İşçi Partisi (İrlanda)
İşçi Partisi, İrlanda'da merkez sol,[1][2][3] sosyal demokrat,[4][5] ve Avrupa yanlısı bir siyasi partidir. 28 Mayıs 1912'de County Tipperary'de Clonmel'de James Connolly, James Larkin ve William O'Brien tarafından İrlanda Sendikalar Kongresi'nin siyasi kanadı olarak kurulmuş,[6] kuruluş yasasında kendisini "demokratik sosyalist parti" olarak tanımlıyor.[7]
| İşçi Partisi | |
|---|---|
 | |
| Genel başkan | Ivana Bacik |
| Kurucu | James Connolly, James Larkin, William O'Brien |
| Kuruluş tarihi | 1912 |
| Merkez | 17 Ely Place, Dublin 2, İrlanda |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi, Demokratik sosyalizm |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal |
| Dáil Éireann | 7 / 160 |
| Seanad Éireann | 4 / 60 |
| Yerel yönetimler | 56 / 949 |
| İnternet sitesi | |
| İrlanda | |
Tarihçe değiştir
Kurulması değiştir
James Connolly, James Larkin ve William O'Brien, 28 Mayıs 1912'de İrlanda İşçi Sendikası Kongresi'nin siyasi kanadı olarak İrlanda İşçi Partisi'ni kurdular.[8][9] Bu parti, 1914 tarihli Üçüncü Ülke Yasası uyarınca beklenen Dublin Parlamentosu'nda işçileri temsil edecekti.[10] Ancak, sendikaların 1913 Dublin Lokavtı'ndaki yenilgisinden sonra işçi hareketi zayıfladı; 1914'te James Larkin'in göçü ve James Connolly'nin 1916'da Paskalya Ayaklanması'nın ardından idam edilmesi ona daha da zarar verdi.
1913 Lokavtı sırasında kurulan İrlanda Vatandaş Ordusu[11] gayri resmi olarak İşçi Hareketi'nin askeri kanadıydı. ICA, 1916 Ayaklanması'na katıldı.[12] Dublin Corporation'ın bir İşçi Partisi üyesi olan Konsey Üyesi Richard O'Carroll, Paskalya Ayaklanması sırasında öldürülen tek hizmet veren seçilmiş temsilciydi. O'Carroll John Bowen-Colthurst tarafından vurularak Mayıs 1916, 5, birkaç gün sonra öldü[13] ICA, Peadar O'Donnell'in Cumhuriyetçi Kongresi sırasında yeniden canlandırıldı, ancak 1935'te Kongre'deki bölünmeden sonra, ICA üyelerinin çoğu İşçi Partisi'ne katıldı.
Özgür İrlanda Devleti'nin kuruluşundan sonra, 1922-26 arasında Dáil Éireann'da (İrlanda Meclisi) ilk muhalefet partisi olan İrlanda İşçi Partisi, hiçbir zaman tek başına iktidar olamadı. 1937-38 arasında Eamon de Valera hükûmetine dışarıdan destek sağlayan parti, 1948-51, 1954-57, 1973-77, 1981-82 arasında ve kısa bir dönem dışında 1982-87 arasından çoğunlukla Fine Gael'le (Gael Ulusu) kurduğu koalisyon hükûmetleriyle iktidara ortak oldu.
1990'da bağımsız olarak seçimlere giren ve İrlanda'nın ilk kadın devlet başkanı seçilen Mary Robinson'ı destekledi. 1992'de Demokratik Sosyalist Parti İşçi Partisi'ne katıldı. 1992 genel seçimleri'nde rekor bir oy oranı alarak Dáil Éireann'ndaki sandalye sayısını ikiye katladı, seçimlerden sonra Fianna Fáil ile bir koalisyon hükûmeti kurdu. Haziran 1994'te yapılan ara seçimlerde İşçi Partisi'nin uğradığı oy kaybı Fianna Fáil ile yapılan koalisyonun seçmen tarafından onaylanmadığını gösterdi. Seçimlerden hemen sonra değişen meclis aritmetiğine bağlı olarak koalisyon hükûmeti sona erdi. 1994 ile 1997 arasında İşçi Partisi, Fine Gael (Gael Ulusu) ve Demokratik Sol Parti arasında Gökkuşağı Koalisyonu (Rainbow Coalition) adı verilen bir koalisyon hükûmeti kuruldu.
