Edelstenen identificeren

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Deel één: verifiëren dat de steen een edelsteen is

Deel twee: basisobservaties

Deel drie: bestudeer de edelsteen gedetailleerd

Tips en waarschuwingen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Je kunt de meeste edelstenen snel identificeren door enkele basis karakteristieken te bekijken, zoals de kleur en het relatieve gewicht. Echter, als je een grondigere, accurate identificatie wilt, heb je speciale gereedschappen nodig om het binnenste van de steen te onderzoeken.

Stappen

Pdf downloaden

Voordat je begint: gebruik identificatiekaarten

1. 
   1
   Investeer in een identificatiekaart. Als je denkt dat je vaak edelstenen zult moeten identificeren, is het goed om te investeren in een geprinte kaart of een referentiehandleiding.

   • Als je twijfelt, zoek dan een boek of kaart die wordt erkend door het 'Gemological Institute of America' (GIA).
2. 
   2
   Zoek op internet naar basiskaarten. Als je slechts af en toe een edelsteen moet identificeren, kun je dat mogelijk doen door op internet individuele identificatiekaarten voor edelstenen te bekijken. Deze kaarten zijn veel minder gedetailleerd en minder uitgebreid, maar kunnen in nood helpen.

   • De identificatiekaart voor hiddeniet edelstenen kan gebruikt worden wanneer kleur en hardheid bekend zijn.
   • Het Gem Select RI-diagram kan gebruikt worden als je de refractie-index en dubbele breking weet: http://www.gemselect.com/gem-info/refractive-index.php
   • De 'American Federation of Mineralogical Societies' (AFMS) biedt een gratis Mohs' hardheidsschaal: http://www.amfed.org/t_mohs.htm
   Advertentie

Methode 1

Methode 1 van 3:

Deel één: verifiëren dat de steen een edelsteen is

Pdf downloaden

1. 
   1
   Voel het oppervlak van de steen. Een steen met een ruw of zandachtig oppervlak zou niet als edelsteen geïdentificeerd moeten worden.
2. 
   2
   Controleer de kneedbaarheid. Een steen die makkelijk kneedbaar is – dus makkelijk te vormen is door hameren, pletten of buigen – is waarschijnlijk een metaalerts in plaats van een edelsteen.

   • Echte edelstenen hebben een kristalstructuur. Deze structuur kan worden gevormd door te snijden, breken en schuren, maar heeft een vaste vorm die niet door druk alleen kan worden gewijzigd.
   • Sla niet met een hamer op een steen als je hem niet wilt verbrijzelen. Echte edelstenen buigen en vervormen niet, maar ze kunnen wel breken.
3. 
   3
   Weet welke materialen niet geclassificeerd zijn als edelsteen. Met name parels en gefossiliseerd hout kunnen per abuis als edelsteen worden geclassificeerd, ze voldoen strikt gezien echter niet binnen de kwalificaties.
4. 
   4
   Pas op voor synthetische stenen. Synthetische stenen hebben dezelfde structuur, chemische samenstelling en fysieke eigenschappen als hun natuurlijke tegenhangers, maar ze worden in een laboratorium geproduceerd in plaats van in de natuur. Je kunt een synthetische steen doorgaans herkennen aan enkele karakteristieken.

   • Synthetische stenen hebben vaak een gebogen groeipatroon binnenin de steen, in plaats van een hoekig groeipatroon.
   • Ronde gasbellen die in lange strengen voorkomen zijn vaak een indicator, maar pas op, een interne gasbel kan ook voorkomen bij natuurlijk stenen.
   • Platinum of gouden plaatjes kunnen aan synthetische stenen plakken.
   • Insluitsels met een vingerafdruk-patroon komen veel voor bij synthetische stenen, evenals nagelvormige insluitsels, V-vormige groeipatronen, sliertige sluierachtige insluitsels en interne cilindrische structuren.
5. 
   5
   Kijk uit voor imitatiestenen. Een imitatiesteen is een materiaal dat er op het eerste gezicht uit ziet als een echte edelsteen, ondanks het feit dat het van een heel ander materiaal is gemaakt. Deze stenen kunnen natuurlijk of kunstmatig zijn. Er zijn een aantal goede technieken om ze te herkennen. Besteed in het bijzonder aandacht bij het controleren van turquoise, lapis, saffier, robijn en smaragd, er zijn namelijk veel behandelingen mogelijk die de stenen er als natuurlijk uit doen zien.

