Kiemen kweken

Het laten ontkiemen van bonen, zaden en granen is een eenvoudige manier om de voedingswaarde van ze exponentieel te doen toenemen. Door alfalfa of linzen te ontkiemen nemen de sporenelementen snel toe en kun je dit gezond voedingsmiddel aan je broodje kaas toevoegen. Kiemen zijn verrassend lekker en je kunt ze thuis heel makkelijk kweken. Leer het basisproces en lees de specifieke instructies voor het kweken van kiemen van peulvruchten, granen, zaden en zelfs scheuten van bladgroenten.

Methode 1

Methode 1 van 5:

Algemene richtlijnen en materialen

Pdf downloaden

1
Selecteer het soort kiemen waarmee je wilt beginnen. Biologische zaden, bonen en noten kun je allemaal laten ontkiemen, met dezelfde basismethode. Zorg wel dat je begint met biologische of onbespoten zaden die bedoeld zijn om eetbare kiemen van te maken. Veel zaadjes die bedoeld zijn om te planten bevatten pesticiden, schimmelwerende middelen en andere gifstoffen die je niet wilt eten. Experimenteer met allerlei zaadjes en bonen om te ontdekken wat jij het lekkerst vindt. Het vereist niet veel voorbereiding of materialen om te kunnen beginnen. Kies uit:
- Zaadjes zoals sesam, zonnebloem, boekweit of pompoen
- Peulvruchten of bonen zoals mungbonen, linzen, kikkererwten of groene erwten
- Granen zoals gerst, maïs, tarwe, quinoa, amarant of rogge
- Groentezaad zoals alfalfa, klaver, radijs, boerenkool, fenegriek of raap
2
Week de zaden een nachtje in een pot met gefilterd water. Giet er genoeg water bij zodat de zaden helemaal bedekt zijn en laat het staan. Dek de bovenkant af met kaasdoek, of iets anders dat als gaas kan dienen: een oude (schone) panty, een stukje gaas van een hor of wat dan ook wat je op de opening kunt bevestigen en waardoor je het water af kunt gieten.
- Elke schone glazen pot is prima om kiemen te kweken. Een oude augurkenpot, een weckpot of een andere grote glazen bak. Als de ring nog om de weckpot heen zit, kun je dat gebruiken om het gaas op zijn plek te houden, maar anders kun je dat doen met een elastiekje.
- Als je scheuten wilt ontkiemen, zoals tarwegras of erwtenscheuten, heb je ook een zaaibedje, wat potgrond en iets meer tijd nodig.
3
Giet het twee keer per dag water af en spoel je kiemen schoon. Je moet over het algemeen iedere soort kiemen elke ochtend en avond afspoelen, goed uit laten gieten zodat ze beter ontkiemen, zonder ze uit de pot te halen.
- Als je peulvruchten ontkiemt, is het goed om ze na een paar dagen even flink in het water rond te schudden zodat de schilletjes loskomen en de kiemen kunnen gaan groeien.
4
Zorg voor de juiste omgeving om te ontkiemen. Je kunt het vocht op het juiste peil houden door de kiemen elke dag af te spoelen, maar je moet ook een gelijkmatige temperatuur hebben om het ontkiemen te bevorderen. Zorg dat het altijd tussen de 10 ºC en 20 ºC is.
- Als het te koud is in huis, heb je misschien een verwarmingselement nodig. Als je een verwarmingselement van 8 watt (die gebruikt worden in reptielenbakken) onder je kiemen zet, ontkiemen ze zonder dat ze gekookt worden.
- Sommige kiemen, zoals radijs, ontkiemen beter in het donker, maar als ze eenmaal gaan groeien moet je ze in het licht zetten om ze groen en groter te laten worden. Over het algemeen groeien de meeste kiemen prima bij daglicht en op normale kamertemperatuur.
5
Gebruik de verse kiemen meteen. Zodra je blij bent met de lengte van de kiemen, kun je ze gebruiken op je brood, in salades of in de soep. Je kunt ze in de koelkast ongeveer vijf dagen bewaren, maar daarna worden ze bruin en een beetje slijmerig, wat betekent dat je een nieuwe lading moet gaan ontkiemen en deze weg moet gooien.
- Sommige soorten kiemen zijn eerder uitgegroeid dan andere, en ze vereisen soms ook een andere aanpak als ze eenmaal ontkiemd zijn. De ene soort kun je nog een paar dagen in de pot laten doorgroeien zodat ze zachter worden, terwijl de andere soort misschien in een zaaibedje moet worden geplant om goed te kunnen groeien. Kijk bij de specifieke delen hieronder om meer over de verschillende soorten kiemen te weten te komen.^[1]XBron
- Bij sommige kiemen moet je de schilletjes er na een paar dagen afhalen. Schud ze even rond in het water om de schilletjes los te maken en giet ze daarna goed af.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 5:

Zaden ontkiemen

Pdf downloaden

1
Begin met een kopje zaadjes naar keuze. Elke biologische en eetbare soort zaad kun je laten ontkiemen. Door het weken kunnen de schilletjes zich openen waardoor het ontkiemproces geactiveerd wordt, resulterend in een voedzame snack die niet anders is dan het zaadje zelf, dus het zit boordevol voedingsstoffen.
- Eetbare zaadjes zoals pompoen, zonnebloem en sesam worden veel ontkiemd. Ze groeien heel snel, zijn heerlijk en hebben veel voedingswaarde.
- Groentezaad zoals klaver, alfalfa, radijs, kool, fenegriek of boerenkool maken zachte, malse kiemen die vol zitten met sporenelementen. Dit soort kiemen wordt het meest gebruikt op brood, het zijn eigenlijk kleine en lichte sliertjes groenten.
2
Week de zaadjes 4 tot 6 uur in water. Doe de zaadjes in de pot en bedek ze met een paar centimeter water. Als de zaadjes erg stoffig of vies zijn, spoel ze dan eerst even af.
- Laat het 4 uur weken op kamertemperatuur. Je kunt ze gewoon op het aanrecht laten staan. Giet het water dan af en laat de zaadjes ontkiemen.^[2]XBron
3
Laat de eetbare zaadjes tussen de 12 en 24 uur ontkiemen. Nadat je het water hebt afgegoten doe je een dag lang niets. De zaadjes gaan nu actief worden, alsof ze in de grond klaar zijn om te gaan groeien, dus nu gaat het ontkiemen beginnen. Na een dag kun je ze al eten!
- Haal de kiemen na een dag uit de pot en laat ze uitlekken op keukenpapier om goed droog te worden. Doe ze in een schaal of andere bak en bewaar ze in de koelkast. Je kunt ze een paar dagen goed houden en zo eten.
- Sesamzaad kan bitter worden als je het langer dan zes uur laat liggen. Probeer ze meteen uit de pot te halen en laat ze goed drogen.
4
Laat de zaadjes ongeveer 6 dagen ontkiemen. Groentezaad heeft wat langer nodig om tot de gewenste lengte te groeien, wel vijf of zes dagen. Hoewel je ze op ieder moment van het proces kunt eten, zijn ze dan zachter en bevatten ze de meeste voedingsstoffen. Blijf ze goed afspoelen en drogen, en zet de pot steeds ondersteboven neer zodat het overtollige vocht eruit kan lopen, dan blijven de kiemen fris.
- Gebruik je ogen en neus om de versheid van de groentekiemen te controleren. Ze worden bruin en gaan een beetje naar chloor ruiken als ze niet goed meer zijn.
Noten zoals amandelen, hazelnoten en andere vette noten worden vaak een paar uur geweekt om ze te 'activeren', waardoor ze nog meer voedingswaarde krijgen. Het voordeel van het weken van noten om meer voedingswaarde te krijgen doordat de ontkieming dan wordt geactiveerd is nog niet bewezen, maar je kunt het proberen, want het is niet moeilijk.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 5:

Peulvruchten ontkiemen

Pdf downloaden

1
Kies een boon of peulvrucht om te ontkiemen. Taugé is misschien wel de bekendste en hartigste kiem. Uit peulvruchten komen dikke uitstulpingen die heel gezond en lekker zijn, vol sporenelementen en smaak. Veelgebruikte peulvruchten om te ontkiemen zijn:
- Linzen, groene of bruine in het bijzonder
- Kikkererwten
- Mungbonen, die uitgroeien tot taugé
- Groene erwten
2
Week de peulvruchten in water. Begin met ongeveer een half kopje gedroogde bonen (ze zwellen wat op doordat ze het water absorberen en verliezen dan hun schilletjes). Het water mag niet kokend heet zijn, maar wel warm, zoals een kopje thee dat je iets te lang hebt laten staan. Week de bonen minstens 12 uur in de glazen pot.
- Zorg ervoor dat je voldoende ruimte in de pot hebt, want de peulvruchten zwellen op, en zorg dat het water enkele centimeters hoger staat dan de peulvruchten, zodat ze onder water blijven staan.
3
Laat ze ongeveer 3 dagen ontkiemen. Spoel de bonen twee keer per dag af en zet de pot ondersteboven in een bak om het overtollige vocht weg te laten lopen. Soms moet je de pot de eerste of tweede dag even schudden om de schilletjes te verwijderen. Je kunt er wat water bij doen en de pot zachtjes draaien of schudden om ze los te maken. Als er een paar aan blijven zitten is dat niet erg. Je kunt ze er voor het eten ook nog afhalen als dat moet.
- Adzukibonen hebben ongeveer 4 dagen nodig om helemaal te ontkiemen zodat ze het lekkerst en gezondst zijn. Geef ze dus wat extra tijd.
4
Droog de kiemen af en bewaar ze in de koelkast. Na het ontkiemen haal je de kiemen uit de pot, droog je ze af en haal je de schilletjes die er nog aan zitten af. Je kunt ze ook laten zitten, ze zijn eetbaar, maar wel wat bitter. In de koelkast kun je ze ongeveer een week goedhouden, als je er goed op let en ze relatief droog houdt.
- Taugé is heerlijk in noedelsoep of bij roerbakgerechten. Ze smaken ook heel goed in salades of op broodjes.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 5:

Granen ontkiemen

Pdf downloaden

1
Kies een graan om te ontkiemen. Omdat volkorengranen niet verteerbaar zijn als ze niet verhit zijn, is het lastig om ze rauw te eten. Als je ze ontkiemt worden ze echter makkelijk verteerbaar en heel gezond. Zonder te koken of bakken kun je volkorengranen zoals rogge, gerst of maïs eten, waardoor je alle voedingswaarden behoudt.
- Als je granen ontkiemt neutraliseer je het moeilijk te verteren fytinezuur, en komen vitamine en andere voedingsstoffen vrij die in rauwe granen niet aanwezig zijn. Dit maakt het ideaal te gebruiken in pap, brood en je kunt er zelfs meel van maken.^[3]XBron
- Gepelde haver, waarvan je havermoutpap maakt, kun je niet laten ontkiemen. Om granen te ontkiemen moet je de hele korrel gebruiken, rauw en biologisch. Andere soorten graan kun je alleen weken. Je kunt haver wel fermenteren met misopasta, dan heb je snel een gerecht met levende bacterieculturen.
2
Week de hele korrels in warm water. Graan zwelt op tot drie keer de omvang als je het weekt, dus zorg dat je voldoende ruimte in je pot hebt. Week de granen ongeveer 6 uur lang, giet het water dan goed af en laat ze 2 dagen op kamertemperatuur ontkiemen. Spoel het af en toe af en laat het goed uitlekken.
- Maïs moet je iets langer laten weken, ongeveer 12 uur, voordat je het water afgiet en het laat ontkiemen.
- Amarant, quinoa, en gierst zijn alkalische granen, die kun je prima ontkiemen met deze methode.
- Gerst ontkiemt niet echt, maar je kunt het ontkiemingsproces wel activeren, zoals dat wordt gedaan als het wordt gebrouwen bij het maken van alcohol, door het ongeveer 12 uur te laten ontkiemen. Dit activeert het proces en zorgt dat het velletje loskomt.
Zodra de punt van de kiem ongeveer 6 mm lang is, is hij klaar voor gebruik. Spoel de korrels nog een laatste keer af. Leg ze op een droge handdoek en laat ze drogen. Direct gebruiken of in de koelkast bewaren.
Om meel te maken van kiemen heb je een voedseldroger en een speciale maler voor granen nodig. Nadat ze zijn ontkiemd, droog je de granen ongeveer 12 uur, en vermaal je ze tot een fijn meel, waarna je het eventueel kunt zeven. Dit meel van kiemen kun je in de vriezer bewaren en net zo gebruiken als normaal meel.^[4]XBron
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 5:

Scheuten kweken

Pdf downloaden

1
Kweek scheuten als je een iets ingewikkelder project aandurft. Het proces om een kleine lading scheuten zoals tarwegras, erwtenscheuten of zonnebloemscheuten te kweken lijkt heel erg op het ontkiemen uit de vorige delen, maar je hebt er iets meer spullen voor nodig. Je kunt meerdere keren wat scheuten oogsten, waardoor het de investering waard is, vooral als je houdt van tarwegrassap of verse scheuten in je salade.
- Begin met het ontkiemen zoals altijd, door de zaden, erwten of zonnebloempitten in een pot met water te weken, en ze te laten ontkiemen voordat je ze goed afspoelt en verplaatst naar een zaaibed.
- De kiemen moeten ongeveer 0,5 cm hoog zijn voordat je ze naar het zaaibed verplaatst. Afhankelijk van wat je precies kweekt kan dat ongeveer 3 of 4 dagen duren.^[5]XBron
Een pakket om scheuten te kweken bestaat meestal uit zaaibedjes om de scheuten te laten groeien met gaas of gaatjes in de bodem voor een goede afwatering. Je kunt het kopen bij het tuincentrum, of zelf maken door gaatjes te prikken in de bodem van een bak die groot genoeg is om ongeveer 1 dm2 grond te bevatten.
3
Doe potgrond in de zaaibakjes. Doe een flinke hoeveelheid potgrond in de zaaibedjes. Je hebt eigenlijk niet zo heel veel nodig, want de scheuten groeien toch vooral aan de oppervlakte en zullen niet zulke lange wortels ontwikkelen, maar het is beter om voldoende grond te hebben zodat het niet te snel uitdroogt.
- Maak de grond goed vochtig met water, en laat kleine plasjes eerst wegzakken voordat je de scheuten in de aarde zet.
- Je kunt de onderkant van de zaaibakjes ook bedekken met stukjes deken om het vocht van onderen vast te houden, en een klein beetje vermiculiet aan de aarde toevoegen.
Verspreid de scheuten goed over de oppervlakte van de aarde, en zorg dat ze niet op elkaar liggen, want dan kan het gaan schimmelen. Leg een deksel of een deken over de zaaibakjes heen. Duw zachtjes op de scheuten om ze in de aarde te drukken, maar doe het voorzichtig. Je hoeft ze niet echt te 'planten'.
Besproei de scheuten twee keer per dag en hou ze goed in de gaten. Zorg dat ze genoeg water en luchtcirculatie hebben om goed te groeien, en zorg dat ze op kamertemperatuur staan. Een schuur met voldoende schaduw kan een goede plek zijn.
Tarwegras zal na een week al lang en stevig zijn, maar als je het nog een paar dagen langer laat staan bevatten ze nog meer voedingsstoffen. Erwtenscheuten worden voller en zullen prachtig groen worden, en zijn op hun gezondst na 10 dagen. Oogst de toppen en laat ze verder groeien, als je wilt, of plant een nieuwe lading.
Advertentie

Tips

Om dikke taugé te krijgen kun je er iets zwaars op leggen terwijl ze groeien.
Door slijmerige zaadjes zoals mosterd of lijnzaad te mengen met je 'normale' kiemzaden zoals mungbonen en spelt, houdt het beter vocht vast en hoef je ze minder vaak te spoelen; mosterdzaad geeft je kiemen ook extra pit. Maar het heeft ook een nadeel, want na drie dagen beginnen de slijmerige, vochtige kiemen te schimmelen.
Het drinken van het water waarin je de zaadjes weekt en spoelt kan lekker en gezond zijn, vooral als je er wat karwijzaad bij doet.
Je kunt zonnebloempitjes met of zonder schilletje laten ontkiemen. Scheuten van de zonnebloem (heerlijk!) kun je het beste laten groeien uit de zwarte zaadjes met de schil er nog om, dan duurt het ongeveer 10 dagen. Zaadjes zonder schilletje moet je de dag na het weken al eten, die kun je in een salade doen.
Overweeg een automatische ontkiemer te kopen. Die geeft de kiemen zelf water.
Als je in een gewone pot ontkiemt, is een vergiet of een koffiefilter onmisbaar om het water af te gieten en de kiemen te spoelen.
Het eindproduct wordt nog lekkerder als je zaden die niet ontkiemen maar wel heel lekker smaken toevoegt, zoals karwij, venkel, anijs en sesam.
Gebruik beschadigde, verkleurde of misvormde zaadjes niet. Dat kan leiden tot een slecht eindproduct. Plant scheuten niet te diep. De aarde moet los genoeg zijn zodat de zaailingen goed kunnen groeien. Maak de aarde eerst een beetje nat.

Advertentie