Ulusal İşçi Partisi ile ayrılması ve ilk koalisyon hükûmetleri değiştir
26 Mayıs 2014'te Gilmore, İşçi Partisi'nin Avrupa ve yerel seçimlerdeki düşük performansının ardından parti liderliğinden istifa etti. 4 Temmuz 2014'te Joan Burton, Alex White'ı %78'e %22 yenerek liderlik seçimini kazandı.[14] Seçimde, İşçi Partisi'nin "toplumsal onarıma odaklanacağını ve daha çok yürekten yöneteceğini" söyledi.[14] Burton, İşçi Partisi'ni yöneten ilk kadındı.
2011 Genel Seçimleri değiştir
İrlanda'nın küresel ekonomik krizden şiddetli biçimde etkilendiği bir dönemde yapılan 2011 genel seçimleri'nde hükûmetin büyük ortağı olan Fianna Fail büyük bir yenilgi aldı.[15] Seçimlerden sonra Fine Gael ile kurulan koalisyon hükûmetinde Eamon Gilmore başbakan yardımcısı oldu. 2011 genel seçimleri 30 sandalye kaybıyla parti tarihinin en kötü genel seçimi oldu.[16]
2016 Genel Seçimleri değiştir
2016 genel seçimlerinde İşçi Partisi, birinci tercih oylarının yalnızca %6,6'sını ve 7 sandalyeyi alarak başarısız bir sonuç elde etti.[17]
İdeoloji ve politikalar değiştir
Genel bakış değiştir
İşçi Partisi, sosyal demokrat bir parti[4] olarak tanımlanan ancak anayasasında demokratik sosyalist bir parti olarak geçen merkez solun[6][18][19][20] Anayasası partiyi "demokratik sosyalistlerin, sosyal demokratların, çevrecilerin, ilericilerin, feministlerin (ve) sendikacıların hareketi" olarak ifade eder.[7] İrlanda Bağımsız tarafından “büyük çadır” partisi olarak tanımlandı.[21]
Tarihsel arşivler değiştir
İşçi Partisi, arşivlerini 2012 yılında İrlanda Ulusal Kütüphanesi'ne bağışladı. Kayıtlara MS 49,494 numaralı telefondan ulaşılabilir.[22] Daha sonra Demokratik Sol'un kayıtları da kütüphaneye bağışlandı ve MS 49,807 numaralı telefondan ulaşılabiliyor.[23]
Seçim sonuçları değiştir
Avrupa Parlamentosu değiştir
| Election | 1st pref Votes | % | Seats | +/– |
|---|---|---|---|---|
| 1979 | 193,898 | 14.5 (#3) | 4 / 15 | |
| 1984 | 93,656 | 8.3 (#3) | 0 / 15 |  4 |
| 1989 | 155,572 | 9.5 (#4) | 1 / 15 |  1 |
| 1994 | 124,972 | 11.0 (#3) | 1 / 15 |  |
| 1999 | 121,542 | 8.7 (#3) | 1 / 15 | |
| 2004 | 188,132 | 10.5 (#4) | 1 / 13 | |
| 2009 | 254,669 | 13.9 (#3) | 3 / 12 | 2 |
| 2014 | 88,229 | 5.3 (#4) | 0 / 11 | 3 |
| 2019 | 52,753 | 3.1 (#6) | 0 / 13 | |
Kuzey Irlanda değiştir
Westminster (Avam Kamarası) değiştir
| Election | Leader | Seats (out of NI total) | Government | |
|---|---|---|---|---|
| # | ± | |||
| 1950 | William Norton | 0 / 12 | | Yok |
| 1951 | William Norton | 1 / 12 | 1 | Muhafazakâr |
| 1955 | William Norton | 0 / 12 | 1 | Yok |
Stormont (Kuzey İrlanda Parlamentosu) değiştir
| Seçim | Gövde | Koltuklar | Sonuç |
|---|---|---|---|
| 1953 | 8. Parlamento | 1 / 52 | UUP Çoğunluğu |
| 1958 | 9. Parlamento | 0 / 52 | UUP Çoğunluğu |
| 1962 | 10. Parlamento | 1 / 52 | UUP Çoğunluğu |
- İşçi Gençlik
- İşçi Kadınları
- İşçi Sendikacıları
- Çalışma Konseyleri
- Emek Eşitliği (bu bölüm ayrıca İşçi LGBTİ gibi grupları da içerir)
- İş Engelliler
Liderlik değiştir
Parti lideri değiştir
Parti lideri ve Tánaiste olarak görev süreleri şöyledir:
| İsim | Vesika | Dönem | Seçim bölgesi | Tánaiste olarak Yıllar (varsa) |