   • De oppervlakte van een imitatiesteen kan er gepokt en ongelijk uitzien, zoals de schil van een sinaasappel.
   • Sommige imitaties hebben spiraal-markeringen die bekend staan als "flow lines."
   • Grote, ronde bellen komen veel voor bij imitaties.
   • Imitaties voelen doorgaans lichter aan dan hun natuurlijke tegenhangers.
6. 
   6
   Bepaal of de edelsteen een samengestelde steen is. Samengestelde stenen worden gemaakt van 2 of meer materialen. Deze stenen kunnen in zijn geheel uit natuurlijke edelstenen bestaan, maar doorgaans worden er synthetische materialen toegevoegd.

   • Gebruik een diagnostische lamp om de steen te belichten wanneer je controleert op tekenen van samenstelling.
   • Kijk uit naar verschillen in glans en naar gekleurd of kleurloos cement.
   • Zoek ook naar het rode-ring effect. Leg de steen plat neer en zoek naar een rode ring langs de buitenrand van de steen. Als je deze ring ziet, heb je waarschijnlijk een samengestelde steen.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Deel twee: basisobservaties

Pdf downloaden

1. 
   1
   Kijk naar de kleur. De kleur van een edelsteen is vaak je eerste aanwijzing. Dit component kan verder onderverdeeld worden in 3 delen: schakering, tint en saturatie.

   • Werp geen licht op de steen om zijn kleur te bepalen, tenzij je een donkere steen hebt en moet bepalen of hij zwart, donkerblauw of andere donkere kleur is.
   • Schakering verwijst naar de algehele kleur van de steen. Wees zo specifiek mogelijk. Als een steen bijvoorbeeld geel-groenig is, identificeer het dan zo in plaats van alleen rood te zeggen. De GIA maakt onderscheid tussen 31 verschillende kleurschakeringen.
   • "Tint" geeft aan of de steen een donkere, medium, lichte, of er ergens tussenin, kleur heeft.
   • "Saturatie" verwijst naar de intensiteit van de kleur. Bepaal of de schakering warm is (geel, oranje, rood) of koud (paars, blauw, groen) is. Bij warme kleuren controleer je de steen op bruine tinten. Bij koude kleuren controleer je op grijze tinten. Hoe meer bruin of grijs je ziet, des de lager de saturatie van de steen is.
2. 
   2
   Observeer de transparantie. Transparantie beschrijft hoe het licht door de steen wordt gefilterd. Een steen kan doorzichtig, doorschijnend of ondoorzichtig zijn.

   • Doorzichtige stenen: volledig transparant (bijvoorbeeld: diamanten).
   • Doorschijnende stenen: je kunt erdoorheen kijken, maar er is wat kleur of vervaging die het beeld vervormd (bijvoorbeeld: amethist en aquamarijn).
   • Ondoorzichtige stenen: je kunt er niet doorheen kijken (bijvoorbeeld: opaal).
3. 
   3
   Controleer het relatieve gewicht of de geschatte relatieve dichtheid. Je kunt het relatieve gewicht – hoe zwaar de edelsteen is – bepalen door hem in je handen te houden. Dit is een snelle en makkelijke manier om het gewicht van een steen te schatten zonder complexe dichtheidstesten en vergelijkingen te doen.

