Θερμιδική θεωρία

Η θεωρία αυτή βασιζόταν στην υπόθεση της ύπαρξης ενός φανταστικού αβαρούς ρευστού που έλαβε το όνομα "θερμικό ρευστό", που αντιπροσώπευε την εποχή εκείνη τη θερμότητα και το οποίο θεωρητικά έρρεε στα σώματα και στο περιβάλλον από το θερμότερο σε ψυχρότερο φορέα. Γεγονός είναι ότι την εποχή εκείνη πράγματι οι έννοιες θερμότητα και καύση δημιουργούσαν σύγχυση ως προς την ερμηνεία τους, αν και είχαν προηγηθεί η θεωρία του φλογιστού για την κάυση και ως αρχή της θερμότητας. Επί της θεωρίας εκείνης αντιπρότεινε ο Λαβουαζιέ, που πρώτος χρησιμοποίησε το θερμιδόμετρο σε χημικές αντιδράσεις, τη θεωρία του θερμικού ρευστού του οποίου η ποσότητά παραμένει σταθερή στο σύμπαν και εκδηλώνεται από το θερμότερο στο ψυχρότερο μέσον.
Η θεωρία αυτή βασιζόταν κυρίως τόσο στη διατήρηση της θερμότητας ως βασική προϋπόθεση, όσο και στην παράλληλη την ίδια εποχή της κινητικής θεωρίας που και αυτή ερμήνευε τα ίδια φαινόμενα χωρίς όμως και να συγκρούονται. Μάλιστα ιδιαίτερη έκπληξη είχε προκαλέσει η μέτρηση τη ταχύτητας του ήχου σε ισοθερμικές μεταβολές που επιχείρησε ο Λαπλάς.

Πρώτος που φέρεται να αμφισβήτησε τη θεωρία αυτή ήταν ο Κ. Ράμφορντ που εξετάζοντας τα φαινόμενα που συνοδεύουν τα κανόνια κατά τη χρήση τους, το 1798, παρατήρησε ότι δεν συμβαίνει απώλεια παραγωγής θερμότητας, συνεπώς δεν συμβαίνει θερμιδική απώλεια. Τελικά μετά από πολλά πειράματα που ακολούθησαν κυρίως από το 1850 και νεότερα, τα περισσότερα των οποίων αποσκοπούσαν στον καθορισμό του μηχανικού ισοδύναμου της θερμότητας, αναγνωρίστηκε η ανάγκη της θεώρησης πλέον της θερμότητας ως μορφή μεταφοράς ενέργειας.

• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.28ος, σελ.19.