Filosoof worden

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Je geest voorbereiden

Filosofie beoefenen

Een prof worden

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Het woord ‘filosofie’ betekent ‘liefde voor wijsheid’. Maar een filosoof is meer dan alleen iemand die veel weet of van leren houdt. De filosoof is iemand die zich actief bezighoudt met kritisch denken over de grote vragen in het leven waar geen duidelijke antwoorden op zijn. Het leven van de filosoof is niet makkelijk, maar als jij geniet van het verkennen van ingewikkelde relaties en ervan houdt om diep na te denken over belangrijke doch vaak ergerlijke onderwerpen, dan kan het bestuderen van filosofie jou op het lijf geschreven zijn.

Stappen

Deel 1

Deel 1 van 3:

Je geest voorbereiden

Pdf downloaden

1. 
   1
   Trek alles in twijfel. Bij filosofie dien je het leven en de wereld in haar totaliteit grondig en kritisch te bestuderen. Om dat te kunnen doen mag je absoluut niet bevooroordeeld, onwetend of dogmatisch zijn.

   • De filosoof is iemand die vertoeft in bezinning en observatie. Filosofen pakken een ervaring en pogen die te doorgronden, zelfs als ze daarvoor meedogenloos eerlijk voor moeten zijn. Dit houdt in dat filosofen vooropgezette denkbeelden verstoten die zij in het verleden aanvaard hebben, en dat ze met een kritische blik kijken naar al hun opvattingen. Geen enkele religie of ideologie is immuun, ongeacht de oorsprong, autoriteit of emotionele kracht die ervan uitgaat. Om filosofisch te denken moet je een eigen mening kunnen vormen.
   • Filosofen baseren hun meningen niet op eenvoudige aannames en doen niet aan loze kletspraat. In plaats daarvan ontwikkelen filosofen hun argumenten op basis van veronderstellingen die vervolgens op de proef gesteld kunnen en zullen worden door andere filosofen. Het doel van filosofisch denken is niet om gelijk te hebben, maar om goede vragen te stellen en te streven naar een dieper begrip.
2. 
   2
   Lees filosofie. Aan jouw eigen waarnemingen van de wereld zijn honderden jaren filosofisch denken vooraf gegaan. Het bestuderen van de ideeën van andere filosofen zal je nieuwe ideeën, vragen en problemen verschaffen om over na te denken. Hoe meer filosofie je leest, hoe beter jij als filosoof kunt worden.

   • Voor de filosoof is lezen een van de allerbelangrijkste taken. Filosofieprofessor Anthony Grayling omschreef lezen als een taak van “extreem intellectueel belang”, en stelt voor om literaire werken ’s morgens te lezen en filosofische werken later op de dag.
   • Lees de klassieken. Veel van de meest duurzame en krachtigste filosofische concepten uit de westerse filosofie komen van de wijsgeren van weleer, zoals Plato, Aristoteles, Hume, Descartes en Kant. Hedendaagse filosofen bevelen dan ook aan om het belangrijke werk van die filosofen te lezen. In de oosterse filosofie hebben de ideeën van Lao Tse, Confucius en Boeddha de tand des tijds doorstaan, en ook die ideeën verdienen de aandacht van filosofen in de dop.
   • Tegelijkertijd dien je niet te schromen om het werk van deze denkers voorlopig terzijde te leggen als je het niet stimulerend genoeg vindt. Je kunt er altijd later weer mee beginnen. Kies voorlopig voor het werk van een denker die je boeiender vindt. You can always come back to it later.
   • Je kunt deze studie structuur geven door een bachelor Filosofie te gaan volgen, maar veel filosofen zijn autodidact.
   • Probeer het vele lezen te combineren met zelfonderzoekend schrijven. Waar lezen jouw kijk op de wereld verbreedt, zal het schrijven de mate van begrip verdiepen. Je kunt hiermee beginnen door je eigen gedachten over de filosofische teksten die je leest op te schrijven.
3. 
   3
   Denk in het groot. Besteed tijd aan het denken over de wereld, wat het inhoudt om te leven, om te sterven, wat het betekent om te bestaan en wat het precies allemaal voor zin heeft. Deze onderwerpen zullen leiden tot grote, onbeantwoorde en vaak onbeantwoordbare vragen—vragen waar alleen filosofen, jonge kinderen en uiterst nieuwsgierige mensen het voorstellingsvermogen en de moed voor hebben om te stellen.

   • De meer “praktische” onderwerpen, zoals de thema’s die voortvloeien uit de sociale wetenschappen (e.g. politicologie of sociologie), de geesteswetenschappen en zelfs de exacte wetenschappen (e.g. biologie en natuurkunde), kunnen ook stof tot filosofisch nadenken verschaffen.
4. 
   4
   Ga discussies aan. Tijdens het aanscherpen van het kritisch denkvermogen, dien je zo veel mogelijk de discussie aan te gaan. Dit zal het vermogen tot vrijuit en kritisch denken vergroten. Veel filosofen zien de krachtige uitwisselingen van ideeën als een belangrijk pad naar de waarheid.

