Tomaten kweken in een serre

Tomaten zijn het populairste gewas ter wereld om in serres en kassen te kweken. Door de temperatuur goed te controleren en voor veel licht te zorgen kun je op de meeste plekken in de wereld twee keer per jaar tomaten oogsten. De omstandigheden in de serre of kas vereisen specifieke verzorging om ziekten te vermijden en de bloemen te bestuiven.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Installatie

Pdf downloaden

1
Controleer de temperatuur. Tomaten groeien het best bij dagtemperaturen tussen 21–27 C° en nachttemperaturen tussen 16–18 C°.^[1]XBron^[2]XBron Zorg ervoor dat je deze temperaturen meerdere maanden kan aanhouden voordat je plant.
- Breng de temperatuur indien mogelijk tijdens bewolkte dagen naar de lage grenswaarden en verhoog hem tijdens heldere, zonnige dagen.
- Je moet de vochtigheidsgraad ook onder 90% houden om schimmel op de bladeren te vermijden. Ventileer regelmatig om verse, droge wind in de serre te krijgen. Dit moet vooral op koele, bewolkte ochtenden.
2
Kies een tomatenvariëteit. Er bestaan duizenden tomatenvariëteiten, dus als je gedetailleerde informatie wilt dan ga je best even praten met lokale kwekers. Er bestaan echter enkele richtlijnen en tips die overal ter wereld van toepassing zijn:
- Tomaten met het etiket serrevariëteiten kunnen de omstandigheden van een serre beter verdragen.
- De letters VFNT en A achter de naam duiden aan dat de variëteit ziekteresistent is.^[3]XBron
- 'Onbepaalde' tomaten groeien voortdurend en produceren de hele tijd vruchten, waardoor je voordeel kunt halen uit het langere groeiseizoen in een serre. Als je niet veel ruimte hebt, plant dan een 'bepaalde' variëteit die deze stopt op een bepaalde hoogte.
3
Kies een groeimedium. Tomaten gedijen in medium met een goede drainage. Je kan het grondmengsel van jouw keuze gebruiken of een van de volgende opties:
- Zakken perliet of steenwollen platen zijn vaak de goedkoopste opties.^[4]XBron
- Sommige kwekers verkiezen een 1:1 mengsel van veenmos en vermiculiet.^[5]XBron
- Koop potgrond of maak het zelf. Gebruik nooit grond of compost uit je tuin zonder het te steriliseren. Kies deze optie als je geen irrigatiesysteem wenst te installeren.
4
Installeer een irrigatiesysteem (aanbevolen). De meeste kwekers installeren een druppelaar om elke plant te bewateren. Een injector met meststof, die aan de druppelaar werd bevestigd, kan ook het bemesten automatiseren.^{[6]XBetrouwbare bronEDISGa naar de bron}
- Tomaten zijn gemakkelijk te kweken in hydrocultuur. Zie verder in dit artikel voor gedetailleerde richtlijnen.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Planten

