Bramen kweken

Wanneer de bramen opkomen, dan weet je dat de zomer is aangebroken. In grote delen van de wereld groeien ze in het wild, maar de gecultiveerde varianten produceren karakteristieke donkere bessen die sappig en zoet zijn, en gewoonlijk ook groter dan hun wilde neven. Je kunt ze in de meeste soorten grond kweken, en in de meeste regio’s met warme zomers en relatief milde winters. Je kunt leren om een geschikte variant te kiezen, de uitlopers te leiden en voor je bramenplanten te zorgen gedurende het seizoen om jezelf het meest geharde gewas te geven.

Deel 1

Deel 1 van 4:

Selecteren van varianten

Pdf downloaden

1
Selecteer een variëteit die geschikt is voor het klimaat. De wilde Dijkviltbraam is een zich hardnekkig verspreidende variëteit in grote delen van Nederland, maar gecultiveerde variëteiten zijn over het algemeen sappiger, groter en steviger dan wilde bramen. Als je bramen gaat planten, is het verstandig om een van deze soorten te nemen, gebaseerd op de structuur van de stam, het groeipatroon en of de variant doorns heeft. Er zijn honderden soorten en variëteiten om uit te kiezen, maar als je de basiscategorieën kent, kun je een weloverwogen beslissing nemen.
- Als je in een regio met heel koude winters woont, is een rechtopgaande variëteit met doorns de beste keus. Deze kunnen het het beste opnemen tegen de elementen en zullen de meest solide basis bieden voor jouw klimaat.
- Als je in een regio leeft met heel droge, winderige zomers, kun je het beste een kruipende variant planten. Deze zijn goed bestand tegen de omstandigheden in bijzonder ruwe woestijnachtige klimaten.
- De meeste variëteiten zijn in staat om te groeien in regio’s waar de temperatuur minstens 200 tot 300 uren onder de 7°C komt, inclusief de groeizones 7, 8 en 9.^[1]XBron
2
Overweeg de robuustheid van kruipende of geleide variëteiten. Traditionele geleide variëteiten lijken qua groei sterk op de wilde braam, uitlopend in scheuten, zich naar alle kanten uitspreidend, wat betekent dat ze over een lattenwerk met draden geleid moeten worden om de groei te controleren. Oude vruchtendragende stengels zullen verwijderd moeten worden, maar nieuwe, eerstejaars stengels (nieuwe groei) hoeven niet gesnoeid te worden.^[2]XBron Kruipende variëteiten hebben vaak moeite met bijzonder koude winters, en ze dragen geen fruit tot hun tweede jaar.
- De Evergreen, Marion, Obsidian, Chester, Hull, en Black Diamond zijn allemaal populaire varianten van kruipende bramen.
3
Denk na over het gemakkelijke planten van staande, rechtopgaande of half rechtopgaande variëteiten. Deze varianten van de braam groeien meer als een heg en zullen ondersteund moeten worden met een T-raamwerk of een soort paal. Ze zijn gemakkelijker te controleren en onderhouden, maar vereisen grondig snoeien; de uitlopers groeien recht omhoog, vanuit het hart van de plant, in plaats van kruipend over de grond. Veel van deze variëteiten zullen in het eerste jaar na het planten al fruit produceren. De rechtopgaande varianten met doorns zijn het best opgewassen tegen het koude klimaat.^[3]XBron
- Illini, Kiowa, Shawnee, Apache, Triple Crown, en Natchez zijn allemaal populaire variëteiten van rechtopgaande en half rechtopgaande bramen.
Kruipende, staande en hybride varianten zijn nu allemaal beschikbaar in soorten met en zonder doornen, wat betekent dat je heel wat gemakkelijker kunt oogsten zonder je vingers open te halen. Doornloze variëteiten neigen ernaar wat gevoeliger te zijn voor kouder weer, wat de doornige varianten een robuustere keuze maakt voor de meeste klimaten.^[4]XBron
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 4:

Bramen planten

Pdf downloaden

1
Kies een locatie om te planten. Bramen kunnen in de meeste soorten vruchtbare grond groeien, vooral in lichtzure grond (tussen 5.5 en 7 pH) dat rijk is aan humus. Speciaal grond dat rijk is aan zand of klei is minder wenselijk. Kies een plantlocatie met goede drainage en maximum blootstelling aan zonlicht om te zorgen dat je bramen evenwichtig rijpen. Sommige doornloze varianten zijn gevoelig voor "zonnebrand", dus enige schaduw is geen probleem, vooral in zonnige regio’s.
- Plant bramen niet in de buurt van nachtschade, of leden van de nachtschadefamilie, inclusief tomaat, aardappel en peper. Verwelkingsziekte, een veel voorkomende aantasting bij bramen, kan overgebracht worden via de grond.
- Plant bramen niet in de nabijheid van andere doornstruiken, of bij ongeacht welke wildgroeiende bramen. Kweek je bramen op een verse plaats om veelvoorkomende overdraagbare ziektes te vermijden.
- In koudere klimaten kunnen bramen sneller gedijen en rijpen in een broeikas. Hoewel ze zelfbevruchtend zijn, hebben ze nog steeds voordeel van kruisbestuiving, wat betekent dat het een goed idee is om twee verschillende variëteiten te kweken, als je ze in een kas kweekt. Ze hebben minstens 200 uur onder de 4°C nodig, maar kunnen binnen gehouden worden tussen de 15° en 21°C.^[5]XBron
2
Bereid je perceel voor. Wanneer je je perceel hebt geselecteerd, moet je de grond zeker 30 cm diep omspitten om hem goed te laten beluchten. Meng een laag compost van 5 cm en een laag organische meststoffen van 5 cm om te bemesten.
- Het is gewoonlijk het beste om klein te beginnen. Omdat bramen in het juiste klimaat (lange droge zomers) echt kunnen woekeren, is het gemakkelijk om jezelf per ongeluk te bedelven onder bramen. Als je wilt testen hoe bramen het zullen doen in jouw omgeving, begin dan met een enkele staande variant. Plaats deze ergens met ruimte om uit te breiden. Als je niet het soort productie krijgt dat je wilt, kun je meer rijen planten.
- Als je meerdere rijen bramen gaat planten, houd dan een afstand van 2 tot 3 meter tussen de rijen aan. Staande planten kunnen dichter op elkaar staan dan kruipende varianten. Je kunt de stokken voor je traliewerk plaatsen voordat je je bramen plant, of daarna. Traliewerken worden besproken in de volgende sectie.
3
Plant bramenstammen in de late herfst of het vroege voorjaar. Als je ergens leeft met heel koude winters, kun je het beste wachten tot het voorjaar om je bramen in de grond te zetten. In gebieden met zachtere winters is het beter om de bramen in de herfst te planten. Daarmee geef je ze een kans om zich te settelen voor het groeiseizoen.
- Bramenplanten moeten ongeveer 15 – 20 cm diep geplant worden, en op 90 tot 180 cm afstand van elkaar. Staande en rechtopgaande planten kunnen dichter bij elkaar dan kruipende varianten, die bij voorkeur op 180 -210 cm afstand van elkaar geplant worden. Geef de stengels na het planten ongeveer 4 liter water.
- Bij bramenplanten die gekocht zijn uit kassen zal meestal 15 tot 20 cm stengel in ruststand uit de wortelkluit steken. Ze zullen er niet altijd als de mooiste plant uitzien, maar zullen in de lente krachtig scheuten aanmaken.
- Koop je bramenplantjes bij een kas in jouw gebied, een paar dagen voor je ze in de grond wilt zetten. Als je je plantjes online koopt, probeer ze dan een of twee maanden van te voren te bestellen. Houd de wortels vochtig door ze in je perceel te zetten en de wortelkluit met wat grond te bedekken zolang ze nog niet geplant kunnen worden.
4
Geef bramen 2.5 tot 5 cm water per week en overweeg om in de lente een laag mulch aan te brengen. Bramenplanten kunnen tussen de 2,5 en 5 cm water nodig hebben per week, afhankelijk van het klimaat. Als je een groot perceel met bramen hebt, dan kan druppelbevloeiing een goed idee zijn, terwijl kleinere stukken grond prima met de hand water kunnen krijgen. In bijzonder droge of winderige gebieden kan een laag mulch helpen om erosie te voorkomen.
- Mulchen met dennenschors, dennennaalden of worteldoek kan helpen om de grond in de onmiddellijke omgeving van de bramen te beschermen tegen onkruid en erosie. Ongeveer 5 cm van een willekeurige soort mulch zal voldoende zijn voor bramen.^[6]XBron
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 4:

Leiden en snoeien

Pdf downloaden

1
Plaats een systeem van palen voor staande planten. Plant palen van ongeveer 1,8 meter hoog om elke staande plant, met een kruisbalk van ongeveer 1 meter lang, die je op ongeveer 1 meter hoogte op de palen vastzet. Terwijl de stengels opgroeien, kun je de nieuwe scheuten rond de palen leiden. Op die manier help je het gewicht van de stengels, bladeren en bessen te ondersteunen.
- Staande en halfstaande braamvariëteiten zullen voornamelijk recht omhoog groeien, soms ook erg hoog. Om de groei te stimuleren is het belangrijk om een lattenframe te gebruiken, zoals je ook bij rozen doet, of bij een andere slingerende stengel. Je wilt de braam iets geven om langs te klimmen. Over het algemeen hoef je staande planten in hun eerste jaar niet te geleiden.^[7]XBron
- Lattenframes voor bramen hoeven niet in detail uitgewerkt te worden. Plant ze langs bestaande hekken, of gebruik oude hekwerken om bramen te ondersteunen. Idealiter zullen palen ongeveer zo dik zijn als je pols, dus 2 x 2 balken zullen prima werken.
2
Installeer een hekwerk met draad voor het leiden van de bramen. Wanneer je kruipende variëteiten plant, is het belangrijk om ze een horizontale route te bieden waar ze zich omheen kunnen slingeren. Plaats 120 tot 180 cm hoge palen op 150 of 180 cm van elkaar op een rij. Span dan twee lijnen afrasteringdraad tussen de palen, een aan de bovenkant van de palen en een ongeveer 30 cm boven de grond.
- Het is ook mogelijk om twijndraad, koord of hout te gebruiken om elke paal aan de volgende te verbinden. Gebruik om het even welke materialen je bij de hand hebt om de bramen langs te laten klimmen.
- In het gunstigste geval zullen kruipende bramen zich in twee rijen verspreiden, een hoger en een lager, langs beide draden. Door goed te snoeien kun je nieuwe robuuste aangroei leiden langs de afrastering en minder sterke uitlopers terugknippen. Door de planten op orde te houden stimuleer je de groei van fruit en de algemene gezondheid van de plant, doordat je water en zonlicht de kans geeft om bij de gezondste stengels te komen.
3
Wied de grond en laat de plant gedurende het eerste seizoen met rust. Trek onkruid dat rond de bramen groeit uit en blijf ze wekelijks water geven terwijl de seizoenen voorbij gaan. In het late voorjaar zou je blaadjes en misschien wat bloesem moeten zien opkomen, of niet, afhankelijk van het klimaat en de variëteit. Stengels en nieuwe uitlopers worden zichtbaar, hoewel je geen fruit zult krijgen.^[8]XBron
- In het late voorjaar zullen de stengels ambitieus uitlopers gaan maken en jij kunt oefenen met het leiden van de uitlopers langs het hekwerk als je dat wilt, of ze ondersteunen met de palen. In het algemeen hoef je je niet druk te maken over terugsnoeien, omdat je geen fruit zult hebben. Je wilt de plant een stevig wortelsysteem laten vormen.
- In de winter, na je eerste seizoen, kun je stengels terugsnoeien tot ongeveer 1 meter hoog en 0,5 meter breed, om de voedingsstoffen terug te laten gaan naar de wortels. Afhankelijk van het soort groei dat je gedurende het seizoen gehad hebt, kun je je plant overeenstemmend winterklaar maken. Winterklaar maken wordt in het volgende deel besproken.
4
Snoei opdringerige nieuwe stengels weg gedurende het groeiseizoen van het tweede jaar. Bevrijde scheuten zullen meer fruit dragen dan dezelfde scheuten in een bosje doornstruiken. Het is in jouw voordeel, wat de variëteit ook is, om de braam regelmatig te snoeien.
- Zodra je plant fruit gaat maken, moet je doen wat je kunt om de meest robuuste scheuten gezond te houden door nieuwe scheuten vanaf de basis van de plant terug te snoeien. Leid de scheuten met de meeste bloesem langs je hekwerk of langs de paal, en snoei nieuwe aangroei, dat sap water en zonlicht van de gezonde scheuten zal afnemen, terug.
- Wees niet bang om de braam voortvarend terug te snoeien. Overbelaste struiken zullen niet zoveel fruit in dezelfde hoeveelheid ruimte maken als een getemde en goed gesnoeide plant. De plant zal het volgende jaar even voortvarend terugkomen, als het niet meer is, dus voel je vrij om het echt terug te hakken. Het is erg moeilijk om een gezonde plant te doden door voortvarend te snoeien.
Advertentie

