Siedem cudów świata
Siedem cudów świata – lista najbardziej znanych budowli z okresu starożytności. Była swego rodzaju przewodnikiem turystycznym dla podróżników starożytności, którzy chcieli zobaczyć najbardziej sławne i znane miejsca.
Wzorowane na niej są różne inne listy (siedmiu) cudów świata. Nawiązuje do nich też pojęcie ósmego cudu świata.
Historia edytuj
Najwcześniejsza znana wersja listy została stworzona w II wieku p.n.e. przez Antypatra z Sydonu[1]. Lista, którą znamy dzisiaj została skompletowana w średniowieczu, kiedy to wiele z miejsc na niej umieszczonych już nie istniało. Jako że lista pochodzi głównie z antycznych greckich opowieści, umieszczono na niej tylko miejsca, które były znane i zwiedzane przez starożytnych Greków.
Początkowo używano nazwy theamata (gr. θεάματα), co znaczy „rzeczy godne zobaczenia” (Τὰ ἑπτὰ θεάματα τῆς οἰκουμένης [γῆς] „rzeczy godne zobaczenia w zamieszkałym świecie”). Później użyto słowa „cud” (thaumata θαύματα, „cuda”)[2].
Budowle te są uważane za cuda, ponieważ znajdowały się pomiędzy najbardziej popularnymi celami turystycznymi nawet w czasach takich jak 1600 rok p.n.e. Graffiti turystów znajduje się na monumentach w dolinie królów od czasów, kiedy Sfinks miał tysiąc lat. Jest warte zauważenia, że wszystkie siedem cudów było stworzonych przez człowieka i nie są one dziełami natury. Razem z rewolucją przemysłową, jej wpływem na środowisko i powstaniem ruchu naturalistycznego w turystyce stworzona została lista siedmiu cudów natury.
Siedem cudów świata edytuj
Wymienione według czasu ich konstrukcji cuda prezentują się następująco:
| Cud | Data powstania | Budowniczy | Data zniszczenia | Przyczyna zniszczenia |
|---|---|---|---|---|
| Piramida Cheopsa | 2575 p.n.e.[3] | Egipcjanie | nadal istnieje | Chociaż niezniszczona, to sfatygowana: w średniowieczu pozbawiono ją licówki, a już w starożytności zrabowano skarby. |
| Wiszące ogrody Semiramidy | 600 p.n.e. | Babilończycy | I wiek p.n.e. | trzęsienie ziemi |
| Świątynia Artemidy w Efezie | 560 p.n.e.[4] | Grecy, Lidyjczycy | III wiek n.e. | wersja pierwotna spalona przez Herostratesa, a jej rekonstrukcja zniszczona przez najazd Gotów. |
| Posąg Zeusa w Olimpii | 435–430 p.n.e.[5] | Grecy | V – VI wiek n.e. | pożar |
| Mauzoleum w Halikarnasie | 353 p.n.e.[6] | Grecy, Karowie | 1494 n.e. | trzęsienie ziemi |
| Kolos Rodyjski | 281 p.n.e.[4] | Grecy | 224 p.n.e. | trzęsienie ziemi |
| Latarnia morska na Faros | 280–279 p.n.e.[4] | Ptolemeusze, Grecy | 1303–1480 n.e. | trzęsienie ziemi |
Oryginalna lista Antypatra zastępowała Latarnię z Aleksandrii Bramą Isztar. W starożytności wymieniano również posąg Asklepiosa w Epidauros wyrzeźbiony przez Trasymedesa z Paros oraz Kolosy Memnona. Aż do VI wieku naszej ery powyższa lista była w użyciu. Ze wszystkich tych cudów przetrwał tylko jeden i jest nim Wielka Piramida Cheopsa z Gizy. Istnienie wiszących ogrodów Semiramidy nie zostało nigdy definitywnie udowodnione. Źródła pokazują, że pozostałe pięć cudów zostało zniszczonych przez naturalne kataklizmy. Świątynia Artemidy i Posąg Zeusa zostały zniszczone przez ogień, podczas gdy Latarnia z Aleksandrii, Kolos Rodyjski i Mauzoleum w Halikarnasie zostały zniszczone przez trzęsienia ziemi. Niektóre z rzeźb z Mauzoleum w Halikarnasie i Świątyni Artemidy znajdują się w Muzeum Brytyjskim.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Antologia Palatyńska IX, 58.
- ↑ Seven Wonders of the Ancient World s. 4.
- ↑ Cheopsa piramida – WIEM, darmowa encyklopedia. [dostęp 2013-12-31].
- ↑ a b c Siedem cudów świata – WIEM, darmowa encyklopedia. [dostęp 2013-12-31].
- ↑ Zeusa Olimpijskiego posąg – WIEM, darmowa encyklopedia. [dostęp 2013-12-31].
- ↑ Mauzoleum w Halikarnasie – WIEM, darmowa encyklopedia. [dostęp 2013-12-31].