   • Om het relatieve gewicht te schatten, plaats je de steen in de palm van je hand en vraag je jezelf af of hij zo zwaar voelt als je zou verwachtten met het oog op de afmeting ervan, of dat hij zwaarder of ongewoon licht aanvoelt.
   • Metingen van relatieve dichtheid zijn vrij ouderwets onder gemmologisten, metingen voor het relatieve gewicht worden als relatief accurate schattingen beschouwd.
   • Aquamarijn heeft bijvoorbeeld een laag relatief gewicht, terwijl blauwe topaas, die er vergelijkbaar uitziet, een hoog relatief gewicht heeft. Zo ook heeft een diamant een lager relatief gewicht dan een synthetische, kubische zirkoon.
4. 
   4
   Let op de snede. Hoewel dit geen onfeilbare identificatiemethode is, worden bepaalde edelstenen doorgaans op bepaalde manieren gesneden. Ideale sneden worden vaak bepaald door de manier waarop het licht van de kristalstructuur van de steen weerkaatst.

   • De meest voorkomende sneden die je tegen zult komen zijn onder andere: gefacetteerd, cabochon, cameo, gemmen en kralen. Binnen elk van deze slijpstijlen bestaan er doorgaans ook substijlen.
   Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Deel drie: bestudeer de edelsteen gedetailleerd

Pdf downloaden

1. 
   1
   Vraag jezelf af of schadetests geschikt zijn. Er zijn een aantal identificatiemethoden die je misschien wilt vermijden als je de edelsteen in zijn huidige staat wilt behouden. Hieronder vallen hardheid-, streep- en splijttests.

   • Sommige stenen zijn harder dan anderen en de hardheid wordt doorgaans gemeten met de schaal van Mohs. Gebruik de verschillende substanties in een hardheidkit om het oppervlak van de edelsteen te bekrassen. Als de steen bekrast kan worden, is het zachter dan de substantie waarmee je hem hebt bekrast. Als de steen niet bekrast kan worden, is het harder dan de betreffende substantie.
   • De streeptest doe je door de steen over een keramisch oppervlak te trekken. Vergelijk de streep die wordt gecreëerd met de strepen die op een strepenkaart worden geïllustreerd.
   • "Splijting" refereert aan de manier waarop een kristal breekt. Als er splinters langs het oppervlak ontstaan, onderzoek dan het gebied in de splinters. Zo niet, dan zul je de edelsteen hard genoeg moeten slaan on hem te breken. Observeer of het gebied afgerond is zoals ringen op een schelp, recht is zoals traptreden, granulair is, splinterig is of ongelijk is.
2. 
   2
   Controleer het optische fenomeen. Een optisch fenomeen komt alleen voor in bepaalde stenen. Afhankelijk van de steen kun je kleurverandering, asterisme, stroken van bewegend licht of meer zien.

   • Controleer het optische fenomeen door een diagnostische lamp over het oppervlak van de steen te schijnen.
   • Kleurverandering is een van de meest belangrijke optische fenomenen om naar uit te kijken, en elke steen moet gecontroleerd worden op kleurverandering. Kijk uit naar veranderingen in kleur in natuurlijk licht, gloeiend licht en fluorescerend licht.
3. 
   3
   Bekijk de glans. Glans refereert aan de kwaliteit en intensiteit waarmee een oppervlak licht reflecteert. Wanneer je test op glans, laat het licht dan reflecteren van dat deel van de edelsteen dat het beste geslepen is.

   • Om te controleren op glans draai je de steen zo dat er licht van het oppervlak kan reflecteren. Bekijk de steen met het blote oog en met een 10x vergroting.
   • Bepaal of de steen er vaag, wasachtig, metaalachtig, glimmend (diamantachtig), glasachtig (glazig), vettig of zijdeachtig uitziet.
4. 
   4
   Observeer de dispersie van de edelsteen. De manier waarop een steen wit licht scheidt tot de spectrale kleuren wordt dispersie genoemd, en het zichtbare deel van dispersie wordt vuur genoemd. Onderzoek de hoeveelheid en kracht van dit vuur om te helpen de steen te identificeren.