Deel 4

Deel 4 van 4:

Oogsten en je planten beschermen

Pdf downloaden

1
Oogst de bramen in de late zomer. Ergens aan het begin van de zomer vormen zich mooie witte bramenbloemen langs de gezonde scheuten, waarna harde groene bramen zullen verschijnen, die geleidelijk rood worden waarna de kleur zich verdiept in een zacht en donker paarsachtig zwarte kleur.^[9]XBron
- Bramen zijn klaar om geoogst te worden wanneer ze gemakkelijk van de steel te trekken zijn, zonder veel moeite. Er mag geen rood meer over zijn op de braam, vooral aan de bovenkant niet, waar hij aan de steel zit.
- Pluk bramen gedurende het koelste dagdeel, gewoonlijk in de ochtend, voordat de zon ze verwarmt. Bewaar ze in de koelkast om ze vers te houden. Bramen zullen niet meer dan 4 of 5 dagen vers blijven, afhankelijk van de variëteit, en zullen veel sneller zacht worden als je ze warm plukt. Als je niet alle bramen die je oogst vers kunt eten, zijn ze goed in te vriezen.
- Wanneer de bramen beginnen te rijpen, is het waarschijnlijk dat je ze elke 2 of 3 dagen moet oogsten, minstens, afhankelijk van het klimaat. Ze zullen allemaal tegelijk gaan rijpen, en het is belangrijk dat je ze plukt voordat de vogels de kans krijgen, en voordat ze overrijp worden aan de stengel.
2
Ga aan de slag om vogels weg te houden van je bramen. Wie kan het ze kwalijk nemen? Zoveel als jij van een vlezige, sappige en heerlijke braam houdt, houden de vogels er waarschijnlijk nog meer van. Aangezien er niets frustrerender is dan erop uit gaan om je bramen te plukken en dan te ontdekken dat de beste half opgegeten zijn, is het belangrijk dat je een paar snelle en gemakkelijke stappen neemt om je vogelvrienden de pas af te snijden.
- Hang iets flitsends op aan het eind van iedere rij. Bekende vogelverjagers zijn stukjes mylar tape of scherven van gebroken CD’s. Ga op zoek naar iets wat een beetje beweegt op de wind en het zonlicht reflecteert, aangezien felle of flitsende bewegingen vogels verjaagt.
- Gebruik een vogelverschrikker in de vorm van een uil. Dit zijn plastic uilen die neergezet kunnen worden aan de rand van je bramenveld en vaak de kleinere vogels verjagen. Ze zijn overal te koop bij tuincentra.
- Probeer vogelnetten als je een ernstig probleem hebt. Als de vogels je bramen niet met rust willen laten, kun je vogelnetten kopen om over je planten te gooien. Ze zullen dan nog steeds al het zonlicht en water kunnen krijgen dat ze nodig hebben, maar het zal de vogels weghouden. Het is helaas mogelijk dat kleinere vogels vast komen te zitten in sommige vogelnetten, wat het een minder geliefde keus maakt voor sommige kwekers.
3
