1913

Տարիներ
1909 · 1910 · 1911 · 1912 — 1913 — 1914 · 1915 · 1916 · 1917
Տասնամյակներ
1890‑ականներ · 1900‑ականներ — 1910‑ականներ — 1920‑ականներ · 1930‑ականներ
Դարեր
19-րդ դար — 20-րդ դար — 21-րդ դար

1913 թվականն
այլ օրացույցներով
Գրիգորյան օրացույց	1913 MCMXIII
Հուլյան օրացույց	1912—1913 (հունվարի 14 -ից)
Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան	7421—7422 (սեպտեմբերի 14-ից)
Հռոմի հիմնադրումից սկսած	2665—2666 (մայիսի 4-ից)
Հայկյան տոմար	4405—4406 (օգոստոսի 11-ից) ՏՆԵ—ՏՆԶ
Հրեական օրացույց	5673—5674 ה'תרע"ג — ה'תרע"ד
Իսլամական օրացույց	1331—1332
Չինական օրացույց	4609—4610 壬子 — 癸丑 սև առնետ — սև ցուլ
Եթովպական օրացույց	1905—1906
Հին հնդկական օրացույց
- Վիկրամ սամվատ	1969—1970
- Շակա սամվատ	1835—1836
- Կալի յուգա	5014—5015
Իրանական օրացույց	1291—1292
Բուդդայական օրացույց	2456

1913 թվական, ոչ նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է չորեքշաբթի օրը։ Սա մեր թվարկության 1913 թվականն է, XX դարի 13-րդ տարին։

Դեպքեր խմբագրել

Հունիս 29 - Սկսվեց երկրորդ Բալկանյան պատերազմը
Մայիս 4 - Երևանում բացվեց հեռախոսային ցանցը
Ռուսաստանում տոնվեց Ռոմանովների տան 300–ամյակը։
Կազիմիր Մալևիչը ստեղծեց «Սև քառակուսին սպիտակ ֆոնի վրա» կտավը։
Մարսել Պրուստը գրեց իր «Կորսված ժամանակի փնտրտուքներում» վեպի առաջին մասը։
Ռուսաստանում մարդահամար անցկացվեց։
Փետրվարի 9–ին ԱՄՆ–ն և Նիկարագուան պայմանագիր կնքեցին, որով Նիկարագուան 3 000 000 դոլարի փոխարեն առհավետ ստացավ Նիկարագուայի հողում միջօվկիանոսյան ջրանցք կառուցելու և շահագործելու, 99 տարով օգտագործման իրավունք ստացավ Կարիբյան ծովի Կորն կղզիների նկատմամբ^[1]։
Մարտի 4–ին Վուդրո Վիլսոնը փոխարինեց Ուիլյամ Տաֆթին ԱՄՆ–ի նախագահի պոստում։
Մայիսի 30 - Լոնդոնի խաղաղության պայմանագիրը, վերջ դրեց Առաջին Բալկանյան պատերազմին։

Ծնունդներ խմբագրել

Գևորգ Բաղջյան, կանադահայ պատմաբան, իրավագետ, սոցիոլոգիայի և իրավունքի դոկտոր
Ապրիլի 2 - Արև Բաղդասարյան, հայ պարուհի, երգչուհի, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստուհի
Ապրիլի 28 - Անդրեյ Սևեռնի, խորհրդային աստղագետ։ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1968)
Հունիսի 11 - Արմենակ Սարգսյանց, հայ խորհրդային ճարտարագետ
Օգոստոսի 10 - Վոլֆգանգ Պաուլ, գերմանացի ֆիզիկոս
Հոկտեմբերի 24 - Տիտո Գոբի, իտալացի երգիչ (բարիտոն)
Դեկտեմբերի 12 - Բենիկ Սեյրանյան, հայ խորհրդային գրող
Հրաչյա Մելիքյան, հայ կոմպոզիտոր
Բենիամին Մարգարյան, հայ խորհրդային աստղագետ
Հունվարի 5 - Սալոմե Արեշյան, հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությությունների դոկտոր, ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (վ. 1966)
Հունվար 13 - Գրիգոր Գրիգորյան, բանագետ
Մարտ 16 - Էդուարդ Աղայան, բանասեր
Մարտ 19 - Մառի Աթմաճյան, բանաստեղծուհի
Մարտ 22 - Սերգեյ Ադավելյան, ավիաշինարար-ճարտարագետ
Ապրիլ 12 - Նար Հովհաննիսյան, երգիչ
Մայիսի 13 - Մանվել Մանվելյան, հայ խորհրդային քիմիկոս
Սեպտեմբերի 5 - Ղազար Այվազյան, հայ գրականագետ (վ. 1998)
Սեպտեմբերի 5 - Ղազար Վարդանի Այվազյան, հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1965-ից
Նոյեմբերի 7 - Ալբեր Կամյու, ֆրանսիացի նշանավոր արձակագիր, թատերագիր, էսսեիստ, փիլիսոփա, էկզիստենցիալիզմի ներկայացուցիչ (վ. 1960)
Անդրանիկ Ծառուկեան - բանաստեղծ, արձակագիր, լրագրող (վ. 1989)

Մահեր խմբագրել

Հուլիսի 13 - Կամիլ Լըմոնյե, բելգիացի արձակագիր, արվեստագետ, քննադատ
Ամիրան Մանդինյան, հայ մանկավարժ, դերասան, թարգմանիչ
Մարտի 18–ին Սալոնիկում մահացավ Հունաստանի թագավոր Գեորգիոս I–ը^[2]։
Սեպտեմբերի 13 - Առանձար ( Գոյումճյան Միսաք ), հայ երգիծաբան-նովելիստ (ծ. 1877)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Леонов Н. С. Очерки новой и новейшей истории стран Центральной Америки / М. 1975 — С. 160.
↑ БСЭ 3-е изд. т. 6 — С. 317.

[1] Леонов Н. С. Очерки новой и новейшей истории стран Центральной Америки / М. 1975 — С. 160.

[2] БСЭ 3-е изд. т. 6 — С. 317.

[1]

[2]