Natuurlijke zeep maken

Als mensen het hebben over "natuurlijke zeep" bedoelen ze meestal zeep die is gemaakt met natuurlijke ingrediënten. Plantaardige oliën zoals olijfolie, kokosolie of palmolie zijn slechts een paar voorbeelden van de vele soorten olie die gebruikt worden in natuurlijke zepen. Daarnaast worden soms ook dierlijke vetten zoals reuzel toegevoegd om een goede natuurlijke zeep te krijgen. Het is niet moeilijk om zeep te maken, maar het vereist wel aandacht voor veiligheid, nauwkeurig afmeten, geduld en de bereidheid om te leren van je fouten. Als je de basistechnieken eenmaal onder de knie hebt kun je jezelf, je vrienden en je familie trakteren op een prachtig alternatief voor zeep uit de winkel, die je huid vaak alleen maar uitdroogt. Ga door naar Stap 1 om te beginnen.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Alle benodigdheden verzamelen

Pdf downloaden

1
Verzamel de ingrediënten. Om een halve kilo neutrale, natuurlijke zeep te maken, heb je de volgende ingrediënten, nauwkeurig afgemeten, nodig:
- 65 gram loog (natriumhydroxide)
- 180 ml gedestilleerd water
- 135 gram gesmolten kokosolie
- 135 gram palmolie
- 180 gram olijfolie (goedkope, geen extra vierge)
2
Verzamel het gereedschap. Om een natuurlijke zeep te maken (koude persing) heb je het volgende nodig:
- Weegschaal die tot op de gram nauwkeurig kan wegen
- Twee kannen die goed tegen hitte kunnen
- Twee roestvrijstalen lepels met lange steel
- Digitale voedselthermometer
- Een plastic wegwerpbakje van 240 ml
- Staafmixer
- Rubberen spatel
- Een set maatlepels
3
Bereid de mal voor. Als je je zeepmengsel straks klaar hebt, moet je het in een mal gieten zodat het kan stollen. Om 4 rechthoekige stukken zeep van 2,5 cm dik te maken gebruik je een mal die ongeveer 10cm (L) x 10cm (B) x 8 cm (H) is.
- Een kartonnen schoenendoos met een deksel is bijvoorbeeld prima. Vergeet niet om de doos te bekleden met bakpapier of "freezer paper" (te bestellen op internet), want anders lekt het zeepmengsel door het karton heen. Als je een grotere hoeveelheid zeep wilt maken kun je ook een pizzadoos gebruiken.
- Je kunt ook een cakeblik bekleed met bakpapier nemen, of een siliconenmal (die hoef je niet te bekleden met papier). Als je individuele, ronde zeepjes in plaats van stukken wilt maken, kun je een muffinblik gebruiken. Let er wel op dat loog heel erg bijtend is en je bakblikken kan beschadigen, vooral als je ze niet bekleedt. Bakpapier is daar niet goed genoeg voor, want de waslaag daarop kan smelten door de temperatuur van de zeep; "freezer paper" is dikker en bekleed met een plastic laagje, dat werkt beter).
- Je hebt ook wat oude dekens of handdoeken nodig om rond de mal te wikkelen terwijl de zeep stolt.
4
Zorg dat je veilig werkt. Thuis zeep maken is gevaarlijker dan je misschien denkt, dus neem de volgende voorzorgsmaatregelen:
- Als je loog met water mengt (en dat doe je tijdens het zeep maken) wordt het mengsel erg heet, en er komt een stinkende damp vanaf. Het is dus belangrijk dat je de ruimte waarin je werkt goed ventileert en dat je een veiligheidsbril draagt.
- Loog is een extreem bijtende substantie, dus je moet ook opletten dat het niet op je huid komt. Draag latex huishoudhandschoenen terwijl je zeep maakt, en let op dat kinderen en huisdieren niet bij het loogmengsel in de buurt kunnen komen.
- Als je het niet goed doet kun je je aanrechtblad, kastjes, vloer, meubelen enz. beschadigen tijdens het zeep maken. Daarnaast kan het niet nauwkeurig opvolgen van de instructies leiden tot verwondingen, waaronder blindheid en brandwonden. Wees dus voorzichtig en volg de veiligheidsvoorschriften goed op.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