Let op voor algemene bramenziektes. Zoals elke gecultiveerde plant zijn bramen vatbaar voor een aantal ziektes, plagen en ongedierte. Je kunt dit onder controle houden met zorgvuldige inspectie en identificatievaardigheden.^[10]XBron Aangetaste planten en stelen moeten verwijderd worden en uit de buurt van de rest van de plant gehouden worden, hetzij door flink snoeien of door verwijdering.
- Geelachtige bladeren nijgen een teken te zijn van stikstoftekort in de grond, wat je snel kunt verhelpen door wat koffieprut te verspreiden rond de basis van de planten die ermee lijken te worstelen. Gele vlekken daarentegen, kunnen een teken zijn van het bushy dwarf virus (RBDV) of het blackberry calico virus (BCV), wat betekent dat je de aangetaste planten moet verwijderen.
- Mijten, stengelboorders, bladluizen en Japanse kevers kunnen bramen aantasten, afhankelijk van de regio waar je in leeft. Wees alert op aangevreten bladeren en bramen, en neem passende maatregelen. Zeep, sinaasappelolie en tabak zijn allemaal organische variëteiten van insecticide die je zelf kunt maken.
- Verschillende schimmels en plagen zoals kroonrot, stengelsterfte of bruine stengelziekte kunnen behandeld worden met fungiciden als Bordeaux mixture en kalkzwavel.^[11]XBron
4
Snoei gedurende de winter de oude stengels. Na het groeiseizoen zullen de uitlopers en stengels bruin worden en doodgaan. Je kunt echter beter wachten tot de late herfst of de winter, als ze duidelijk dood zijn, voor je de braam helemaal gaat snoeien. Dit geeft de plant genoeg tijd om de voedingsstoffen vanuit de lange uitlopers terug in het wortelsysteem te zuigen, en daarmee gezond te blijven voor de winter.
- Je kunt staande variëteiten terugknippen tot 1 meter hoogte, en niet meer dan 60 cm in omvang. Als je veel sneeuw verwacht, kun je ze bedekken met matten, anders kun je ze onbedekt laten. Het is een goed idee om de plant terug te snoeien tot de 3 of 4 sterkste hoofdstengels om de plant de best mogelijke start te geven in het volgende groeiseizoen.
- Kruipende uitlopers kunnen gesnoeid worden door de fruitdragende stengels te verwijderen en de belangrijkste stengels intact te laten. Tenzij ze dood gegaan zijn en geen fruitdragende stengels meer krijgen. Over het algemeen zullen stengels van de braam ongeveer twee jaar fruit geven voordat ze afsterven, maar er zullen nieuwe stengels blijven groeien vanuit de basis.
Nadat je planten de winter overleefd hebben, geef je ze de best mogelijke start door compost of de meststof van je keuze rond de braam te verspreiden, voor het groeiseizoen begint. Bramenplanten kunnen wel 20 jaar fruit blijven geven, als je goed voor ze zorgt en ze nieuwe energie geeft met meststoffen. Investeer in ze, en ze betalen het terug.
Advertentie

Waarschuwingen

Bramenstruiken woekeren. Zelfs als je denkt dat je ze onder controle hebt, groeien er uitlopers op een andere plek, ongezien. Ze worden in grote delen van de wereld als ongewenste woekeraars gezien.

Advertentie