   • Het doel is hier niet om een wedstrijd te winnen, maar om denkvaardigheden te leren en ontwikkelen. Er zal altijd iemand zijn die iets beter weet dan jij, en arrogantie zal jouw vermogen van hen te leren verhinderen. Behoud een open geest.
   • Zorg ervoor dat je argumenten altijd gegrond, logisch en rationeel zijn. De conclusies dienen uit vooronderstellingen voort te vloeien en die vooronderstellingen dienen door bewijs onderschreven te worden. Weeg het daadwerkelijke bewijsmateriaal zorgvuldig af en laat je niet zonder meer overtuigen door herhaling of onwetenheid. Het is voor elke zich ontwikkelende filosoof van cruciaal belang om argumenten samen te stellen en te bekritiseren.
   Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Filosofie beoefenen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Ontwikkel een onderzoekende instelling en breng die in de praktijk. Een belangrijk onderdeel van filosofie is onderzoek naar en analyse van de wereld. Om het anders te stellen: een centrale taak van de filosofie is het vinden van manieren om de fundamentele structuren en patronen van het leven te definiëren en te beschrijven—vaak door ze op te breken in kleinere onderdelen.

   • Er is niet een superieure onderzoeksmethode die per definitie beter is dan alle andere. Daarom is het belangrijk om een benadering te ontwikkelen die intellectueel gezien zowel rigoureus als boeiend is.
   • De beslissingen die je in dit stadium maakt hangen af van het soort vragen dat je stelt en de relaties die je onderzoekt. Ben je geïnteresseerd in de menselijke toestand? Politieke regelingen? Verbanden tussen concepten, of tussen woorden en concepten? De verschillende focusgebieden kunnen leiden tot verschillende benaderingen op het gebied van de vraagstelling en de theorievorming. Het lezen van filosofische teksten zal je helpen deze afwegingen te maken. Dat doet het door je bloot te stellen aan manieren waarop andere mensen filosofie in het verleden hebben benaderd.
   • Sommige filosofen vertrouwen volledig op hun geest en rationaliteit; en niet op de zintuigen, die ons soms kunnen misleiden. Descartes, een van de meest gerespecteerde filosofen uit de geschiedenis, was iemand die voor deze aanpak koos. Er zijn ook filosofen die hun eigen observaties van de wereld om hen heen gebruiken als de basis voor hun onderzoekingen naar de aard van het bewustzijn. Dit zijn twee zeer uiteenliggende manieren van filosoferen, maar zijn allebei even geldig.
   • Als je dat kunt is het geweldig om de bron van je eigen onderzoekingen te zijn. Omdat je altijd voor jezelf beschikbaar bent, kan elke onderzoeking naar jezelf (en dat kunnen er hartstikke veel zijn) je in staat stellen om vooruitgang te boeken. Overweeg de grondslag van wat jij gelooft. Waarom geloof je wat jij gelooft? Begin vanaf nul en bevraag je redenering.
   • Waar je je onderzoek ook op toespitst, probeer systematisch te zijn in je denkwijze. Wees rationeel en consequent. Vergelijk en contrasteer, scheid de zaken mentaal om ze te proberen te begrijpen. Vraag jezelf af wat er zou gebeuren als twee dingen gecombineerd zouden zijn (synthese) of als er iets uit het proces of het verband verwijderd wordt. Blijf onder deze verschillende omstandigheden vragen stellen.
2. 
   2
   Begin je ideeën uit te schrijven. Schrijf uit wat jij over de onderwerpen van je onderzoek denkt, waaronder ook ideeën waarvan je denkt dat je ze niet op zou moeten schrijven (mogelijk omdat je denkt dat anderen die ideeën dom zouden vinden). Hoewel je misschien niet gelijk tot treffende conclusies zult komen, zul je je eigen aannames voor jezelf in kaart brengen. Je zult waarschijnlijk versteld staan van hoe onnozel sommige van je aannames kunnen zijn, en daar zul je rijper van worden.

   • Als je niet weet waar je moet beginnen kun je vragen behandelen die andere filosofen reeds verkend hebben. Denk bijvoorbeeld aan hoe men het bestaan van god zou moeten behandelen, of we een vrije wil hebben of dat ons bestaan door het lot bepaald wordt.
   • De ware kracht van de filosofie ligt in de continuïteit van denken die je zult behouden in je schrijfwerk. Als je een kwestie onderzoekt zal een enkele notitie waarschijnlijk niet zo veel uitrichten. Maar als je gedurende dag naar die kwestie terugkeert, zullen de verschillende omstandigheden die je die dag tegenkomt je nieuwe inzichten kunnen verschaffen. Het is deze cumulatieve denkkracht die tot die ‘Eureka!’-momenten zal leiden.
3. 
   3
   Ontwikkel een levensfilosofie. Met het schrijven zul je een filosofisch perspectief beginnen te ontwikkelen, en tot logische en weloverwogen ideeën over het leven en de wereld komen.