De zeep maken

Pdf downloaden

1
Meng loog en water. De eerste stap bij het maken van zeep is het mengen van de loog met het water.
- Zet het plastic wegwerpbakje op de weegschaal en stel die in op nul. Meet heel nauwkeurig de juiste hoeveelheid loog af, en zet het opzij.
- Zet een van de kannen op de weegschaal en stel die in op nul. Meet nu het gedestilleerde water af.
- Voeg nu, in een goed geventileerde ruimte, heel langzaam de loog toe aan de kan met gedestilleerd water. Gebruik een van de lepels met lange steel om het mengsel rustig te roeren. Giet nooit het water over de loog!
- Het water en loogmengsel zal heel heet worden en er zal damp vanaf komen. Inhaleer deze damp niet. Als het goed gemengd is zet je de kan opzij om af te koelen.
2
Meng de olie. De volgende stap is het mengen en smelten van de oliën die je in je natuurlijke zeep wilt verwerken.
- Zet de tweede kan op de weegschaal en stel die in op nul. Voeg de kokosolie toe en stel de weegschaal weer in op nul. Voeg de palmolie toe en stel de weegschaal weer in op nul. Voeg tenslotte de olijfolie toe.
- Verhit de olie in een magnetron of in een pannetje op het vuur tot het is gesmolten. Roer het om het goed te mengen.
3
Voeg de olie toe aan de loog. De volgende stap is wat lastiger. De loog en de olie vermengen niet zo gemakkelijk, dus ze moeten beide op dezelfde temperatuur zijn voor je ze kunt mixen.
- Gebruik de voedselthermometer om de temperatuur van beide mengsels te controleren. Als ze beide zijn afgekoeld tot ongeveer 38 - 40 °C kun je ze bij elkaar doen.
- Sommige mensen gebruiken helemaal geen thermometer. Zij leggen hun handen om beide kannen om te voelen hoe warm ze zijn.
- Zet de kan met loog in de aanrechtbak en giet de olie langzaam bij de loog. Gebruik de rubberen spatel om alle olie van de zijkanten en bodem van de kan te schrapen.
4
Meng de loog en de olie met de staafmixer. Neem de staafmixer, steek die in het mengsel en druk de pulseknop een paar seconden in. Gebruik de blender om het mengsel te roeren, en druk de knop nogmaals in.
- Wissel af tussen roeren en korte perioden van mixen (schraap ook af en toe langs de zijkanten en de bodem met de spatel) tot het mengsel op een dik pannenkoekbeslag begint te lijken. Dit duurt meestal ongeveer drie minuten.
- Je kunt het mengsel ook met een handmixer mengen (als je wilt weten hoe het vroeger was om zeep te maken), maar dat duurt een stuk langer en het is lastiger om de juiste consistentie te krijgen.
5
Kijk of je de "trace" ziet. Blijf roeren en mixen tot de zeep in de "trace-fase" komt -- dit is het teken dat de olie en loog geëmulgeerd zijn, wat betekent dat je zeepmengsel klaar is.
- Om te testen of je mengsel in de trace-fase is doop je de rubberen spatel in het mengsel, hou je deze boven de kan en laat je het mengsel van de spatel af druppelen. Als de druppels een paar seconden op het oppervlak blijven liggen voordat ze erin zakken (en een "spoor" achterlaten) is het mengsel geëmulgeerd.
- Als het mengsel op dit punt is moet je er vlug etherische olie, kruiden of kleurstoffen aan toe voegen, als je dat wilt. Als je te lang wacht wordt de zeep te dik en kun je het er niet meer doorheen mengen. Na het toevoegen van deze stoffen kun je je mengsel in de mal gieten.
- Etherische oliën zoals lavendel, kamille, kaneel en vanille worden vaak toegevoegd aan natuurlijke zeep; een druppeltje natuurlijke voedingskleurstof kan je zeep een subtiele of felle kleur geven; gedroogde kruiden of bloemetjes zoals lavendel, salie, basilicum, munt en citroen- of sinaasappelschil, en granen zoals haver of tarwekiemen geven je zeep textuur. Experimenteer met verschillende combinaties om je eigen, unieke zeep te maken!
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

