Դնիպրո (քաղաք)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դնեպր (այլ կիրառումներ)

Դնիպրո (ուկրաիներեն՝ Дніпро́, մինչև 1796 թվականը՝ Եկատերինոսլավ, 1796-1802 թվականներին՝ Նովոռոսիյսկ, 1802-1926 թվականներին՝ Եկատերինոսլավ, 1926-2016 թվականներին՝ Դնեպրոպետրովսկ[3]), քաղաք, Ուկրաինայի Դնեպրոպետրովսկի մարզի կենտրոնը, բնակչության թվով Ուկրաինայի չորրորդ քաղաքը՝ Կիևից, Խարկովից և Օդեսայից հետո։ Ուկրաինայի խոշորագույն արդյունաբերական, տրանսպորտային, տնտեսական կենտրոններից մեկն է, մետալուրգիայի կենտրոնը և Ուկրաինայի տիեզերական մայրաքաղաքը։ Հատկապես զարգացած են գունավոր մետալուրգիան, մետաղամշակումը, մեքենագործությունը և ծանր արդյունաբերության այլ ճյուղեր։

Քաղաք
Դնիպրո
Дніпро́
ԴրոշԶինանշան

Ժամանակակից բազմաբնակարային շենքեր Դնեպր գետի վրա
ԵրկիրՈւկրաինա Ուկրաինա
ՄարզԴնեպրոպետրովսկի մարզ
Ներքին բաժանումChechelivskyi District?, Shevchenkivskyi Raion?, Samarskyi District?, Novokodatskyi Raion?, Industrialnyi District?, Amur-Nyzhnodniprovskyi District?, Tsentralnyi District? և Sobornyi District?
ՔաղաքապետԻվան Իվանովիչ Կուլիչենկո[1]
Հիմնադրված է1776 թ.
Առաջին հիշատակումապրիլի 23 (մայիսի 4), 1776
Մակերես405 կմ²
ԲԾՄ155 մ
Պաշտոնական լեզուուկրաիներեն
Բնակչություն1․001․612[2] մարդ (2004)
Խտություն2486 մարդ/կմ²
Ժամային գոտիUTC+2 և UTC+3
Հեռախոսային կոդ+380 56(2)
Փոստային ինդեքս49000
Փոստային դասիչ49000
Թվային իդենտիֆիկատոր1210100000
Պաշտոնական կայքdniprorada.gov.ua
Դնիպրո (քաղաք) (Ուկրաինա)##
Դնիպրո (քաղաք) (Ուկրաինա)
Դնիպրո (քաղաք) (Դնեպրոպետրովսկի մարզ)##
Դնիպրո (քաղաք) (Դնեպրոպետրովսկի մարզ)

Անվանում խմբագրել

Հիմնադրվել է 1783 թվականին և կոչվել Եկատերինոսլավ (բառացի՝ «փառք Եկատերինային»)՝ ի պատիվ Եկատերինա II-֊ի։ Պավել I֊ի թագավորության օրոք (1796-1801) պաշտոնապես կոչվել է Նովոռոսիյսկ՝ այն ժամանակ Հյուսիսային Մերձսևծովյան շրջանի տափաստաններին տրվող Նովոռոսիա անունով։

Սակայն Ալեքսանդր I֊-ը 1802 թվականին քաղաքին վերադարձրեց «Եկատերինոսլավ» անվանումը։ 1826 թվականին վերանվանվել է ի պատիվ խորհրդային պետական և կուսակցական գործիչ Գրիգորի Իվանի Պետրովսկու, որն իր կյանքը սկսել է որպես բանվոր այդ քաղաքի գործարաններում, ղեկավարել է այստեղ հեղափոխական շարժումը[4]։

2016 թվականի մայիսի 19-ին Ուկրաինայի Գերագույն ռադան դեկոմունիզացիայի գործընթացի շրջանակներում վերանվանեց Դնեպրոպետրովսկ քաղաքը Դնեպր կամ Դնիպրո (Դնեպր գետի անունով), իսկ հունիսի 3-ին որոշումն ուժի մեջ է մտել։

Եկատերինոսլավ խմբագրել

1775-ին զապորժյան կազակները վերջնականապես լուծարվեցին, և նրանց հողերը բաժանվեցին Ազովի և Նովոռոսիյսկ նահանգների միջև։ 1776 թվականին Եկատիրինա 2-րդի հրամանով հիմնադրվեց Ազովի նահանգի գավառական քաղաքը, որը կոչվում էր Եկատերինոսլավ։ Սկզբում այդ գավառական կենտրոնը հիմնադրվել է Կիլչեն գետի ափին , սակայն այն երկար չպահպանվեց ՝ ճահճուտներ մերձակայքում գտնվելու և հաճախակի ջրհեղեղների պատճառով։

Կլիմա խմբագրել

ամիսհնվ.փտր.մրտ.ապր.մյս.հնս.հլս.օգս.սպտ.հկտ.նոյ.դեկ.տար.
միջին ջերմաստիճան°C (°F)-5.5 (22)-4.1 (25)0.8 (33)9.4 (49)16.0 (61)19.6 (67)21.3 (70)20.6 (69)15.4 (59)8.4 (47)2.5 (37)-2.1 (28)8.6 (48)
միջ. տեղումների քանակ45363438465956373632425243
Աղբյուր՝ Gorod.dp.ua[5]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Dnipropetrovsk mayors personal blog». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 11-ին.
  2. Dnipropetrovsk region, statistics (ուկր.)
  3. Ուկրաինայի Գերագույն ռադան Դնեպրոպետրովսկը Դնեպր է վերանվանել
  4. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
  5. «Եղանակ և կլիմա». Gorod.dp.ua. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 25-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դնիպրո (քաղաք)» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 427