Pdf downloaden

1
Vul een kiemschaaltje met potgrond. Was het schaaltje grondig met zeep en water om het te ontsmetten. Vul de bak met potgrond.
- Als je een eigen grondmengsel gebruikt, zorg er dan voor dat het steriel is.
- Als je een mengsel met minder grond gebruikt, dan zal je ook een oplossing met voeding voor kiemplanten nodig hebben (zie hieronder).
2
Plant elk zaadje in een eigen compartiment. Zorg voor een kuil van 6 mm in elk compartiment van de kiemschaal. Stop een zaadje in elke kuil. Bedek met een beetje grondmengsel.^[7]XBron
- Plant ongeveer 10-15% meer zaadjes dan je wilt kweken, zodat je de minder gezonde kiemplanten kan verwijderen.
3
Bevochtig met water or met een verdunde oplossing met voeding. Gebruik gewoon water voor aarde of een oplossing met voeding voor kiemplanten voor mengsels met minder grond. Geef in elk geval water tot het mengsel vochtig genoeg is om er een kluit van te maken terwijl er slechts enkele druppels uit worden geknepen.^{[8]XBetrouwbare bronEDISGa naar de bron} Bewater regelmatig om het mengsel vochtig te houden.^[9]XBron
- Een 5:2:5 meststof die calcium en magnesium bevat is ideaal. Verdun de oplossing volgens de richtlijnen op het etiket.
4
Zet de schaal op een warme vensterbank. Breng de zaadjes niet in de serre voordat ze ontkiemd zijn, zodat je kan controleren op ziekten en ongedierte. Bied voldoende zonlicht en houd de temperatuur overdag tussen 24–27 C°.^{[10]XBetrouwbare bronEDISGa naar de bron}
- Het kan handig zijn om de schaal eerst half in de zon te zetten om de temperatuur onder controle te houden.^[11]XBron Dit duurt gewoonlijk 5 tot 12 dagen.
5
Verplant de kiemen naar potten. Verplant de kiemplanten ongeveer twee weken na het opkomen naar kleine potten.^[12]XBron Na zes tot acht weken, of eenmaal de kiemplanten 10–15 cm groot zijn, moet je ze in nog grotere potten verplanten. Een normale plant heeft ongeveer 0.03 m² grondmedium nodig (14–28 liter).^[13]XBron Ook kleine variëteiten kunnen minder fruit produceren wanneer ze in kleinere potten worden gekweekt.^[14]XBron
- Breng de plant niet in je serre wanneer je insecten, schimmel of zieke plekken opmerkt.
- Geef elke plant ongeveer 0.4 m² plaats.^[15]XBron Te dicht bij elkaar planten kan de luchtstroom reduceren en ziekten aanmoedigen.
6
Pas de pH- en calciumwaarde aan. Voor de uiteindelijke verplanting moet je de pH van de bodem meten. Deze zou ideaal tussen 5,8 en 6,8 moeten zijn.^[16]XBron Als je grond te zuur is dan moet je een theelepel (5 ml) gebluste kalk toevoegen voor elke 3,8 liter grondmengsel. Dit verhoogt de pH en voegt calcium toe. Deze kan later verrotting helpen te voorkomen.^[17]XBron
- Als je pH in orde is dan kun je, in plaats van kalk, calciumsulfaat of gips toevoegen, zodat de pH onveranderd blijft.^[18]XBron Als alternatief kun je ook een meststof kiezen die calcium bevat en deze ongeveer om de twee weken toedienen.
- In hydrocultuur kun je calcium voorzien door calciumnitraat in de irrigatietoevoer te injecteren. Dit vereist een tweede injector omdat calciumnitraat niet samen met je normale voeding kan worden bewaard.^[19]XBron
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

