Հացահատիկ (պտուղ)

Հացահատիկ, հացահատիկային բույսերի սերմերի պտուղը[1][2], ինչպես նաև այլ բույսերի սերմ։

Բրնձի հացահատիկ

Այլ իմաստով հացահատիկը օգտագործվում է որպես հավաքական հասկացություն։ Այն նշանակում է հացահատիկային և լոբազգիների սերմերի զանգվածային քանակություն, որը հանդիսանում է հացահատիկային արտադրության արտադրանքի մեջ և մտնում է մարդու հիմնական սննդի մեջ, օգտագործվում է որպես հումք սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերի համար, ինչպես նաև որպես կեր գյուղատնտեսական կենդանիների համար։

Փոխաբերական իմաստով հացահատիկը կարող է նշանակել մի փոքր մասնիկ, սաղմ, սկիզբ, ինչպես նաև ինչ-որ բանի միջուկ։

Հացահատիկի կազմ խմբագրել

Քաշի հարաբերակցությունը հացազգիների հացահատիկներում
էնդոսպեռմալեյրոնային շերտսաղմոնթաղանթներծաղկի նրբամաշկը
Ցորեն81,1—84,2 %6,8—8,6 %1,4—3,2 %3,1—5,6 %
Վարսակ51—61 %4—6 %3—4 %2—4 %20—40 %

Հասուն հացահատիկի հացահատիկային լոբազգիները էնդոսպեռմ չեն պարունակում։ Այն ընդգրկում է սերմ (կեղև), որի տակ գտնվում է սաղմը։

Հացահատիկը մշակույթում խմբագրել

  • Ինչ-որ բանի առանձին մասնիկ (օրինակ՝ «մարգարտյա հատիկ», «խավիարի հատիկ», «վառոդի հատիկ», «օսլային հատիկներ», «քլորոֆիլային հատիկներ»)։
  • Ինչ-որ բանի մի փոքր բաժին կամ մասնիկ («ժողովրդական իմաստության հացահատիկ»,«ճշմարտության հատիկ»,«փառասիրության հատիկ»)։
  • Սաղմը կամ ինչ-որ բանի սկիզբը։

Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել

  • Չեխական չափման համակարգում հացահատիկը հեռավորության չափման միավոր է։
  • Պատմականորեն, քաշի շատ միջոցների էտալոնները հավասար էին տարբեր բույսերի ցորենի (սերմերի) զանգվածին[3]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Зерно / Е. Д. Казаков // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  2. Зерно // Большой толковый словарь русского языка. Гл. ред. С. А. Кузнецов. В авторской редакции 2014 года (публикация на сайте Грамота.ру).
  3. Ирина Винокурова. Хлебная метрология // Техника — молодёжи. — 2011. — № 7 (июль). — С. 48.