   • Het komt vaak voor dat filosofen hun perspectief na verloop van tijd bijstellen of aanpassen, zeker als die een specifieke kwestie betreft. Dit zijn raamwerken, denkpatronen. Veel van de grootste filosofen aller tijden hebben dergelijke raamwerken ontwikkeld. Tegelijkertijd dien je in je achterhoofd te houden dat je elke kwestie met een kritische blik moet blijven bekijken.
   • De kerntaak die ten grondslag ligt aan de inspanningen van de filosoof is die van de modelontwikkeling. Ieder van ons wordt gedreven door een realiteitsmodel dat continu aangepast wordt om te blijven stroken met onze observaties. We kunnen deductieve (e.g. “vanwege de zwaartekracht zal de steen op de grond vallen waar ik de steen loslaat.”) en inductieve (e.g. “ik heb dit weerpatroon al hartstikke vaak gezien; ik weet zeker dat het gaat regenen”) redeneervormen toepassen om dit model van opeenvolgende benaderingen te creëren. Het ontwikkelen van filosofische theorieën omvat het uitdrukkelijk maken van deze modellen en ze vervolgens grondig te bestuderen.
4. 
   4
   Herschrijf en vraag om feedback. Je dient de eerste en kladversies van je werk te herschrijven om je ideeën beter te organiseren. Vervolgens kun je je werk laten lezen door anderen. Je kunt je vrienden, familieleden, docenten of klasgenoten vragen wat ze van jouw werk vinden. Ook kun je je teksten online uploaden (op een website, blog of internetforum) en daar om reacties vragen.

   • Wees erop voorbereid om kritiek te ontvangen, en gebruik die kritiek om je eigen ideeën te verbeteren. Onthoud altijd om het gepresenteerde bewijs te analyseren om een breder begrip te vinden. Laat de kritiek en de inzichten van anderen je helpen je eigen denkvermogen te verbeteren.
   • Wees op je hoede voor kritiek die weinig of geen tekenen van een doordachte uitwisseling vertoont (of de these begrepen is, of überhaupt gelezen). Dergelijke critici gaan ervan uit dat ze denkers zijn, zonder de filosofische discipline die hier gepresenteerd wordt te accepteren, maar gaan er nochtans van uit dat ze recht hebben op filosofische overweging. Dit soort discussies zullen onvruchtbaar zijn en ad nauseam doorgaan.
   • Herschrijf je teksten als je feedback van je lezers gehad hebt, en zorg ervoor dat je rekening houdt met de bruikbare kritiek die gegeven is.
   Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Een prof worden

Pdf downloaden

1. 
   1
   Behaal een hoge academische graad. Als jij een professionele carrière als filosoof ambieert, zul je een doctoraat moeten behalen of op zijn allerminst een master.

   • Je brood verdienen met filosofie betekent dat je je kennis en (hopelijk ook) wijsheid inzet om originele filosofische inzichten te produceren en filosofie te doceren. Met andere woorden, de hedendaagse professionele filosoof is een academicus—en daarvoor is een hoge academische graad een vereiste.
   • Bovendien zal de geavanceerde opleiding je helpen het filosofisch denkvermogen uit te breiden. Zo zul je namelijk een zeer gedisciplineerde schrijfstijl moeten aanleren die in de academische vakbladen gehanteerd wordt.
   • Besteed wat tijd aan het verkennen van de filosofieprogramma’s aan de verschillende universiteiten in het land. Kies voor de universiteit die jou het best lijkt en meld je aan. De concurrentie voor onderzoeksmasters is hevig, dus de kans bestaat dat je niet gelijk toegelaten wordt tot het eerste programma waar je je voor aanmeldt. Het is daarom verstandig om je voor meerdere opleidingen aan te melden.
2. 
   2
   Publiceer je ideeën. Nog voor je volledig afgestudeerd bent, dien je vast te proberen je ideeën te publiceren.

   • Er zijn meerdere academische vakbladen die zich op filosofie toespitsen. Door je essays in deze vakbladen te publiceren zul je een reputatie als filosofisch denker opbouwen. Zo wordt de kans dat je een baan als docent Filosofie scoort een stuk groter.
   • Het is ook verstandig om je werk te presenteren op academische conferenties. Door deel te nemen aan deze evenementen kun je bovendien meer feedback krijgen van andere professionele denkers. Bovendien is deze vorm van netwerken goed voor je loopbaanperspectief.
3. 
   3
   Leer les te geven. Veel van de grootste wijsgeren aller tijden hebben lesgegeven. Daarnaast zullen universiteiten die jou inhuren om professioneel filosofie te bestuderen ervan uitgaan dat jij andere filosofen in de dop les zult geven.