   • Laat het diagnostische licht door de steen heen schijnen en onderzoek het vuur binnenin de steen. Bepaal of het vuur zwak, middelmatig, sterk of extreem is.
5. 
   5
   Bepaal de refractie-index. Je kunt de refractie-index (RI) testen met een refractometer. Met dit apparaat kun je bepalen in hoeverre de richting van het licht in de steen wordt gewijzigd. Elke edelsteen heeft zijn eigen RI, het bepalen van de RI van een monster kan je dus helpen bepalen wat voor een steen het is.

   • Plaats een druppel RI-vloeistof op het metalen oppervlak van de refractometer, nabij de achterkant van de kristallen halve cilinder (het raam waarop de steen geplaatst wordt).
   • Plaats de steen met facetten omlaag op de druppel vloeistof en schuif hem met je vingers naar het midden van de kristallen halve cilinder.
   • Kijk door de lens zonder vergroting. Blijf kijken totdat je de contouren van een bel ziet en kijk dan naar de bodem van de bel. Neem de meting daar en rond het decimaal af naar het dichtstbijzijnde honderdste.
   • Gebruik de vergrotende lens om een specifieke meting te doen en rond deze af op het dichtstbijzijnde duizendste.
6. 
   6
   Overweeg om ook de dubbele breking te testen. De dubbele breking is gerelateerd aan de RI. Terwijl je de test voor dubbele breking uitvoert, draai je de edelsteen op de refractometer een totaal van 6 keer tijdens de observatieperiode. Noteer de veranderingen.

   • Voer een standaard RI-test uit. In plaats van de steen stil te laten liggen, draai je hem geleidelijk 180 graden met steeds een stap van ca. 30 graden. Bij elke 30 graden doe je een nieuwe RI-meting.
   • Trek de laagste meting van de hoogste af om de dubbele breking te bepalen. Rond af of het dichtstbijzijnde duizendste.
7. 
   7
   Controleer op enkele of dubbele refractie. Gebruik deze test op doorzichtige en doorschijnende stenen. Je kunt bepalen of de steen een enkele (SR) of dubbele refractie (DR) heeft om te helpen hem te identificeren. Sommige stenen kunnen als combinatie (AGG) geclassificeerd worden.

   • Zet het licht van een polariscoop aan en plaats de steen met facetten omlaag op de onderste glazen lens (polarisator). Kijk door de bovenste lens (analysator) en draai de bovenste lens totdat het gebied rondom de steen er het donkerst uitziet. Dit is je beginpunt.
   • Draai de analysator 360 graden en bekijk hoe het licht rondom de steen verandert.
   • Als de steen er donker uitzag en donker blijft, gaat het waarschijnlijk om enkele refractie. Als de steen licht begin en licht blijft, is het waarschijnlijk een combinatie. Als de lichte of donkere delen rondom de steen veranderen, gaat het waarschijnlijk om dubbele refractie.
   Advertentie

Tips

• Maak de edelsteen schoon met een daarvoor bedoelde doek voordat je hem test. Vouw de doek in vieren en steek de steen erin. Wrijf de steen grondig tussen de lagen van de doek en gebruik je vinger om vuil, vingerafdrukken of olie weg te krijgen.
• Houd de steen vast met een pincet terwijl je hem onderzoekt, om te voorkomen dat je er oliën of viezigheid op overbrengt.

Advertentie

Benodigdheden

• Edelsteen identificatiekaart
• Doek voor schoonwrijven edelsteen
• Pincet
• 10x vergrootglas
• Lichtbron, natuurlijk licht of nabootsing van natuurlijk licht
• Diagnostische lamp
• Refractometer
• Refractie-index (RI) vloeistof
• Polariscoop
• Hardheidkit
• Keramische plaat
• Microscoop