Латвия
Латвия (латыш. Latvija), рәсми исеме — Латвия Җөмһүрияте (латыш. Latvijas Republika) — Төньяк Европада урнашкан дәүләт. Башкала – Рига шәһәре.
 Байрак  Илтамга | |
| Шигарь | Best enjoyed slowly  |
|---|---|
| Башкала | Рига |
| Халык саны | 1 883 008 (1 гыйнвар 2023, демографик баланс) |
| Нигезләнгән | 18 ноябрь 1918 |
| Сәгать кушагы | UTC+02:00, UTC+03:00 |
| Рәсми тел | латыш теле |
| География | |
| Мәйдан | 64,593.79 км² |
| Координатлар | 57°N 25°E |
| Почта индексы | LV-1919 |
| Сәясәт | |
| Дәүләт башлыгы исеме | Латвия президенты |
| Дәүләт башлыгы | Эдгарс Ринкевичс |
| Башлык исеме | Латвиянең баш министры |
| Хөкүмәт башлыгы | Марис Кучинскис |
 | |
| Икътисад | |
| ТЭП | 39 725 миллион US$ (2021), 41 154 миллион US$ (2022) |
| Акча берәмлеге | евро |
| Эшсезлек дәрәҗәсе | 9.4% (2017)[1] |
| Туу күрсәткече | 1.52 (2014)[2] |
| КПҮИ | 0.863 (2021)[3] |
| Яшәү озынлыгы | 74.52927 ел (2016)[4] |
| Пинсә яше | 62.5 яшь |
| Джини коэффициенты | 34.5 (2019)[5] |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң[6] |
| Челтәр көчәнеше | 230 вольт[7] |
| Телефон коды | +371 |
| ISO 3166-1 коды | LV |
| ХОК коды | LAT |
| Интернет домены | .lv |
Европа берлеге һәм НАТОга керә.
География үзгәртү
Латвия Балтыйк диңгезе буенда, Көнчыгыш Европа тигезлегенең көнбатышында урнаша. Көнбатышта Балтыйк диңгезе һәм Рига култыгы белән юыла.
Көнчыгышта Россия һәм Белорусия, төньякта — Эстония, һәм көньякта — Литва дәүләтләре белән чиктәш. Чикләр озынлыгы — 1382 км, яр буе сызыгы озынлыгы — 498 км, мәйданы 64589 км²ны тәшкил итә.
Иң биек нокта — 311 м (Гайзинькалнс тавы), иң түбән нокта — Балтыйк диңгезе (0 м).
Климат үзгәртү
Латвия климаты уртача, диңгез климаты континенталь климаты белән арасында. Июльнең урта температурасы — +15...+17 °С, гыйнварның урта температурасы — -3...-7 °С. Еллык явым-төшем күләме 500—800 мм.
Елгалар үзгәртү
| Исем | Бассейн (Латвиядә) | Озынлык (гомуми) | Озынлык (Латвиядә) | Бассейн |
|---|---|---|---|---|
| Даугава | 24 700 | 1020 | 357 | Балтыйк диңгезе |
| Лиелупе | 8 800 | 119 | 119 | Балтыйк диңгезе |
| Вента | 7900 | 346 | 178 | Балтыйк диңгезе |
| Айвиексте | 9290 | 132 | 132 | Даугава |
| Гауя | 7790 | 452 | 452 | Балтыйк диңгезе |
Халык үзгәртү
Эре калалар үзгәртү
Таблицада 10000 кешедән артык яшәгән торак пункттар күрсәтелгән (01.01.2012). Латвиядә 76 пункт кала статусын йөртә (ул арасынан 9 – республика әһәмиятендәге калалар). Республика әһәмиятендәге калалар калын язылыш белән күрсәтелгән.