|---|---|---|---|---|
| Thomas Johnson | </img> | 1917-1927 | Dublin İlçe | |
| Thomas J. O'Connell | </img> | 1927-1932 | Mayo Güney | |
| William Norton | </img> | 1932-1960 | Kildare | 1948 - 1951 ; 1954 - 57 (13. Gün ve 15. Gün Hükûmeti) |
| Brendan Corish | </img> | 1960-1977 | Wexford | 1973 - 77 (20. Dáil Hükûmeti) |
| Frank Cluskey | 1977-1981 | Dublin Güney-Orta | ||
| Michael O'Leary | 1981-1982 | Dublin Kuzey-Orta | 1981 – Şubat 1982 (22. Dáil Hükûmeti) | |
| Sik Bahar | </img> | 1982-1997 | Kuzey Kerry | Kasım 1982 - 87 ; 1992 - 97 (24. Dáil Hükûmeti, 23. İrlanda Hükûmeti ve 24. İrlanda Hükûmeti) |
| Ruairi Quinn | </img> | 1997-2002 | Dublin Güneydoğu | |
| pat tavşan | </img> | 2002-2007 | Dublin Güney-Batı | |
| Eamon Gilmore | </img> | 2007-2014 | Dun Laoghaire | 2011 –14 (31. Dáil Hükûmeti) |
| Joan Burton | </img> | 2014-2016 | Dublin Batı | 2014-2016 (31. Dáil Hükûmeti) |
| Brendan Howlin | </img> | 2016-2020 | Wexford | |
| Alan Kelly | </img> | 2020– | devrilme |
Lider yardımcısı değiştir
| İsim | Dönem | seçim bölgesi |
|---|---|---|
| Barry Desmond | 1982-1989 | Dun Laoghaire |
| Ruairi Quinn | 1989-1997 | Dublin Güneydoğu |
| Brendan Howlin | 1997-2002 | Wexford |
| Liz McManus | 2002-2007 | Wicklow |
| Joan Burton | 2007-2014 | Dublin Batı |
| Alan Kelly | 2014-2016 | Tipperary Kuzey |
Seanad lideri değiştir
| İsim | Dönem | Panel |
|---|---|---|
| Michael Ferris | 1981-1989 | Tarımsal Panel |
| Jack Harte | 1989-1993 | İşçi Paneli |
| Jan O'Sullivan | 1993-1997 | Yönetim Paneli |
| Joe Costello | 1997-2002 | Yönetim Paneli |
| Brendan Ryan | 2002-2007 | İrlanda Ulusal Üniversitesi |
| Alex Beyaz | 2007-2011 | Kültür ve Eğitim Paneli |
| Phil Prendergast | 2011 (oyunculuk) | İşçi Paneli |
| Ivana Bacik | 2011-2021 | Dublin Üniversitesi |
| Rebecca Moynihan | 2021–günümüz | Yönetim Paneli |
Seçilmiş Milletvekilleri değiştir
Parlamenter İşçi Partisi değiştir
Parlamenter İşçi Partisi (PLP), partinin Oireachtas Meclisleri ve Avrupa Parlamentosu üyelerinden oluşan bölümüdür. Temmuz 2021 itibarıyla PLP'nin 11 üyesi var: 7 TD ve 4 Senatör.
33. Dáil Éireann'deki İşçi Partisi TD'leri (2020-)
| İsim | seçim bölgesi |
|---|---|
| Ivana Bacik | Dublin Körfezi Güney |
| Alan Kelly | devrilme |
| Brendan Howlin | Wexford |
| Ged Nash | Louth |
| Aodhán Ó Ríordáin | Dublin Körfezi Kuzey |
| Sean Sherlock | mantar doğu |
| Duncan Smith | Dublin Fingali |
26. Seanad Éireann'de İşçi Partisi Senatörleri (2020-)
| İsim | seçim bölgesi |
|---|---|
| Annie Hoey | Tarımsal Panel |
| Rebecca Moynihan | Yönetim Paneli |
| Marie Sherlock | İşçi Paneli |
| Mark Wall | Endüstriyel ve Ticari Pano |
Meclis Üyeleri değiştir
2014 yerel seçimlerinde İşçi Partisi yerel yönetim koltuklarının yarısından fazlasını kaybetti; 51 meclis üyesi seçilebildi ve bu sonuç parti lideri Eamon Gilmore'un istifasına yol açtı. 2019 İrlanda yerel seçimlerinin ardından partinin 567 yerel temsilcisi vardı.[24]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta İşçi Partisi (İrlanda) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- Labour Youth – Youth section 11 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.