De planten verzorgen

Pdf downloaden

1
Bemest regelmatig. Begin met de bemesting op de dag dat je de tomaten naar hun uiteindelijke pot verplant. Gebruik een volledige meststof die rijk is aan stikstof (N) en kalium (K), zoals een 15-5-15 of 5-2-5.^[20]XBron Verdun de voeding en dien deze toe volgens de richtlijnen van het etiket.
- Verminder de voeding eenmaal de vruchten rijpen. In de late herfst of winter moet je geen voeding meer geven, tenzij je kunstlicht en betrouwbare verwarming gebruikt.^[21]XBron
2
Verwijder scheuten wekelijks. Een keer per week moet je scheuten afknijpen, net als zijscheuten die ontstaan waar een blad de hoofdstengel raakt. Laat alleen de hoofdknop bovenaan de stengel en de hoogste scheut er vlak onder over. Dit traint de plant om naar boven te gaan in plaats van wijd.^[22]XBron
- De bovenste scheut kan de nieuwe hoofdstengel worden indien de top van je plant beschadigd is.
3
Maak de tomatenplant vast aan een staak. Bind de plant losjes met garen aan een staak zodat de plant tijdens de groei rechtop blijven. Gebruik plastieken tuinklemmen waar nodig.
- Op de piek van het groeiseizoen zal de plant tot 15 cm per week groeien en elke week opnieuw vastgebonden moeten worden.
- Commerciële installaties besparen op materiaal door over elke rij een draad te spannen met ondersteuning elke 6 meter. Wikkel het garen rond elke plant om deze vast te maken aan de vaste draad.^{[23]XBetrouwbare bronEDISGa naar de bron}
- In kleinere huistuintjes kun je een tomatenkooi over elke plant plaatsen wanneer deze klein zijn. Deze vereisen minder onderhoud dan staken.
4
Bestuif de bloemen. In tegenstelling tot veel planten kan de tomatenplant zichzelf bestuiven – maar het heeft een beetje hulp nodig. De pollen in de tomatenbloem zitten vast in een buisje en moeten door middel van vibratie worden vrijgelaten. Omdat de meeste serres geen bijen of hoge wind hebben, zal jij de bestuiver moeten zijn eenmaal de bloemen helemaal open zijn:^[24]XBron
- Voor de beste resultaten moet je een elektronische plantvibrator kopen. Raak om de twee dagen met de vibrator elke bloemsteel aan. Doe dit ergens tussen 10 en 14 uur. (Een elektronische tandenborstel is nog een andere, maar minder doeltreffende optie)
- Als alternatief kun je in de serre ventilatoren plaatsen om de luchtstroom over je planten te richten zodat de pollen worden verspreid.
- Grote installaties moeten overwegen om hun eigen bijen te houden.
- Geef je kinderen en familieleden wattenstaafjes en laat ze met de staafjes tegen de bloemen wrijven om de pollen te verspreiden.
5
Snoei bladeren en fruit. Naast het wekelijks verwijderen van scheuten is snoeien niet noodzakelijk tot de plant fruit begint te dragen:
- Eenmaal het fruit begint te groeien moet je elke cluster uitdunnen tot vier of vijf vruchten door de kleinste en meest vervormde exemplaren te verwijderen. Hele grote vruchten of winterse omstandigheden kunnen vereisen dat je tot drie per cluster uitdunt. Variëteiten met kleine vruchten hebben soms geen uitdunning nodig.^{[25]XBetrouwbare bronEDISGa naar de bron}
- Verwijder de oudere bladeren van de laagste clusters naarmate heet fruit rijpt. Dit is goed voor de luchtcirculatie.^[26]XBron
Hoe langer tomaten aan de plant blijven hangen, hoe voller en roder ze worden.^[27]XBron Commerciële telers plukken gewoonlijk een beetje vroeg, wanneer de vruchten 60–90% rood zijn, met de transporttijden in het achterhoofd.^[28]XBron
Advertentie

Tips

Commerciële telers moeten een bodemmonster naar een laboratorium sturen voor een gedetailleerde bodemtest. Dit zal duidelijk maken welke nutriënten de grond nodig heeft.
Hoewel je wel zaden kunt oogsten om het volgende jaar te planten, mogen deze niet tot de variëteit van de ouder behoren. De generatie kan er anders uitzien, anders smaken of er zelfs niet in slagen om te rijpen in jouw klimaat. Ze kunnen ook ziekten hebben die de ouder hebben aangetast.^[29]XBron
Je tomaten moeten veel zon in de serre krijgen, tenzij je in de winter kweekt. Kunstlicht kan de groei versnellen door de 'dag' uit te rekken tot 16 uren, maar dit is kostelijk. Als je een commerciële kweker bent dan kunnen HID lichten een optie zijn voor een winteroogst, maar alleen als klanten in de buurt extra willen betalen voor wintertomaten.^[30]XBron Hobbytelers verkiezen gewoonlijk fluorescentielampen wanneer extra licht nodig is.^[31]XBron

Advertentie

Waarschuwingen

Wees altijd op je hoede voor ongedierte. Ongedierteproblemen kunnen snel uit de hand lopen wanneer een binnenhuisomgeving niet wordt gecontroleerd. Diatomeeënaarde kan helpen tegen bladluizen en witte vliegen.
Controleer de warmte en de vochtigheid van je serre tijdens de zomer. Zet deuren en ramen open of schakel een ventilatiesysteem in wanneer de temperatuur te hoog wordt.
Wees voorzichtig wanneer je scheuten verwijdert. De oogst van je fruit kan met de helft verminderen indien je per ongeluk de hoofdstengel verwijdert.^[32]XBron

Advertentie