| Герб | Кала | Халык саны (01.01.2012) | Тарихи район |
|---|---|---|---|
 | Рига | 699 203 | Видземе |
 | Даугавпилс | 101 057 | Латгале |
 | Лиепая | 82 413 | Курземе |
 | Елгава | 63 534 | Земгале |
 | Юрмала | 56 307 | Видземе |
 | Вентспилс | 41 998 | Курземе |
 | Резекне | 33 936 | Латгале |
 | Валмиера | 26 674 | Видземе |
 | Огре | 26 549 | Видземе |
 | Екабпилс | 25 883 | Селия / Латгале |
 | Тукумс | 19 729 | Земгале |
 | Саласпилс | 18 039 | Видземе |
 | Цесис | 17 673 | Видземе |
 | Кулдига | 12 494 | Курземе |
 | Олайне | 12 367 | Видземе |
 | Салдус | 12 085 | Курземе |
 | Сигулда | 11 368 | Видземе |
 | Талси | 10 962 | Курземе |
 | Добеле | 10 895 | Земгале |
Милли состав үзгәртү
| Латвия халыклары 1935—2011 | ||||||||||||||
| Милләт | 1935 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2000 | 2011 | |||||||
| Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | Кешеләр саны | % | |
| Латышлар | 1 467 035 | 76,97 | 1 297 881 | 62,39 | 1 341 805 | 57,05 | 1 344 105 | 53,69 | 1 387 757 | 52,05 | 1 370 703 | 57,65 | 1 284 194 | 62,10 |
| Руслар | 168 300 | 8,83 | 556 400 | 26,75 | 704 600 | 29,95 | 821 500 | 32,81 | 905 515 | 33,96 | 703 243 | 29,58 | 556 422 | 26,90 |
| Белоруслар | 26 800 | 1,4 | 61 600 | 2,9 | 94 700 | 4,0 | 111 500 | 4,5 | 119 700 | 4,5 | 97 100 | 4,0 | 68 174 | 3,3 |
| Украиннар | 1 800 | 0,1 | 29 400 | 1,4 | 53 500 | 2,3 | 66 700 | 2,7 | 92 100 | 3,4 | 63 600 | 2,7 | 45 699 | 2,2 |
| Поляклар | 48 600 | 2,6 | 59 800 | 2,9 | 63 000 | 2,7 | 62 700 | 2,5 | 60 400 | 2,5 | 59 500 | 2,5 | 44 783 | 2,2 |
| Литвалылар | 22 800 | 1,2 | 32 400 | 1,5 | 40 600 | 1,7 | 37 800 | 1,5 | 34 600 | 1,3 | 33 400 | 1,4 | 24 426 | 1,2 |
| Яһудләр | 93 400 | 4,9 | 36 600 | 1,7 | 36 700 | 1,6 | 28 300 | 1,1 | 22 900 | 0,9 | 10 300 | 0,4 | 6 416 | 0,3 |
| Чегәннәр | 3 800 | 0,2 | 4 300 | 0,2 | 5 400 | 0,2 | 6 100 | 0,2 | 7 000 | 0,3 | 8 200 | 0,3 | 6 452 | 0,3 |
| Алманнар | 62 100 | 3,3 | 1 600 | 0,1 | 5 400 | 0,2 | 3 300 | 0,1 | 3 800 | 0,1 | 3 500 | 0,1 | 3 023 | 0,1 |
| Эстоннар | 6 900 | 0,4 | 4 600 | 0,2 | 4 300 | 0,2 | 3 700 | 0,1 | 3 300 | 0,1 | 2 600 | 0,1 | 2 000 | 0,1 |
| Башкалар | 4 200 | 0,2 | 1 800 | 0,1 | 2 700 | 0,1 | 3 800 | 0,2 | 29 400 | 1,0 | 25 000 | 1,1 | 26 298 | 1,3 |
| Барлык | 1 905 936 | 2 079 948 | 2 351 903 | 2 503 145 | 2 665 770 | 2 377 383 | 2 067 887 | |||||||
Дин үзгәртү
Латвиядә өстенлек итүче дин булып христианлык тора. Лютеранлык — этник латышлар арасында күпчелекне тәшкил итүче төп христиан динаминациясе, бу Төньяк Европа һәм Төньяк Алмания белән көчле тарихи элемтәләргә бәйле. Шул ук вакытта католиклык, нигездә, Польша йогынтысы аркасында Көнчыгыш Латвиядә (Латгале өлкәсендә) киң таралган. Латвия православие чиркәве зурлыгы буенча Латвиядә өченче конфессия булып тора, аның тарафдарлары, нигездә, рус телле халык. Шулай ук Иске йолалык, буддизм, яһүд дине, Һинд дине, ислам һ. б. диннәр тарафдарлары бар.
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
- ↑ Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.