De zeep snijden en laten uitharden

Pdf downloaden

1
Giet de zeep in de mal die klaarstaat. Gebruik je rubberen spatel om de zeep in de mal te gieten. Zorg dat het goed in een gelijkmatige laag is uitgespreid.
- Doe het deksel op de mal (of het nu het deksel van de schoenendoos is, van de pizzadoos of een tweede bakplaat) en wikkel een oude handdoek of deken om de doos.
- Zo hou je de warmte vast, waardoor de chemische reactie kan plaatsvinden.
2
Laat de mal 24 uur staan. Haal de volgende dag de handdoek of deken weg en haal het deksel eraf. De zeep moet nu stevig zijn en koud aanvoelen als je het aanraakt.
- Als er belletjes met vocht erin te zien zijn, een vettige afscheiding, of plekken met droge, witte viezigheid (alhoewel een dun, wit "aslaagje" bovenop meestal geen reden tot paniek hoeft te zijn), kun je de zeep niet gebruiken. Er zit dan zeer waarschijnlijk nog loog in die niet is opgelost.
- Probeer het opnieuw, zorg dat je de loog en olie goed vermengt, en schraap de zijkanten van je kan vaak leeg met de spatel.
3
Snij de zeep in stukken. Als de zeep er uniform en stevig uitziet, kun je het met een mes in stukken snijden.
- Wees voorzichtig als je de zeep snijdt -- zet overal evenveel druk, en hou je vingers in de gaten!
- Je kunt zeep ook snijden met een deegschraper (te koop in kookwinkels) of met een gitaarsnaar, net zoals je kaas met een draad kunt snijden.
4
Laat de zeep uitharden. Nadat je de zeep in stukken hebt gesneden moet je het ongeveer een maand laten staan om uit te laten harden voordat je het kunt gebruiken.
- Zet de stukken rechtop op bakpapier, of op een rekje op een koele plek -- het is belangrijk dat er lucht rondom de stukken kan circuleren.
- Laat ze 4 weken uitharden. Na vier weken kun je je zeep eindelijk gaan proberen. Hopelijk vond je het de moeite waard!
Advertentie

Tips

Kijk online om alle benodigdheden en recepten om zeep te maken te vinden. Er is heel veel informatie beschikbaar!
Zorg dat je weet wat je moet doen in het geval van een ongelukje. Als je loog op je huid hebt gekregen is het belangrijk om het grondig af te spoelen met water, maar je moet ook naar de dokter of eerste hulp. Zeep maken is leuk, maar vooral als je het veilig doet.
Ingrediënten zoals kokosolie, rozemarijnpoeder of andere kruiden kun je bij de natuurwinkel kopen.
Op internet kun je allerlei nieuwe recepten en methodes vinden.
Let op als je gootsteenontstopper gebruikt als loog. Niet alle merken bestaan voor 100% uit natriumhydroxide.
Als je eerste lading niet goed is gelukt, probeer het dan gewoon nog eens! Of, als je hebt besloten dat je wel graag natuurlijke zeep wilt gebruiken, maar het niet zelf wilt maken, kijk dan eens op internet, daar kun je allerlei soorten natuurlijke zeep bestellen.
Maak je niet te veel zorgen over de temperatuur van het mengsel - zowel mengsels met een temperatuur van 45 °C als mengsels kouder dan 37,5 °C kunnen een goede zeep opleveren. Probeer om de oliën aan de loog toe te voegen wanneer beide stoffen een temperatuur van tussen de 37,5 en de 40,5 °C hebben. Dit is de gemakkelijkste methode. Hoge temperaturen versnellen het proces, terwijl lage temperaturen het proces vertragen. Het ergste wat kan gebeuren is wanneer je de oliën en de loog met elkaar vermengt terwijl beide stoffen te warm zijn -- het mengsel zal te snel in de trace-fase komen en te snel uitharden. Daardoor heb je niet genoeg tijd om alles goed door elkaar te mengen of er etherische oliën, kruiden of kleurstoffen aan toe te voegen.
Deel je natuurlijke zeep uit aan vrienden en familie, en vraag hun mening - dan kun je je recepten daarna nog beter maken.
Olijfolie, palmolie en kokosolie zijn slechts een paar voorbeelden van natuurlijke oliën die je kunt gebruiken. Je kunt ook dierlijke vetten zoals reuzel gebruiken om een heerlijke zeep te maken.

Advertentie

Waarschuwingen

Inhaleer de damp die van de loog afkomt niet! Knoop een handdoek voor je mond als je loog en water mengt.
Om natuurlijke zeep te maken heb je loog nodig, een gevaarlijke, bijtende stof die ernstige brandwonden kan veroorzaken.
Meng loog en water alleen op goed geventileerde plekken. Je kunt het bijvoorbeeld in de tuin of op het balkon doen. Zorg hoe dan ook dat je het mengsel buiten bereik van kinderen en huisdieren houdt.
Draag altijd handschoenen en een veiligheidsbril. Gebruik een tafelkleed zodat je niet op het aanrecht morst.

Advertentie