   • Er zullen zich waarschijnlijk kansen tot lesgeven voordoen terwijl jij zelf nog studeert. Zo kun je bachelorstudenten onderwijzen over de filosofie en tegelijkertijd aan je pedagogische vaardigheden werken.
4. 
   4
   Vind een baan. Nadat je je doctoraat (of master) behaald hebt, kun je een baan gaan zoeken als docent of professor Filosofie. Bij dit proces is de concurrentie waar mogelijk nog heviger dan bij het aanmelden voor de onderzoeksmaster. Ga ervan uit dat je minstens een paar keer afgewezen zult worden voor je uiteindelijk een aanstelling in de wacht sleept.

   • Veel afgestudeerde filosofen vinden uiteindelijk geen baan in de academische wereld. Weet echter dat de vaardigheden die jij opgedaan hebt tijdens je studie je op allerlei verschillende manieren van dienst kan zijn. Zo kunnen die vaardigheden je helpen een andere baan te vinden, en kun je natuurlijk ook altijd in je vrije tijd met filosofie bezig blijven. Weet ook dat het werk van veel grote filosofen tijdens hun leven nooit volledig erkend is, en pas postuum de aandacht en waardering kreeg die het verdiende.
   • De voordelen van gedisciplineerd denken kan niet overschat worden. In de hedendaagse maatschappij, met de rechtstreekse toegang tot enorme hoeveelheden informatie (soms deels misleidend, soms iets erger, soms zelfs doelbewust gericht op het ontaarden van iemands geestelijke gezondheid), is de onderzoekende geest van de filosoof onmisbaar. De filosoof beschikt namelijk over het instrumentarium dat nodig is om halve waarheden of totale onwaarheden te herkennen.
   Advertentie

Tips

• Afvragen is filosofie, filosofie is afvragen. Houd nooit op jezelf af te vragen waarom of hoe iets in elkaar steekt—zelfs niet als je daar antwoord op krijgt.
• Probeer de zin en betekenis van alles om je heen te ontrafelen. Als je iets tegenkomt waarvan je gevoel zegt dat het niet logisch is of “louche” lijkt, probeer er dan achter te komen waarom dat zo is. Filosofie draait om meer dan het lezen van filosofische teksten. Ware filosofie vloeit voort uit het dagelijks nadenken over en analyseren van alles om ons heen.
• Schroom niet om standpunten te betwisten die tegenovergesteld zijn aan wat jij gelooft. In staat zijn om zoveel mogelijk aspecten van kwesties te beschouwen is een uitstekende manier om je eigen argumenten en denkpatronen aan te scherpen. Een geweldige filosoof kan (en zal) zelfs de meest basale opvattingen die zijn/haar samenleving koestert in twijfel trekken zonder te vrezen voor kritiek. Dat is precies wat Darwin, Galileo en Einstein deden, en daarom zullen ze ook nooit vergeten worden.
• Het is zoals Thomas Jefferson ooit zei: “Hij die een idee van mij ontvangt, ontvangt dat idee zelf zonder dat het mijne minder wordt, zoals ook hij die zijn kaars aan die van mij aansteekt licht ontvangt zonder mij te verduisteren.” Wees niet bang om je ideeën te laten gebruiken door anderen. Als mensen jouw ideeën horen zal dat kritiek en bijdrage aanwakkeren, waardoor jouw eigen gedachten en tegenargumentatie alleen maar sterker worden.
• Aannames zijn de nagel aan de doodskist van de filosofie en het frisse, intelligente denken. Blijf jezelf altijd afvragen “waarom?”
• Blijf altijd vragen stellen. Vragen reiken ons de sleutel aan waarmee we ons onbeperkte potentieel kunnen ontgrendelen.

Advertentie

Waarschuwingen

• Schroom niet om een radicale mening te uiten, maar laat de nieuwigheid en originaliteit je er niet van weerhouden om de redelijkheid van conservatievere ideeën in te zien.
• Door te filosoferen zullen je ideeën rijpen. Ze kunnen zelfs zo ver door rijpen dat jij en je vrienden uit elkaar groeien. Het kan zijn dat je vrienden geen interesse hebben in jouw filosofie, of dat ze niet bereid zijn om water bij de wijn te doen. Dit is normaal, maar kan isolerend zijn. De zoektocht van de filosoof is uiterst persoonlijk, en het leven van de filosoof kan solitair zijn.

Advertentie