 1581 | U Sulton Sulaymonning 3-hotini edi.Mohidavron Saroyga 1512-yilda kiradi va Sulton unga dastlab Gulbahor ismini qoʻyadi.Mohidavron Sulton Sulaymonga 2 oʻgʻil va 2 ta qiz tugʻadimU juda chiroyli ammo zerikarli ayol boʻgan. |
| Haseki Hurram Shoh Sulton. | 1502 | 1558 | Hurram Sulton Sulton Sulaymoning sevimlisi va qonuniy hotini.Usmoniylar imperiyasini eng kuchli ayoli.Dastlab ismi Aleksandra boʻlgan.U Sulton Sulaymon haramiga 1520-yilda kirgan.Hurram Sulton Sulton Sulaymonga 6 oʻgʻil va 1 qiz tugʼgan.Hurram Sulton aqlli,kuchli va chiroyli ayol boʼlgan.Uning sariq sifat sochlari Sultonni oʻziga tortgan.Hurram Sulton 1531-yilda Sulaymon bilan qonuniy nikoh qurgan.Shu tariqa Ayollar saltanatini boshlab bergan ayol edi. |
| Ism | Tugʻilgan vaqti | Vafot etgan vaqti | Onasi |
|---|---|---|---|
| Shahzoda Alemshoh | 1510 | 1511 | Mukerrem Hotun |
| Shahzoda Abdulloh | 1511 | 1521 | Mukerrem Hotun |
| Shahzoda Mahmut | 1512 | 1521 | Mukerrem Hotun |
| Hafiza Sulton | 1512 | 1522 | Mukerrem Hotun |
| Shahzoda Murod | 1513 | 1521 | Gulfem Hotun |
| Shahzoda Mustafo | 1515 | 1553 | Mohidavron Sulton |
| Shahzoda Ahmet | 1516 | 1541 | Mohidavron Sulton |
| Fatma Sulton | 1517 | 1572 | Mohidavron Sulton |
| Shahzoda Mehmet | 1521 | 1543 | Haseki Hurram Sulton |
| Mehrimoh Sulton | 1522 | 1578 | Haseki Hurram Sulton |
| Shahzoda Abdulloh | 1523 | 1526 | Haseki Hurram Sulton |
| Selim ll | 1524 | 1574 | Haseki Hurram Sulton |
| Shahzoda Boyazid | 1525 | 1562 | Haseki Hurram Sulton |
| Roziya Sulton | 1525 | 1556 | Mohidavron Sulton |
| Shahzoda Jahongir | 1531 | 1554 | Haseki Hurram Sulton |